ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و مقایسة ساختواژههای مرکّب پربسامد در زبان فارسی براساس دو الگوی صرفی واژهبنیاد و تکواژبنیاد
صرف تکواژبنیاد و واژهبنیاد همواره مورد توجّه پژوهشگران حوزة صرف بوده است. پژوهشگرانی مانند سلکرک (1982) و لیبر (1992) به صرف تکواژبنیاد و پژوهشگرانی همچون آرونف (1976) و باکنر (1993) به صرف واژهبنیاد پرداختهاند. دو محور جانشینی و همنشینی بهترتیب برای ساختواژه در رویکرد واژهبنیاد و تکواژبنیاد مطرح بوده است. براساس گفتة آرونف، در رویکرد واژهبنیاد، واژة جدیدی با اعمال قاعده به واژة موجود منفرد ساخته میشود و درنتیجه هر دو نوع این واژهها از اعضای طبقۀ واژگانی اصلی هستند. تکواژها در رویکرد تکواژبنیاد، نقش مهمّی در شکلگیری واژهها دارند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ساختار واژههای پربسامد مرکّب زبان فارسی براساس نظریة واژهبنیاد آرونف (1976) و تکواژبنیاد لیبر (1992) است. برای این منظور 1000 واژۀ نخست از واژههای پربسامد مرکّب زبان فارسی از پایگاه دادههای زبان فارسی استخراج و پس از آن ساخت هر واژه، براساس هر دو رویکرد بررسی و مقایسه شد. یافتههای پژوهش نشان داد که ساخت 68/83% از واژههای مرکّب مورد بررسی با هر دو رویکرد و 32/16% از واژهها تنها با رویکرد واژهبنیاد قابل تبیین است؛ این در حالی است که در دادههای مورد بررسی، حتّی یک واژة مرکّب یافت نشد که تنها با رویکرد تکواژبنیاد قابل تبیین باشد.
https://jlw.razi.ac.ir/article_1271_673a87d311c04b2db2e609edf68976b9.pdf
2016-11-21
1
22
10.22126/jlw.2016.1271
الگوی تکواژبنیاد
الگوی واژهبنیاد
واژههای مرکّب پربسامد زبان فارسی
واژههای مشتقمرکّب پربسامد زبان فارسی
پیکرۀ زبانی
نجمه
اسلامی پور
nislamipour@yahoo.com
1
گروه زبان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
AUTHOR
شهرام
مدرس خیابانی
shmodarress@yahoo.com
2
استادیار گروه آموزش مترجمی زبان انگلیسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
LEAD_AUTHOR
بهرام
مدرسی
bah.modarresi@iauctb.ac.ir
3
استادیار گروه زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
AUTHOR
ایران
کلباسی
i_kalbassi@yahoo.com
4
استاد گروه زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی صوتشناختی واکههای ساده و واکههای مرکّب در گویش کردی زنگنهای
گویش کردی زنگنهای به شاخة جنوبی زبانهای کردی تعلّق دارد. ازآنجاکه واکهها در گویشها و لهجههای مختلف کیفیتهای متفاوتی را نشان میدهند (آگدن، 2009) از این رو مطالعة پیش رو صوتشناختی واکههای ساده و مرکّب را در گویش زنگنهای بررسی کرده است. در این مطالعه هفت واکة ساده (/y/، /u/، /ɑ/، /a/، /ə/، /I/ و /i/) و شش واکة مرکّب (/ya/، /Iu/، /oe/، /ei/، /au/ و /ɑi/) در بافت همخوان – واکه - همخوان (CVC) براساس تلفّظ ده گویشور (پنج زن و پنج مرد) بررسی و دو سازة نخست آنها اندازهگیری شدند. براساس ارزش سازههای بهدستآمده، فضای واکهای واکهها ترسیم شد و موقعیت آنها در این گویش نشان داده شد؛ همچنین بهمنظور بررسی دقیقتر واکههای مرکّب نرخ تغییرات (ROC) این واکهها در ارزشهای سازة اول و دوم محاسبه شدند. نتایج بهدستآمده از محاسبة ROC نشان میدهد که از میان واکههای مرکّب گویش زنگنهای، /ei/،/au/ و /ɑi/ برای هر دو گروه زن و مرد جزو واکههای بستهشونده است. در پژوهش حاضر نشان داده شد که /Iu/ در گویشوران زن بستهشونده و در گویشوران مرد بازشونده است. /ya/ و /oe/ در هر دو گروه زن و مرد جزو واکههای بازشونده محسوب میشوند.
