2024-03-29T01:04:56Z
https://jlw.razi.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=203
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1395
3
12
استعارۀ زمان بهمثابۀ حرکت در مکان در اشعار سهراب سپهری براساس نظریۀ معاصر استعاره
حمیدرضا
اکبری
لیلا
صالح نژاد
استعاره از مهمترین پدیدههای زبانی است که عالمان، فیلسوفان، ادبیان و بهتازگی زبانشناسان به آن توجّه کردهاند. روش پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی است و در آن کوشیده شده تا سازوکار بیان استعارۀ زمان بهمثابۀ حرکت در مکان در مجموعۀ اشعار سهراب سپهری با تکیه بر نظریۀ معاصر استعارۀ لیکاف (1992) بررسی شود. با نگاهی به دادهها میتوان اینگونه نتیجه گرفت که در این اشعار، زمان دارای دو حالت اصلی است: یکی گذر زمان بهمثابة شیئی ثابت درحالیکه ناظر متحرّک است و دیگری گذر زمان بهمنزلة شیئی متحرّک درحالیکه ناظر ثابت است. درضمن با توجّه به این نظریه میتوان گفت درک زمان در شعر سهراب تأییدی بر فرایندی شناختی جهانی بهنام فهم استعارۀ زمان بهمثابۀ شیئی متحرّک یا حرکت در مکان است. نکتۀ دیگر، گذر سهراب از مرز استعارههای قراردادی و ورود به دنیای استعارههای نو است که زبان شعر سهراب را از زبان مردم عادّی و حتّی دیگر شاعران متمایز میسازد.
نظریۀ معاصر استعاره
طرحواره
زمان
مکان
سهراب سپهری
2016
05
21
1
16
https://jlw.razi.ac.ir/article_1237_39b2a2a78f0d475195a892565c8f1671.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1395
3
12
فرایندهای واجی تقویت در گونههای کردی ایلامی
الهام
ثباتی
طاهره
افشار
نوشتار پیش رو با هدف شناسایی فرایندهای واجی «تقویت» موجود در پنج گونۀ زبانی کردی ایلامی شامل ارکوازی، خزلی، شیروانی، ملکشاهی و فیلی براساس چارچوب نظریۀ واجشناسی زایشی انجام شده است. در فرایند تقویت، تغییرات آوایی در محور ناسوده به سایشی و سپس به انسدادی رخ میدهد. دادههای پژوهش از راه مصاحبه با صد گویشور بومی بیسواد و باسواد زن و مرد در سنین بین 30 تا 85 سال گردآوری شدهاند؛ افزون بر این، نگارندگان نیز گویشور گونۀ کردی فیلی و آشنا به سایر گونهها هستند. دادههای بهدستآمده برمبنای الفبای بینالمللی «آیپیای» آوانگاری شدهاند. روش پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی است. برخی از مهمترین دستاوردهای پژوهش عبارتاند از: 1- در گونههای کردی ایلامی فرایند درج واحد آوایی نسبت به سایر فرایندهای واجی تقویت، دارای بسامد بیشتری است. 2- در واژههای عاریتی که به خوشة همخوانی پایانی ختم میشوند و عضو دوم خوشه یکی از همخوانهای /l/ یا /r/ است، آن هجا شکسته میشود و پیش از همخوانهای یادشده واکۀ /ə/ درج میشود تا اصل رسایی رعایت شود. 3- در گونههای کردی ایلامی همخوان سایش چاکنایی /h/ در ابتدای هجا به همخوان جلودهانی و تیغهای [s] تبدیل میشود.
