2024-03-29T05:04:21Z
https://jlw.razi.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=212
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1398
7
4
سیر تغییرات ساختهای سببی صرفی و نحوی در فارسی نو؛ پژوهشی پیکرهبنیاد
مریم
بابااحمدی امانی
مهرداد
نغزگوی کهن
پژوهش حاضر برای نخستینبار، ساختهای سببی صرفی و نحوی زبان فارسی نو را براساس ردهشناسی دیکسون (2012) بررسی پیکرهبنیاد کرده است ؛ ازآنجاکه تاکنون پژوهشی که در گذر زمان و براساس پیکره، به این ساختها توجّه کرده باشد، صورت نگرفته است، برآن شدیم تا در نوشتار پیش رو، درزمانی ساختهای سببی زبان فارسی نو را بررسی کنیم. برای این منظور، سی کتاب و از هر کتاب بهطور تقریبی دههزار واژه از قرون چهارم تا هفتم و همچنین دو قرن اخیر انتخاب شد؛ سپس ساختهای سببی صرفی و نحوی آنها استخراج و براساس چارچوب یادشده، ازنظر صوری تحلیل شده و قرنهای مختلف نیز ازنظر نوع فعل سببی و بسامد وقوع با یکدیگر مقایسه شدهاند. پیکرة این پژوهش شامل 772 ساخت سببی صرفی و نحوی بوده است. نتایج تحلیل پیکره نشان داد که کاربرد سازوکار نحوی محدود به قرنهای اخیر است و در قرون اوّلیه، نمونهای از این نوع ساخت یافت نشد. این مسئله با سیر تغییر زبان فارسی از زبانی ترکیبی به زبانی تحلیلی همسو است. نتیجة دیگر پژوهش آن است که کاربرد ساختهایسببی از ابتدای فارسی نو به بعد کمابیش با سیر نزولی همراه بوده است بهطوریکه در قرن سیزدهم به کمترین میزان خود میرسد و سپس دوباره در قرن اخیر، افزایش مییابد؛ همچنین نتایج تحلیل دادهها نشان میدهد کهبرخلاف ساختهای سببی نحوی که با افزایش بسامد روبهرو بودهاند، از شمار سببیهای صرفی کاسته شده است؛ بهطوریکه در فارسی نو متأخّر فعلهایی نظیر میراندن، آگاهاندن، شنواندن، گنداندن، فسراندن، پزاندن، بُراندن و فراموشاندن که در قرون اوّلیه کاربرد داشتهاند، کنار گذاشته شدهاند.
ساخت سببی
فعل سببی
سببی صرفی
سببی نحوی
زبانشناسی پیکرهبنیاد
2019
12
22
1
19
https://jlw.razi.ac.ir/article_1302_3d71fdd5259fe76014d2e7fa616be687.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1398
7
4
بررسی پدیدۀ رمزگردانی از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی: مطالعۀ گفتار روزمرّۀ دانشآموزان مقطع متوسطۀ شهرستان ارومیه
نفیسه
تدین چهارطاق
جاوید
فریدونی
حجت
صیادی
یکی از پیآمدهای ناشی از تماس زبانی در جوامع چندزبانه، رمزگردانی یا گردش متناوب بین دو یا چند زبان است. پژوهش حاضر مطالعهای میدانی است که به بررسی مقایسهای میزان و جهت رمزگردانی درمیان دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسّطه در سه طبقۀ اجتماعی پردرآمد، متوسّط و کمدرآمد در جامعۀ چندزبانۀ شهرستان ارومیه پرداخته است. دادههای مورد نیاز بهروش ضبط گفتمان طبیعی بهدست آمده و متخصّص آمار و نرمافزار اس.پس.اس.اس. آنها را تحلیل کردند. براساس نتایج بهدستآمده، ارتباط بین جهت رمزگردانی و طبقۀ اجتماعی افراد معنیدار بود؛ بدینترتیب که جهت غالب رمزگردانی در طبقۀ پردرآمد از فارسی به ترکی است، درحالیکه در دو طبقۀ دیگر برعکس است؛ افزون بر این، طبق نتایج بهدستآمده بین جنسیت و جهت رمزگردانی ارتباط معنیداری وجود ندارد؛ همچنین تفاوت میزان رمزگردانی در طبقات اجتماعی مورد بررسی و گروههای جنسی معنیدار نبود.