https://jlw.razi.ac.ir/article_1272_76bbacb5b0d72a0eecaa19e48b6c059d.pdf
2016-11-21
23
36
10.22126/jlw.2016.1272
آواشناسی صوتشناختی
کردی زنگنهای
واکة ساده
واکة مرکّب
نرخ تغییرات
فاطمه
حسنی جلیلیان
f.hasanijalilian@alzahra.ac.ir
1
دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه الزهراء
LEAD_AUTHOR
ماندانا
نوربخش
nourbakhsh@alzahra.ac.ir
2
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه الزهراء
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
روایت و ضدّ روایت در گفتمان حقوقی
زبان و کاربرد آن در گفتمان حقوقی موضوع بسیاری از پژوهشها بوده است. در عین حال از حیطههای جالب و درخور مطالعه، گفتمان دادگاه و فضای محاکمه است. هفر (2010) براساس پژوهشهای خود و مطالعات پیشین الگویی ارائه میدهد که در آن گفتمان دادگاه را متشکّل از دو ژانر روایت و ضدّ روایت میداند. در پژوهش حاضر نگارندگان به پیروی از هفر نقش «روایت» در فضا و گفتمان دادگاهی را بررسی کرده و فضای محاکمه را متشکّل از ژانر ترکیبی دانسته و برمبنای بررسی و تحلیل دادهها، الگویی منطبق بر فضای قضایی در دادگاههای کشور ارائه میکنند. مراد از ترکیبیبودن ژانر استفاده از ژانر روایت همراه با ژانر ضدّ روایت است. لازم به ذکر است که دادههای پژوهش حاضر براساس پیکرهای متشکّل از بیستوشش پروندة قضایی کیفری در هر سه مرحله از مرجع انتظامی، دادسرا و دادگاه شهر شیراز تشکیل شدهاند.
https://jlw.razi.ac.ir/article_1273_ef93e75aa223f61732c6119dc283b120.pdf
2016-11-21
37
59
10.22126/jlw.2016.1273
گفتمان حقوقی
روایت
ضدّ روایت
الگوی استدلالی
ژانر ترکیبی
فریده
حق بین
faridehaghbin@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه الزهراء
LEAD_AUTHOR
پریسا
نجفی
p.najafi2060@gmail.com
2
گروه زبان شناسی/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه شیراز/ شیراز/ایران
AUTHOR
طلعت
جمالی
jamali_talat@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
گروه کمیتنما در فارسی امروز
با نگاهی به مهمترین آثار دستوری و پژوهشهای زبانشناختی فارسی طی چند دهة گذشته، دریافتیم که مقولهای نحوی و مستقل بهنام گروه کمیتنمای فارسی اصولاً مورد نظر هیچیک از صاحبنظران پیشین قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر، نگارندگان با استفاده از چارچوب نظری مدرن فراهمشده ازسوی هادلستون و پولوم (2002) به معرّفی، بررسی و تبیین ابعاد گوناگون این مقولة نحوی پرداختهاند. طی نوشتار پیش رو افزون بر کشف، معرّفی و تبیین یک مقولة نحوی جدید بهنام گروه کمیتنما در فارسی امروز، نشان داده شد که برخلاف عقاید بسیاری از صاحبنظران پیشین، گروه اسمی ظرفیت پذیرش وابستههایی را دارد که حتّی پیش از معرّفهای بسیار معمول گروه اسمی مانند «این و آن» ظاهر میشوند؛ همچنین نشان داده شد که گاهی مقولة نحویای مانند قید، ممکن است در دو گروه و دو جایگاه متفاوت با نقشهای متفاوت ظاهر شود؛ برای مثال، عنصر مانند «هردو» گاهی بهمثابة معرّف گروه اسمی و گاهی بهمنزلة هستة گروه کمیتنما عمل میکند که جزئیات آن در متن پژوهش تبیین شده است.
https://jlw.razi.ac.ir/article_1274_c391cf1c20ca37c0d112800fb1e0a8d1.pdf
2016-11-21
61
75
10.22126/jlw.2016.1274
گروه اسمی
گروه کمیتنما
عنصر معرّف
معرّف
هسته
وابسته
جلال
رحیمیان
jrahimian@rose.shirazu.ac.ir
1
استاد بخش زبانهای خارجی و زبانشناسی، دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
امیرسعید
مولودی
amirsaeid.moloodi@gmail.com
2
استادیار بخش زبانهای خارجی و زبانشناسی، دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
خطوط زمان در زبان فارسی
در مورد درک زمان از راه مکان دیدگاههای مختلفی مطرح است. پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از رویکردهای تروگات (1978)، مارگولیز و کرافورد (2008)، لی و جی (2014)، و دافی و ایوانز (2016) به پنج پرسش پاسخ دهد: الف) گویشوران فارسیزبان چگونه با استفاده از زبان بدن از خطّ زمانیِ «زمان دستوری» استفاده میکنند؟ ب) گویشوران فارسیزبان چگونه با استفاده از زبان بدن از خطّ زمانیِ «توالی» استفاده میکنند؟ پ) چگونه یادآوری رویدادهای مثبت در «گذشته» با «زمان در حال حرکت» و یادآوری رویدادهای منفی از «گذشته» با «فرد در حال حرکت» مطابقت دارد؟ ت) چگونه پیشبینی رویدادهای مثبت در «آینده» با «فرد در حال حرکت» و پیشبینی رویدادهای منفی در آینده با «زمان در حال حرکت» مرتبط است؟ ث) چگونه رویدادهای با «ظرفیت مثبت» با «فرد در حال حرکت» و رویدادهایِ با «ظرفیت منفی» با «زمان در حال حرکت» ممکن است سازگار باشند؟ دادههای نوشتار توصیفی - تحلیلی پیش رو با پرسشنامه گردآوری شده است. یافتهها نشان داد که زبان فارسی، اشاری است (تأیید تروگات) و توالی رویدادها در محور عمودی قرار دارد (ردّ تروگات). این یافتهها، مارگولیز و کرافورد و لی و جی را ردّ و دافی و ایوانز را تأیید کرد.
