دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
8
3
2020
09
22
بررسی قالبهای معنایی و روشهای بیان جهت در فعلهای حرکتی فارسی: آمدن و رفتن
1
11
FA
زلفا
ایمانی
دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشکدة زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
zolfa.imani.1985@gmail.com
رضوان
متولیان نائینی
استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
r.motavallian@fgn.ui.ac.ir
10.22126/jlw.2020.4754.1380
پژوهش حاضر، با تمرکز بر دو مسیر <em>بالا </em>و <em>پایین</em> و ترکیب این دو با فعلهای حرکتی <em>رفتن</em> و <em>آمدن</em>، کوشیده است تا قالبهای معنایی فعلهای ساختهشده از این دو مسیر را در دو زبان فارسی و انگلیسی با یکدیگر مقایسه کند و به اینترتیب، کارایی پایگاه شبکۀ قالبی را برای توصیف زبان فارسی بررسی نماید. بدینمنظور، تعداد (120) جمله شامل فعلهای مسیرنمای پیشگفته از پیکرة اصلی بیجنخان استخراج و سپس سعی شد با استفاده از پایگاه شبکة قالبی، قالبهای معنایی هرکدام از این افعال با معادل انگلیسی آن مقایسه شود. درنهایت نگارندگان با مقایسة قالبها به این نتیجه رسیدند که شبکة قالبی برای آندسته از فعلهای مسیرنمای فارسی که مسیر یا جهت را در قید پیشوندی فعل کدگذاری میکنند، قالب متفاوتی با معادل انگلیسی آن دارد؛ ازسوی دیگر، در نوشتار پیش رو به روابط استعاری این افعال با قالبهای معنایی دیگر نیز اشاره شد و بهطور کلّی این نتیجه بهدست آمد که زبان ویژهبودن این نوع رابطه و همچنین بازنمود نحوی متفاوت افعال و کدگذاری مختلف جهت در آنها، بیانگر لزوم درنظرگرفتن تفاوتهای زبانی بهمنظور کارایی بیشتر شبکۀ قالبی برای توصیف زبانهای دیگر است.
<strong> </strong>
مسیر,جهت,فعل حرکتی,شبکة قالبی,قالب معنایی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1527.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1527_060006ed41b7d76a56be95ae805f1059.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
8
3
2020
09
22
بررسی کنش گفتاری تشکر در گویش کردی ایلامی
13
29
FA
رضا
خانی
دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
khani_reza@yahoo.com
مجتبی
قیطاسی
دانشجوی دکتری آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
mghietasi@gmail.com
طاهره
افشار
استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
t85.afshar@yahoo.com
10.22126/jlw.2020.4843.1389
پژوهش حاضر کنش گفتاری تشکّر را در گویش کردی ایلامی براساس نظریة کنشهای گفتاری آستین (1962) و سرل (1969) بررسی کرده است. ابزار جمعآوری دادهها آزمون تکمیل گفتمان بیستگزینهای بود که موقعیّتهایی را مجسّم میکرد که افراد بهطور معمول ابراز تشکّر میکنند؛ سپس این آزمون را (240) گویشور ایلامی تکمیل کردند. با بررسی دادهها درمجموع بیست راهبرد ابراز تشکّر شناسایی شدند که <em>تشکّر ساده</em>، <em>درک زحمت</em> و <em>قول جبران</em> بهترتیب بیشترین فراوانی را داشتند؛ همچنین، چهارده راهبرد مختصّ فرهنگ ایرانی و اسلامی و متأثّر از باورهای دینی تشخیص داده شدند که نُه راهبرد انواع دعاها بودند (درمجموع 7/30%) که بهطور عمده از اعتقادات و باورهای دینی سرچشمه میگیرند. پنج راهبرد دیگر نیز بیشتر جنبة اخلاقی و اجتماعی دارند و به ستایش فرد و لطف او در حقّ گوینده معطوف هستند؛ افزون بر این نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین مردان و زنان و گروههای سنّی مختلف و افراد با سطح تحصیلات و مشاغل مختلف در این زمینه وجود ندارد.
<strong> </strong>
کنش گفتاری,تشکّرکردن,فرهنگ ایرانی - اسلامی,گویش کردی ایلامی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1529.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1529_4d062904d88fc55a5baa98c6e3467719.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
8
3
2020
09
22
کاهش همخوانی در زبان فارسی: مطالعۀ موردی همخوانهای انفجاری
31
48
FA
وحید
صادقی
دانشیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی، قزوین، ایران
vsadeghi5603@gmail.com
سمیه
اسلامی
کارشناسارشد زبانشناسی همگانی، گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی، قزوین، ایران.
