دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
9
3
2021
09
23
اصل توالی رسایی در خوشه های انسایشی در واژههای بسیط در مقایسه با توالی های انسایشی در مرز ترکیب
1
23
FA
پگاه
آریایی
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
pegah.aryaee@gmail.com
عالیه
کرد زعفرانلو کامبوزیا
0000-0003-0528-739X
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
akord@modares.ac.ir
ارسلان
گلفام
0000-0002-9402-9079
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
golfamar@modares.ac.ir
فردوس
آقا گل زاده سیلاخوری
استاد گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
aghagolz@modares.ac.ir
10.22126/jlw.2020.4829.1387
بهطور سنّتی تصوّر بر این است که سازماندهی اجزاء در یک هجا و در میان هجاها از اصول رسایی پیروی میکند. عامل رسایی نهتنها در چینش واحدهای واجی در سطح هجا محدودیت ایجاد میکند، بلکه در حوزۀ واژه و در تعیین نوع توالیهای موجود در مرز هجاها نیز تأثیرگذار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان تخطّی خوشهها و توالیهای انسایشیها از اصل توالی رسایی است. بهمنظور پاسخ به این پرسش (15446) واژۀ مرکّب و مشتق - مرکّب برای بررسی توالی و (14336) واژۀ بسیط برای بررسی خوشه از فرهنگهای فارسی جمعآوری شده و اطّلاعات واجشناختی مربوط به هر واژه استخراج شده است. نتایج نشان میدهد که الف: بسامد انسایشیها بهمثابة عضو دوم در خوشه (7/5) برابر عضو اوّل و در توالی (3/2) برابر عضو اوّل است؛ ب: بسامد محدودۀ رسایی منفی در خوشه (82%) و در توالی (74%) است؛ همچنین میزان تخطّی از اصل توالی رسایی در خوشه (18%) و در توالی (26%) است؛ ج: همۀ موارد تخطّی از اصل توالی رسایی در خوشههای موجود در واژههای بسیط مربوط به وامواژهها است.<br /><strong> </strong>
همخوان انسایشی,واژۀ مرکّب,واژۀ بسیط,خوشه,توالی,اصل توالی رسایی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1846.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1846_9711a5f95ec35b01309667bc975c1fb3.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
9
3
2021
09
23
واژهبستهای ضمیری کردی موکری : تحلیلی نوایی
25
45
FA
قادر
اله ویسی آذر
0000-0001-5446-6250
دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران
esirwan@gmail.com
صادق
محمدی بلبلان آباد
استادیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران.
sdghmohamadi@gmail.com
وحید
غلامی
0000-0001-9874-2958
استادیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران.
s_aliaghayee@iau-boukan.ac.ir
امید
ورزنده
استادیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران.
omid_varzandeh@yahoo.com
10.22126/jlw.2021.6508.1554
واژهبستها بهطور کلّی ماهیتی بیناحوزهای دارند و رابط حوزههای واجشناسی، ساختواژه و نحو هستند. این عناصر ازلحاظ آوایی فاقد استقلال آوایی هستند و بهمنظور بازنمایی به میزبانی با استقلال آوایی نیاز دارند. توزیع واژهبستها تابع حوزههای پیشگفته است. واژهبستهای ضمیری کردی موکری در نقشهای متعدّدی ازجمله مطابقه، مفعول (مستقیم و غیر مستقیم)، مالکیت اسم و ... ظاهر میشوند و از قابلیت حرکت بالایی برخوردار هستند. از این رو عناصر مختلفی متعلّق به مقولههای مختلف، میتوانند نقش میزبانی آنها را بپذیرند. در نوشتار پیش رو با بهرهگیری از نظریۀ واجشناسی نوایی (سلکرک، 1995؛ تراکنبرات، 1999 و آندرسن، 2005) و سلسلهمراتب سطوح هفتگانة آن، بهمثابة یکی از حوزههای واجشناسی زایشی، جایگاه واژهبستهای ضمیری کردی موکری بررسی میشود. پژوهش حاضر بهروش توصیفی - تحلیلی و میدانی انجام شده است. بهمنظور گردآوری دادهها نگارنده از شمّ زبانی خود (بهمنزلة گویشور کردی موکری (گویش موکریانی، اُشنویه)) و نیز گویشوران اصیل این زبان بههمراه فیشبرداری از کتابها، مجلاّت و نوشتارهای سایتها و ضبط حدود پانزده ساعت صدای گویشوران گویش مورد نظر یاری میجوید. مطالعه و بررسی دادههای کردی موکری نشان داد که واژهبستهای ضمیری بهطور نظاممند پس از اوّلین گروه واجی (کلمۀ نوایی) در درون حوزۀ فعلی خود واقع میشوند.
