TY - JOUR ID - 833 TI - تظاهر چندگانۀ موضوعات در زبان فارسی: بررسی نقش ”را“ و خوانش کلی در تناوب مکانی JO - مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران JA - JLW LA - fa SN - 2345-2579 AU - صفری, علی AD - استادیار دانشگاه حضرت معصومه (س) قم Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 6 IS - 20 SP - 67 EP - 89 KW - تناوب موضوعی KW - تناوب مکانی KW - اثر کلی/جزئی KW - موضوع مکانی KW - کنش­رو DO - N2 - پدیدۀ تظاهر موضوعات یک فعل به صورت­های گوناگون به نام تظاهر چندگانۀ موضوعات و یا تناوب موضوعی خوانده می‌شود. در این مقاله تناوب مکانی مورد بررسی قرار گرفته است. تناوب مکانی به این صورت تعریف می­شود که موضوعات برخی فعل­های مکانی مانند بار زدن در نحو به دو صورت تظاهر می­یابند. در گونۀ مکانی، موضوع مکانی به صورت موضوع غیرمستقیم و کنش­رو به صورت مفعول مستقیم همراه با ”را“ بیان می­شود؛ در حالی که در گونۀ مفعولی، موضوع مکانی به صورت مفعول مستقیم و کنش­رو به صورت موضوع غیرمستقیم ظاهر می­شود. مهمترین ویژگی تناوب مکانی در زبان­های مختلف وجود اثر کلی/جزئی است (اندرسون، 1971؛ بیورز، 2006). اثر کلی/جزئی به این معناست که چنانچه موضوع مکانی یا کنش­رو به صورت مفعول مستقیم بیان شود، دارای تعبیر کلی است در حالی که اگر به صورت موضوع غیرمستقیم بیان شود، می­تواند تعبیر کلی یا جزئی داشته باشد. در این مقاله با بررسی فعل­های تناوب مکانی و جملات حاوی فعل­های تناوبی نشان خواهیم داد فعل­هایی که در فارسی تناوب­ساز محسوب می­شوند، در آنچه گونۀ مفعولی خوانده می­شود، دارای اثر کلی نیستند. در این مقاله نویسنده گونۀ مفعولی در این فعل­ها را صرفاً نشان­دهندۀ تغییر زاویۀ توجه به سمت موضوع مکانی دانسته و به پیروی از دبیرمقدم (1992) معتقد است موضوع مکانی در گونۀ مفعولی اگرچه همراه با ”را“ ظاهر شده، مفعول محسوب نمی‌شود بلکه تبدیل به مبتدای ثانویه می­شود.   UR - https://jlw.razi.ac.ir/article_833.html L1 - https://jlw.razi.ac.ir/article_833_e695b497338009ed9c2a949c7a3ffef0.pdf ER -