فرایندهای واجی همخوانی در واژه‌های مشترک بین زبان فارسی معیار و زبان هورامی (گویش هورامان تخت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف از نگارش این مقاله، بررسی و توصیف فرایندهای واجی همخوانی در واژه­ های مشترک بین زبان فارسی معیار و زبان هورامی (گویش هورامان تخت)، یکی از زبان­ های ایرانی نو شاخۀ شمال غربی، است. برای گردآوری و ثبت داده ­ها، از ده گویشور بومی بی­سواد و با­سواد از زن و مرد در سنین بین 30 تا 80 سال در حدود 5 ساعت بهره گرفته شده است. از شمّ زبانی یکی از نگارندگان که گویشور بومی این گویش است و همچنین منابع مکتوب در این زمینه به عنوان پیشینۀ پژوهش استفاده شده است. داده­ ها در چارچوب نظریۀ واج­ شناسی زایشی تحلیل و بر اساس الفبای آوانویسی بین ­المللی «­IPA» آوانگاری شده­ اند. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است. با بررسی داده­ ها انواع فرایندهای واجی همخوانی از قبیل همگونی، حذف، درج، تقویت، تضعیف و قلب مورد بررسی قرار گرفته­ اند. پر­بسامدترین فرایندهای واجی همخوانی به ترتیب حذف، تضعیف و همگونی و کم بسامدترین آنها، درج، قلب و تقویت هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اُگرادی، ویلیام، مایکل دابروولسکی و مارک آرُنُف (1386). درآمدی بر زبان­شناسی معاصر. مترجم: علی درزی. تهران: ­سمت.
بی­جن­خان، محمود (1384). واج­شناسی: نظریۀ بهینگی. تهران: سمت.
سلیمی، منصور (1392). بررسی و توصیف زبان هورامی و گویش پاوه­ای. تهران: احسان.
کامبوزیا، عالیه کرد زعفرانلو (1388). واج­شناسی: رویکردهای قاعده بنیاد. تهران: سمت.
کامبوزیا، عالیه کرد زعفرانلو و سید مهدی سجادی (1392). ساخت هجا در زبان هورامی (گویش هورامان تخت). مطالعات زبان و گویش­های غرب ایران، سال 1، شمارۀ 2، 57-78.
مکنزی، دیوید نیل (1390). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. مترجم: مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نقشبندی، شهرام (1375). نظام آوایی گویش هورامی (گونۀ شهر پاوه) از دیدگاه واج­شناسی زایشی و واج­شناسی جزءمستقل. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
Crystal, D. (2003). A Dictionary of Linguistics & Phonetics. Oxford: Blackwell.
Kenstowics, M. (1994). Phonology in Generative Grammer. Oxford: Blackwell.