ارومیه
جهت رمزگردانی
میزان رمزگردانی
جامعهشناسی زبان
2019
12
22
21
32
https://jlw.razi.ac.ir/article_1303_7ebe0af93ee846a3d4f67a9b19afd711.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1398
7
4
بررسی مقوله فعل ازدیدگاه سرنمونی و براساس معیارهای معنایی گیون: هر فعل یک مقوله
فاطمه
حسنی جلیلیان
فریده
حق بین
نظریه سرنمون با نگاهی شناختی تعریف نوینی از مقوله و اعضای آن ارائه کرده است. در این نظریه، سرنمونها روشنترین اعضای هر مقوله هستند که نسبت به بقیة اعضا مرکزیترند و دیگر اعضا درجاتی از مشخّصههای سرنمونی را از خود نشان میدهند. گیون ازجمله زبانشناسانی است که مقولههای زبانی را براساس این نظریه تعریف کرده است. در پژوهش حاضر (77) فعل براساس معیارهای معنایی گیون در تعیین فعل سرنمون در دستههای سرنمون، غیر سرنمون و حاشیهای طبقهبندی شدند. دادههای فعلی از کتاب واژگان پایة فارسی از زبان کودکان ایرانی و مثالهای ارائهشدة گیون بهدست آمدند؛ افزون بر این، نگارندگان با استفاده از ارزشگذاری معیارهای معنایی به ترسیم فضایی فعلهای مختلف پرداختند. ترسیمهای فضایی امکان مقایسة دقیقتر و ملموستر فعلها را ازنظر سرنمونی فراهم میآورند. درپایان، ترسیمهای فضایی فعل دادن بهمثابة یک فعل سرنمون در بافتهای مختلف ارائه شد. بررسی و مقایسة ترسیمهای فضایی متنوّع فعل دادن نشان دادند نمیتوان فعلی را بهطور مطلق سرنمونی دانست، زیرا شرکتکنندهها با درجات انتزاع مختلف جایگاه فعل را در هر معیار تغییر میدهند. براساس این، میتوان هر فعل را مقولهای دانست که اعضای بیشمار آن بافتهایی هستند که فعل در آنها ظاهر میشود و این شرکتکنندههای فعل هستند که میتوانند در هر معیار فعل را سرنمون کنند یا از سرنمون دور کنند.
سرنمون
معیارهای معنایی
زبانشناسی نقشگرایی
فعل
ترسیم فضایی فعل
2019
12
22
33
53
https://jlw.razi.ac.ir/article_1304_b9df075671fe05d8b217eb19051be22a.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1398
7
4
یادگیری زبان فارسی به عنوان زبان دوم از منظر فرضیۀ مبتدا
منیره
شهباز
یکی از نظریههایی که چگونگی تولید زبان با زبانآموز را تبیین میکند، نظریۀ پردازشپذیری (پینمان، 1998) است. این نظریه پیوستهایی دارد که یکی از آنها فرضیۀ مبتدا است. این فرضیه به پیشبینی نحوه و روند مبتداسازی در مراحل گوناگون زبانآموزی اقدام میکند و آن را دارای سه مرحله میداند. براساس فرضیۀ مبتدا، زبانآموزان در مرحلۀ اوّل تولید جملات به زبان دوم، تفاوتی میان نقش دستوری مبتدا و فاعل قائل نمیشوند. در مرحلۀ دوم، افزودهها در جایگاه آغازین ظاهر میشوند و در مرحلۀ سوم، موضوع کانونی غیر فاعلیای در این جایگاه قرار میگیرد. هدف از انجام پژوهش حاضر جلب توجّه معلّمان زبان فارسی به ضرورت آگاهکردن فارسیآموزان از ترتیب واژگانی کمابیش آزاد در جملات فارسی است. مسئلۀ نوشتار پیش رو بررسی مبتداسازی در سطوح مختلف فارسیآموزی برمبنای فرضیۀ مبتداست. برای پرداختن به مسئلۀ یادشده ، در ابتدا تعداد (48) فایل صوتی اجرای برخط آزمون تعیین سطح گفتار دو دورۀ دانشافزایی زبان و ادبیات فارسی براساس دستورالعمل ارزیابی تولیدات زبانی بنیاد سعدی سطحبندی شد؛ سپس تعداد (482) جملۀ دارای فاعل و ساخت موضوعی کامل از فایلهای صوتی بهمنظور تحلیل استخراج شد. نتیجۀ تحلیل دادههای نهایی این بود که فرضیۀ مبتدا درخصوص یادگیری زبان فارسی بهتمامی صادق نیست.