تقویت
واجشناسی زایشی
گونههای کردی ایلامی
فرایندهای واجی
درج
2016
05
21
17
34
https://jlw.razi.ac.ir/article_1238_ef33d231358a06260d3cda6a51737bf8.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1395
3
12
بررسی کنش گفتاری تسلیت در گویش کردی ایلامی
محمد
علی اکبری
مجتبی
قیطاسی
هدف از پژوهش حاضر بررسی کنش گفتاری تسلیت در گویش کردی ایلامی است. 130 گویشور در شهر ایلام یک آزمون تکمیل گفتمان محقّقساخته را کامل کردند و دادههای گردآوریشده با کمک نرمافزار اسپیاساس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که گویشوران ایلامی سیزده راهبرد را به منظور عرض تسلیت بهکار میبرند که از این میان، راهبردهای «جملات مذهبی»، «طلب آمرزش از خداوند» و «دعا برای فرد متوفّی» به ترتیب بیشترین فراوانی را داشتند؛ همچنین یافتهها نشان داد که گویش کردی ایلامی ساختار مشخّص و یکنواختی برای کنش گفتاری تسلیت دارد؛ بهطوریکه بهاستثنای میزان تحصیلات، تفاوتهای فردی دیگرمانند سن، جنسیت و شغل فرد تسلیتگوینده، نقش تعیینکنندهای در انتخاب نوع راهبرد تسلیت ندارند؛ ازطرف دیگر، دادهها نشان می دهد که کیفیّت جملات تسلیت بیشتر متأثّر از ویژگیهای شخص متوفّی است.
کاربردشناسی
کنش گفتاری
راهبردهای تسلیت
کردی ایلامی
2016
05
21
35
50
https://jlw.razi.ac.ir/article_1239_2e48392b60b8957de36c0d5d0aafae93.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1395
3
12
بررسی مقایسهای ویژگیهای واکههای زبان فارسی در دانشآموزان بینا و نابینا در چارچوب آواشناسی صوتشناختی
طاهره
محمودی احمدآبادی
ارسلان
گلفام
عالیه
کرد زعفرانلو کامبوزیا
ماندانا
نوربخش
ضایعة بینایی، کودکان را از منبع مهمّی از اطّلاعات محروم میکند که این مسئله میتواند پیامدهایی بر مفاهیم اکتسابشده و همچنین تولید گفتار داشته باشد. هدف اوّلیة پژوهش حاضر نشاندادن تأثیر نابینایی بر ویژگیهای واکههای تولید شده (شدّت، ارتفاع، زیروبمی، حرکات زبان و لب) است. نتایج بررسیهای صوتشناختی نشان داد که آسیب بینایی میتواند بر فضای واکهای و حرکات لب و زبان تأثیرگذار باشد. 1728 نمونة آوایی بهدستآمده از سه تکرار واکههای زبان فارسی را هشت گویشور بینا و هشت گویشور نابینای ده تا پانزدهساله (میانگین سنّی 69/1 ± 13) در شرایط نوایی یکسان تولید کردهاند. معنیداری اثر متقابل بین نوع واکه و درجة بینایی در مقادیر فرکانس سازة دوم و سوم نشان داده شده است؛ همچنینافراد نابینا و بینا مساحت فضای واکهای متفاوتی دارند.نتایج تحلیل دادهها نشان داد نابینایی بر گفتار تأثیر میگذارد. نتایج آزمون تعقیبی پژوهش حاضر کاملاً برخلاف پژوهشهای پیشین پویایی بیشتر لبها و حرکات کمتر زبان در نابینایان را نشان میدهد. نتایج نوشتار پیش رو برخلاف پژوهش یادشده نشان داد که مساحت فضای واکهای در بینایان تنگتر از نابینایان است و به این دلیل وضوح گفتار در نابینایان کمتر است.