<strong> </strong>
کردی موکری,واژهبستهای ضمیری,واجشناسی نوایی,گروه واجی,کلمۀ واجی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1847.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1847_b7cd7964559d40e03d2e4308b249e14b.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
9
3
2021
09
23
مقایسه بازنمایی معنایی و مفهومسازیهای فعل پوشیدن و wear در زبانهای فارسی و انگلیسی
47
68
FA
بلقیس
روشن
استاد گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
bl_rovshan@pnu.ac.ir
فاطمه
محمدی
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
mohammadi.fatemeh1979@gmail.com
10.22126/jlw.2021.5607.1471
پژوهش چندرشتهای و توصیفی - تحلیلی حاضر، در چارچوب کلّی روانشناسی زبان، معناشناسی شناختی و زبانشناسی فرهنگی، به مقایسۀ بازنمایی معنایی (مدل ذهنی) و مفهومسازیهای فعلهای <em>پوشیدن و </em><em>wear</em>، با توجّه به پوشش بدن انسان، در زبانهای فارسی و انگلیسی میپردازد. هدف پژوهش بررسی مدلهای ذهنی فارسیزبانان و انگلیسیزبانان و مفهومسازیهای مختلف آنها با توجّه به مفاهیم پیشنمونهای «پوشیدن» و <em>wear</em> بوده و به این منظور از تابلوهای ذهنی پیشنهادی جانسون - لیرد (1983) استفاده شده است. جامعۀ آماری متشکّل از تمامی کلیدواژهها و عبارتهای فارسی و انگلیسیِ حاوی مفهوم «پوشیدن/ پوشاندن» بود که در شش فرهنگ لغت یکزبانه و دوزبانة منتخب وجود داشت و حجم نمونه شامل واژهها و عبارتهای حاوی مفاهیم پیشگفته است که از این فرهنگها جمعآوری شدهاند. نتایج پژوهش نشان میدهد که مدلهای ذهنی فارسیزبانان و انگلیسیزبانان و نیز مفهومسازیهای آنها در این زمینه تفاوتهای چشمگیر و شباهتهای اندکی باهم دارند و فارسیزبانان بهطور پیچیدهتر و متنوّعتری به مفهومسازی و بازنمایی معنایی میپردازند که این امر ناشی از دانش فرهنگی متفاوت آنان در این زمینه است. افزون بر این، فارسیزبانان از تعدادی فعل سبک و فعل مرکب بههمراه اشیاء پوششی متنوّع استفاده میکنند تا مفهوم «پوشیدن/ پوشاندن» را بیان کنند که موجب چندمعنایی گستردهتر <em>پوشیدن</em> نسبت به <em>wear</em> میشود.
معناشناسی شناختی,مفهومسازی,روانشناسی زبان,مدل ذهنی,زبانشناسی فرهنگی,چندمعنایی,فعل پوشیدن/ wear
https://jlw.razi.ac.ir/article_1848.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1848_cb3c33b63d66d3e3b0323af86994d5e2.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
9
3
2021
09
23
بازنمود مفاهیم معنایی افعال حرکتی در کردی سورانی: رویکردی شناختی
69
88
FA
یدالله
فیضی پیرانی
0000-0002-8878-8239
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
feizi.yadollah@gmail.com
بهروز
محمودی بختیاری
دانشیار گروه هنرهـای نمایشـی، دانشگاه تهـران. تهران. ایران
mbakhtiarari@ut.ac.ir
آرزو
نجفیان
0000-0002-3969-2564
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
a.najafian@pnu.ac.ir
محمد رضا
احمدخانی
0000-0002-7335-0883
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
ahmadkhani@pnu.ac.ir
10.22126/jlw.2021.6112.1518
بر مبنای طرحوارۀ شناختی «پویایی نیرو» لئونارد تالمی، همانطور که در رویدادهای طبیعی جریان نیرو وجود دارد، در ساختارهای زبانی نیز این نیرو انعکاس مییابد و از این حیث، زبانها به دو گروه «فعلبنیاد» و «تابعبنیاد» تقسیم میشوند. در گروه اوّل رویدادهای مربوط به پویایی نیرو ازراه فعل و در دوم، در قالب مداری بر حول ریشۀ فعل و راه تابع بازنمایی میشوند. هدف پژوهش حاضر، بازنمایی زبانی رویدادهای حرکتی در گویش کردی سورانی در چارچوب این مقولۀ معناشناختی است. دادههای پژوهش حاضر ازراه مصاحبۀ حضوری از بیست گویشور هنجار بهدست آمده است. در مواردی که برای بیان افعال حرکتی چند شکل گفتاری وجود داشت، براساس فرهنگ لغت مردوخ، صورت استنادی آن ثبت شد. تحلیل (260) فعل حرکتی از میان (300) پارهگفتار نشان داد که الگـوهای (حرکت + شیوه) و (حرکت + مسیر)، پربسامدترین الگوها در افعال این گویش هستند؛ همچنین آمار (65) درصدیِ بازنمود مفاهیم معنایی مسیر ازراه تابع، نشان داد که گویش سورانی بهسمت زبانهای تابعبنیاد گرایش بیشتری دارد.