samaeslami86@yahoo.com
10.22126/jlw.2020.4344.1320
در نوشتار پیش رو کاهش همخوانهای انفجاری در گفتار پیوستۀ فارسی در چارچوب واجشناسی آزمایشگاهی بررسی شده است. دادهها طوری طراحی شدند که همخوانهای انفجاری در یکی از سه جایگاه آغازی، میانی (بین دو واکه) و پایانی کلمه قرار بگیرند؛ همچنین، همخوانها ازنظر بافت آوایی (بافت واکدار و بیواک) و موضع تکیه (تکیهبر و بیتکیه) با یکدگیر تفاوت داشتند. مقادیر دیرش همخوانهای انفجاری و همچنین فراوانی وقوع تظاهر آوایی آنها بهصورت گونههای انفجاری، سایشی و ناسوده محاسبه شد. نتایج نشان داد که انفجاریهای بیواک نسبت به کاهش، مقاومت نشان میدهند و در هیچ بافتی از میزان قوت همخوانی آنها کاسته نمیشود؛ ولی انفجاریهای واکدار بسته به دو عامل جایگاه و بافت آوایی به درجات مختلف کاهش مییابند. بیشترین میزان کاهش مربوط به جایگاه بینواکهای است که در آن هم از دیرش انفجاریها (واکدار) کاسته میشود و میزان گرفتگی آنها از گونۀ انفجاری به ناسوده تغییر میکند. کاهش انفجاریهای واکدار در جایگاههای آغازی و پایانی کلمه در مجاورت آواهای واکدار تنها بهصورت کوتاهشدگی همخوان یا کاهش دیرش است. نتایج بهدستآمده با دیدگاه آوایی به کاهش همخوانی مطابقت بیشتری دارد و سازوکارهای تولیدی ناظر بر فرایند کاهش همخوان را بهصورت کاهش درجهت افزایش رسایی، کاهش درجهت کمکوشی تولیدی و کاهش درجهت کوتاهشدگی (کمشدن دیرش) تأیید میکند. این یافتهها با محدودیتهای ادراکی ناظر بر فرایند کاهش نیز مطابقت دارد که براساس آن کاهش در درون یک سازۀ نوایی مانند کلمه نسبت به مرز آغازی و پایانی آن سازه رایجتر است؛ کاهش در مجاورت واکهها رایجتر از همخوانهاست و احتمال کاهش یک همخوان انفجاری به ناسوده بیشتر از سایشی است.
<strong> </strong>
همخوانهای انفجاری,کاهش همخوانی,جایگاه بینواکهای,بافت آوایی,گونۀ ناسوده
https://jlw.razi.ac.ir/article_1537.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1537_3744a4ffd75f3f15456e2baddc90a10d.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
8
3
2020
09
22
بررسی گذرایی در گفتار کودک فارسی زبان از منظر انگاره نظری هاپر و تامسون
49
68
FA
فائقه
کریمی
دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
karimif1982@yahoo.com
ارسلان
گلفام
دانشیار زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
golfamarsalan@gmail.com
مهناز
کربلایی صادق
استادیار زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.
mahnaz_ks@yahoo.com
10.22126/jlw.2020.4855.1390
ازآنجاکه گذرایی مفهوم مهم و کاربردی در زبان و گفتمان است، بررسی آن در گفتار کودک میتواند پاسخگوی مسائل زیادی در حوزۀ زبانآموزی کودک باشد. گذرایی در رویکرد معنایی - گفتمانی هاپر و تامسون براساس معیارهای متفاوتی تعریف میشود که یکی از آنها حضور مفعول است. از دیگر معیارها میتوان به عناصری همچون لحظهایبودن و غایتمندی عمل، عاملیت کنشگر و میزان تأثیرپذیری مفعول اشاره کرد. در نوشتار پیش رو مؤلّفههای مطرحشده در نظریة هاپر و تامسون در گفتار کودک فارسیزبان بررسی شده است و اینکه آیا تفاوتی از لحاظ مؤلّفههای مذکور بین گفتار کودک و بزرگسال وجود دارد. تعیین مشخصات سرنمون گذرائی در گفتار کودک و میزان فراوانی آن در پیکره دادهها از دیگر مسائل بررسیشده در این پژوهش بود. به این منظور پیکرهای شامل صد بند خبری از گفتار چهار کودک فارسیزبان حدود سه سال بررسی شد. روش تحلیل دادههای پژوهش ازنوع توصیفی - تحلیلی بوده است. تحلیل پیکرة پژوهش نشان داد که گفتار کودک فارسیزبان میتواند معیارها و مؤلّفههای هاپر و تامسون را در خود داشته باشد که بهصورتهای مختلف معنایی یا واژنحوی بروز یابد. مؤلّفههای مشارکان در عمل، ارادیبودن، جنبشیبودن عمل و تأثیرپذیری مفعول در گفتار کودک نسبت به بزرگسال امتیاز بیشتری کسب کردند که بیانگر درجة گذرایی بالاتر بندهای گفتار کودک نسبت به بزرگسال است. سرنمون گذرایی در گفتار کودک شامل یک کنشگر (بهطور معمول خود کودک) و یک شیئ بیجان است که تمام معیارهای دهگانة هاپر و تامسون در آن قابل بازیابی است.