https://jlw.razi.ac.ir/article_1275_ccd3c780c6ccc5c59cff0e1f5495ee3a.pdf
2016-11-21
77
102
10.22126/jlw.2016.1275
استعارۀ زمان
خطّ زمانیِ توالی
خطّ زمانیِ زمان دستوری
زبان فارسی
ظرفیت رویداد
بلقیس
روشن
bl_rovshan@pnu.ac.ir
1
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
مینا
وندحسینی
mina.vandhosseini@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
راهبردهای کنش گفتاری عذرخواهی در گویش بختیاری از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی
پژوهش حاضر راهبردهای کنشگفتاری عذرخواهی در گویش بختیاری و رابطۀ آن با متغیّر اجتماعی جنسیت را بررسی کرده است. در نوشتار پیش رو با استفاده نظریة براون و لوینسون و نظریة لیچ برآنیم تا به این پرسشها پاسخ دهیم که گویشوران بختیاری در چه موقعیتها و چگونه کنش گفتاری عذرخواهی را در تعاملات اجتماعی بهکار میبرند و جنسیت چگونه بهمنزلة متغیّری اجتماعی در انتخاب واژگان و بهکارگیری راهبردهای عذرخواهی تأثیرگذار است؟ برای جمعآوری دادههای پژوهش، از پرسشنامۀ آزمون تکمیل گفتمان DCT)) استفاده شد. نتایج نشان میدهد که گویشوران به کاربرد مقولههای ترکیبی عذرخواهی تمایل بیشتری دارند و جنسیت بر انتخاب مقولهها و راهبردهای عذرخواهی تأثیر دارد.
https://jlw.razi.ac.ir/article_1276_304715d0ae3b802c5f4013eeba198e15.pdf
2016-11-21
103
121
10.22126/jlw.2016.1276
زبانشناسی اجتماعی
کاربردشناسی
کنش گفتار
عذرخواهی
گویش بختیاری
بهمن
زندی
zandi@pnu.ac.ir
1
استاد زبانشناسی، دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
مریم
امانی
mary_amanibabadi2009@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه پیام نور
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
استعارههای مربوط به چشم و قلب در تبری: رویکردی شناختی
با درنظرگرفتن این مدّعای زبانشناسان شناختی که معانی براساس تجارب مادّی بنیادی، مفهومسازی میشوند، سعی بر آن است که روشهای گوناگونی را که گویشوران تبری از واژههای دال بر دو عضو چشم و قلب بهمثابة منابع مفهومی برای خلق اصطلاحات استعاری از آنها بهره میگیرند بررسی شود؛ دادههای مورد تحلیل بهطور عمده از شانزده مصاحبه با گویشوران تبری و پرسشنامه ای که دانش آنان درمورد دو مفهوم چشم و قلب را بررسی میکرد، بهدست آمده است؛ همچنین دادهها را یکی از نویسندگان که خود بومی تبری است، بررسی کرده است. نتایج پژوهش، نشان داد که استعارههای شکلگرفته براساس دو مفهوم قلب و چشم بر دو باور استعاری استوارند که بهترتیب عبارتاند از: «بینایی، تفکّر، شناخت و فهم»؛ «قلب ظرف است»؛ «قلب اندام است»؛ و «ضربان قلب، احساس است». ادّعایی که با درنظرگرفتن این استعارههای مفهومی زیرین، میتوان مطرح کرد این است که «اندام ادراکی، نشانگر خود ادراک است».
https://jlw.razi.ac.ir/article_1279_f570732f1bde2a6bdbf358847c223aa1.pdf
2016-11-21
123
142
10.22126/jlw.2016.1279
گویش تبری
استعارة مفهومی
معنیشناسی شناختی
استعارة بدنمند
سیده مطهره
محمدزاده
motahrehmohamadzadeh@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
عامر
قیطوری
amer@razi.ac.ir
2
عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه
AUTHOR
خسرو
غلامعلی زاده
kh.gholamalizade@gmail.com
3
زبان و ادبیات انگلیسی، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
AUTHOR