<strong> </strong>
معناشناسی شناختی,افعال حرکتی,پویایی نیرو,گویش سورانی,فعل بنیاد,تابع بنیاد
https://jlw.razi.ac.ir/article_1849.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1849_87d1530d847abfee0f3ca03bbe4a7604.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
9
3
2021
09
23
آمیختگی مفهومی در عناوین خبر سیاسی
89
108
FA
سپیده
کیا
کارشناسارشد زبانشناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
sepidekia65@yahoo.com
حسین
رضویان
0000-0002-2441-1299
استادیار گروه زبانشناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
razavian@semnan.ac.ir
سحر
بهرامی خورشید
0000-0002-4461-3584
استادیار گروه زبانشناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران.
sahbahrami@modares.ac.ir
10.22126/jlw.2020.5724.1480
هدف از پژوهش حاضر بررسی عناوین خبری سیاسی روزنامة ابتکار براساس نظریۀ آمیختگی مفهومی است. این نظریه در چارچوب معنیشناسی شناختی بهوسیلة فوکونیه و ترنر (2002) مطرح شده است. سازوکار آن بر پایۀ پیدایش مفهوم و ساختار نوظهوری قرار گرفته است که نظریههای فضای ذهنی و استعارۀ مفهومی از پس تبیین آن برنیامدهاند. این نظریه از چهار درونداد تشکیل شده است که هر کدام از آنها در شکلگیری معنای نوظهور نقش دارند؛ همچنین در این نظریه انواع شبکة آمیختگی (ساده، آیینهای، تکحوزهای و دو حوزهای) با توجّه به قالب دروندادها معرّفی شده است. نوشتار حاضر پس از معرّفی این نظریه، عناوین سیاسی در روزنامة ابتکار را بررسی کرده است تا کارآمدی نظریه در توصیف و تبیین دادههای پژوهش مشخّص شود. به این منظور در نوشتار پیش رو (1000) عنوان خبری بررسی شده است. نتیجة حاصل از پژوهش نشان میدهد که حدود (20%) از عنوانها دارای آمیختگی هستند. ازلحاظ بسامد وقوع انواع آمیختگی، نوع تکحوزهای بیشترین بسامد وقوع را دارد به این دلیل که این نوع آمیختگی چهار عنصر سادگی، شفافیت، ارتباط و جذّابیت را دارد؛ بنابراین، نویسنده با کاربرد این نوع آمیختگی افزون بر انتقال اطّلاعات سعی در جذّابکردن عنوانها، متقاعدکردن مخاطب و تشویق آنها به دنبالکردن خبر را دارد؛ همچنین آمیختگی نوع آیینهای در دادههای پژوهش بهکار نرفته است، زیرا ساختار این نوع آمیختگی بهگونهای است که در آن دو حادثه در یک قالب معنایی مشترک ولی در دو زمان متفاوت شکل میگیرد. براساس این ساختار، ممکن است احتمال بهخاطرآوردن و تطبیق دو حادثه برای خواننده آسان نباشد.<br /><strong> </strong>
زبانشناسی شناختی,معنیشناسی شناختی,فضاهای ذهنی,آمیختگی مفهومی,عناوین خبری سیاسی
https://jlw.razi.ac.ir/article_1850.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1850_7a4645cea5d29fef597448639530d2cf.pdf
دانشگاه رازی
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2676-573X
9
3
2021
09
23
اصطلاحات صوری و جوهری در زبان فارسی: مطالعه موردی برخی «اگر»- ساختها
109
126
FA
ساسان
ملکی
استادیار زبانشناسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.
sassanmaleki@yahoo.com
محمد
راسخ مهند
استاد زبانشناسی، گروه زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
mrasekhmahand@yahoo.com
10.22126/jlw.2020.5300.1435
نوشتار پیش رو ازمنظر دستور ساختی آن دسته از اصطلاحات صوری و جوهری را در زبان فارسی بررسی میکند که نشانة «اگر» دارند. در حالت متعارف، نشانة «اگر» در جملات شرطی بهکار میرود. برای این هدف، با درنظرگرفتن نظرات فیلمور و دیگران (1998)، شواهد <em>فرهنگ فارسی عامیانه</em> (1387) بررسی شده است. اصطلاحات صوری شامل «اگر»، مفاهیمی همچون احتمال ضعیف، انکار و نفی، قطعیت، ترغیب و شرطبندی، تأکید و تهدید را بیان میکنند و اصطلاحات جوهری شامل «اگر»، بیانگر مفاهیمی نظیر آرزو، تعجیل، خواهش، امر محال و اعتراض هستند. یافتهها نشان داد که اصطلاحات صوری، به توالی نحوی غیر متعارف تمایل دارند، امّا اصطلاحات جوهری به توالی نحوی متعارف گرایش دارند؛ همچنین، جابهجایی در توالی نحوی و تغییر زمان افعال در برخی اصطلاحات صوری و جوهری، موجب خروج آنها از مفهوم اصطلاحی میشود. آهنگ کلام نیز یک ویژگی ساختی متمایزکننده در برخی اصطلاحات صوری و جوهری است.
<strong> </strong>
دستور ساختی,اصطلاحات صوری,اصطلاحات جوهری,توالی نحوی,اگر-ساخت
https://jlw.razi.ac.ir/article_1851.html
https://jlw.razi.ac.ir/article_1851_5b60c79f5b5acf67e6be59c35473895d.pdf