نابینایی
واکههای زبان فارسی
حرکات زبان و لب
2016
05
21
51
66
https://jlw.razi.ac.ir/article_1240_7a8c44fb88278c0dea4bf854858a13e5.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1395
3
12
بررسی ارتقاء واکه پیش از همخوان خیشومی تیغهای در زبان فارسی در قالب بهینگی
مهرزاد
منصوری
ارتقاء واکه در زبان فارسی به شکلهای مختلفی صورت میپذیرد. یکی از این اشکال، ارتقاء واکة افتادة پسین پیش از خیشومی تیغهای «-ɒn» است. در پژوهش حاضر بهمنظور تحلیل این فرایند، ابتدا واژههای پربسامدی که این آرایش واجی در آنها بهکار رفته است، با استفاده از نرمافزار انتکنک در بخشی از پیکرة همشهری (حدود پانزده میلیون واژه) استخراج و در قالب نظریة بهینگی بهصورت رقابت محدودیتهای نشانداری و پایایی تحلیل گردیده است. پژوهش حاضر نشان میدهد بهمثابة یک محدودیت کلّی واجآرایی در زبان فارسی واکة افتادة پسین پیش از همخوان خیشومی تیغهای خواه در مرز هجا یا در میانة هجا استقرار نمییابد (*-ɒn). نوشتار پیش رو نشان میدهد که در مواردی که در این پژوهش معرّفی شده است، این محدودیت قابل نقض است و تحلیل شد که هرکدام از این محدودیتها در رقابت با محدودیت کلّی عدم استقرار واکة افتادة پسین پیش از خیشومی تیغهای در اولویّت بالاتری قرار میگیرند و اجازه نمیدهند محدودیت کلّی مورد نظر اعمال شود. برخی از این محدودیتها که در پژوهش حاضر معرّفی و تحلیل شد، محدودیت واژههای خاص، محدودیت اصطلاح تازة معادلگذاریشده، محدودیت واژههای دخیل و محدودیت ستاک فعل وجهی «توانستن» است.
ارتقاء واکه
بهینگی
همخوان خیشومی
واجآرایی زبان فارسی
خوشة همخوانی
2016
05
21
67
84
https://jlw.razi.ac.ir/article_1241_c4b50fce768b0ef944a33c03d431d385.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1395
3
12
بررسی اصطلاحات خویشاوندی در گویش کلهری گونة ایوانی
زانیار
نقشبندی
ناصر
ملکی
علیرضا
خانی
تحلیل روشمند شبکة اصطلاحات خویشاوندی بهکاررفته در زبانهای مختلف میتواند بستر مناسبی برای درک بهتر خصوصیات زبانی و نیز ویژگیهای اجتماعی و مردمشناختی جوامع زبانی فراهم آورد. پژوهش حاضر کوشیده است تا شبکة اصطلاحات خویشاوندی (سببی و نسبی) را در گویش کلهری ایوانغرب بررسی کند. در این راستا پس از توصیف کلّی اصطلاحات خویشاوندی در گویش مورد بحث، سعی شده است تا این اصطلاحات براساس تقسیمبندی کلاسیک ارائه شده ازسوی مرداک (۱۹۴۸) و نیز از نقطهنظر مفهوم انگیزشهای رقیب در زبانشناسی نقشگرا تحلیل و بررسی شود. درنهایت مشخّص شد که گویش کلهری ایوان ۲۷ اصطلاحِ نشاندهندة روابط نسبی و ۲۲ اصطلاح بیانگر روابط سببی دارد؛ افزون بر این تحلیل دادههای گونة ایوان در چارچوب معیارهای صرفی ارائهشده ازسوی مرداک نشان داد که گویش مورد مطالعه هجده اصطلاح خویشاوندی بنیادین، نوزده اصطلاح خویشاوندی اشتقاقی و دوازده اصطلاح خویشاوندی توصیفی دارد. در پایان به سه اصطلاح خویشاوندی خاص اشاره شده است که طیف گستردهای از روابط خویشاوندی را دربر میگیرند. افزون بر موارد پیشگفته، تحلیل دادههای گونة ایوان این نکنه را آشکار کرد که در بخش عظیمی از اصطلاحات خویشاوندیِ این گونة زبانی، تصویرگونگی، انگیزش غالب در صورتبندی این اصطلاحات بوده است.
زبان کردی
گویش ایوانی
اصطلاحات خویشاوندی
انگیزشهای رقیب
تصویرگونگی
طبقهبندی مرداک
2016
05
21
85
104
https://jlw.razi.ac.ir/article_1242_024e48b6ac41b901dfa08f5fe74580b5.pdf