<strong> </strong>
زبان کودک,گذرایی,سرنمون گذرایی,کنشگر,کنشپذیر
https://jlw.razi.ac.ir/article_1530.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1530_05802122d41c9bb54cb5c30275da4c86.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
8
3
2020
09
22
ساختهای دارای jɑ- در گویش لکی
69
90
FA
رامیه
گراوند
دانشجوی دکتری زبانشناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
ramiehgeravand98@gmail.com
غلامحسین
کریمی دوستان
استاد زبانشناسی همگانی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
gh5karimi@ut.ac.ir
وحید
غلامی
استادیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکده زبان و ادبیات انگلیسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
vahidgholami@gmail.com
امید
ورزنده
استادیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکدة زبان و ادبیات انگلیسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
omid_varzandeh@yahoo.com
10.22126/jlw.2020.4932.1395
نوشتار پیش رو بهروش توصیفی – تحلیلی، نقشهای معنایی و نحوی ساختهای دارای jɑ-در گویش لکی را برحسب جایگاه موضوعیشان در چارچوب دستور ساختمدار گلدبرگ بررسی کرده است. در این پژوهش دادهها بهصورت میدانی با ضبط گفتار گویشوران با محدودة سنّی بین 50 تا 60 سال گردآوری و برمبنای چارچوب نظری مقاله و شمّ زبانی یکی از نگارندگان بهمثابة گویشور بومیزبان تجزیه و تحلیل شده است. یافتههای پژوهش گویای آن است که هرگاه jɑ- با جملاتی همچون متعدّی، سببی، نافاعلی و نامفعولی همراه شود، مشارک عامل نمیتواند بهمنزلة موضوع مستقیمی حضور داشته باشد، همچنین زمانی که این ساخت در جملات لازم مرکّب غیر کنایی که دارای عامل هستند همراه شود، سبب حذف مشارک عامل در سطح نحو جمله میشود. پس این ساخت نهتنها با افعال دوظرفیتی، بلکه با افعال مرکّب یکظرفیتی نیز همراه میشود. در پژوهش حاضر ادّعا میشود گرچه حضور jɑ- در جمله موجب حذف مشارک عامل در سطح نحو میشود؛ ولی در سطح معنا همچنان باقی است.
<strong> </strong>
دستور ساختمدار,ساخت jɑ- /-je,متعدّی,لازم,گویش لکی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1528.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1528_4fa8e95f226bd9a41c7b7c0084e40d25.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
8
3
2020
09
22
بررسی ترکیبی/تحلیلیبودگی مقولههای تصریفی فعل در گویش کردی خزلی
91
108
FA
مسعود
میرزابیگی
دانشجوی دکتری زبانشناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران
masoud.mirza@gmail.com
حبیب
گوهری
0000-0003-4199-8818
استادیار گروه زبانشناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران
h_gowhary@yahoo.com
طیبه
خوشبخت
استادیار گروه زبانشناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.
khoshbakht_ta@yahoo.com
اکبر
عزیزی فر
استادیار گروه زبانهای خارجی، دانشگاه علوم پزشکی، ایلام، ایران.
akb1354@yahoo.com
10.22126/jlw.2020.3737.1243
هدف پژوهش حاضر توصیف، تبیین و بررسی تحلیلی/ ترکیبیبودگی مقولههای تصریفی فعل شامل زمان، نمود، وجه، جهت، قطبیت، مطابقه و سببیسازی در کردی خزلی از خانوادة کردی جنوبی است. دادهها از بررسی فایلهای صوتی بهصورت پیکرهای، مصاحبههای هدایتشده و یادداشتهای آوانویسیشده از گویشوران بومی روستاهای کارزان در استان ایلام طی سالهای 1396 تا گردآوری شدهاند. مقولههای زمان، وجه و نمود در این گونة زبانی همپوشانی دارند؛ بنابراین، بهمثابة یک مقوله بررسی شدند. نتایج نشان داد که مقولة زمان-وجه-نمود در این گونة زبانی بهطور عمده بهصورت ترکیبی و در مواردی هم بهصورت ترکیبی و هم بهصورت تحلیلی بازنمایی میشود.؛ افزون بر این، در کردی خزلی مقولههای قطبیت، جهت، مطابقه و سببیسازی نیز بهطور عمده بهصورت ترکیبی بازنمایی میشوند. میزان ترکیبیبودگی یک فعل براساس صورتی از فعل که بیشترین میزان ترکیبیبودگی را دارد، تعیین و براساس ارزش تعداد مقوله-در-واژه محاسبه میشود. این ارزش در این گونة زبانی 6 تا 7 بهدست آمد که از این نظر کردی خزلی در زمرة زبانهای رایج دنیا ردهبندی میشود.
<strong> </strong>
کردی خزلی,مقولههای تصریفی فعل,ترکیبیبودگی,تحلیلی بودگی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1478.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1478_08981efb75c80ad809e9d94c0b4e7456.pdf