پردازشپذیری
مبتداسازی
فرضیۀ مبتدا
ساخت موضوعی
گفتار
2019
12
22
55
72
https://jlw.razi.ac.ir/article_1307_9ea72546b6fb55e561f545862f215204.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1398
7
4
چندمعنایی نظاممند در رویکرد شناختی، تحلیل چندمعنایی فعل حسّ دیدن در زبان فارسی
مهدی
قادری
فاطمه
یوسفی راد
آزیتا
افراشی
بلقیس
روشن
پژوهشِ توصیفی- تحلیلیِ حاضر با استفاده از الگوی جسمانگاری (آنتونانو، 1999 و 2002) و شبکۀ معناییِ افعال حسّی (افراشی و عسگری، 1396) چندمعنایی فعل حسّی دیدن را توصیف و تحلیل کرده است. بدینمنظور، معانی فعل دیدن در زبان فارسی با استفاده از لغت نامه دهخدا ، فرهنگ معین و پایگاه دادگان زبان فارسی جمعآوری شدند. در این مرحله (4500) جمله از پایگاه دادگان زبان فارسی استفاده شد که برمبنای معانی بسطیافته دستهبندی شدند. تحلیلهای نوشتار پیش رو که بیشتر با مدّ نظر قراردادن قابلیتهای حواس بشری و شیوة دریافت ما از جهان اطراف صورت میگیرد، نشان میدهد که جسمانگاری سرچشمه مفهومسازی استعاری و بسط معنایی فعل دیدن است و چندمعنایی فعل دیدن حاصل تعامل محتوای معنایی این فعل با دیگر عناصر سطح جمله است. یافتههای پژوهش حاضر در راستای آنتونانو (1999) و افراشی و عسگری (1396) است. مواردی نیز یافت شد که آنتونانو (1999 و 2002) به آنها اشارهای نکرده است. از طرفی، یافتههای نوشتار پیش رو درراستای اظهاراتِ آنتونانو (2002)، ایوانز و ویلکینز (2000) و کووچش (2005) است که ایده جهانی بودن بسط معنایی افعال حسّی سویتزر (1990) را مورد تردید قرار داده بودند.
بسط معنایی
ترکیبپذیری
جسمانگاری
شبکۀ معنایی
فعل حسّی
معناشناسی شناختی
2019
12
22
73
91
https://jlw.razi.ac.ir/article_1305_283791ecf321ce3cdc36e638e6857975.pdf
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران
2345-2579
2345-2579
1398
7
4
بررسی وندهای تصریفی کردی بیجار گروس براساس نظریه استامپ
بهزاد
کاظمی
ایران
کلباسی
محمدرضا
احمدخانی
مهناز
کربلایی صادق
نوشتار پیش رو وندهای تصریفی را در زبان کردی بیجار گروس براساس انگارة استامپ (2001) بررسی و توصیف کرده است. روش پژوهش توصیفی و ازنوع همزمانی است. در پژوهش حاضر جمعآوری دادهها براساس منابعی که درخصوص زبان کردی موجود بوده، صورت گرفته است و در بیشتر موارد ازآنجاکه منابع و متون نوشتاری کافی وجود نداشته، شمّ زبانی نگارنده بهمثابة گویشور، به این موضوع کمک کرده است. تحلیل دادهها نشان میدهد که باوجود طبقهبندی جهانی استامپ (۲۰۰۱) از مشخّصههای تصریفی، در زبان کردی بیجار گروس برخی از مشخّصهها تصریفی محسوب نمیشوند. در این راستا، پس از مقدّمه و معرّفی موضوع، دیدگاههای برخی از پژوهشگران غربی و نیز پژوهشهای پیشین درزمینة تصریف کردی بیان شده و درادامه مشخّصههای مربوط به فعل، اسم، صفت و قید در زبان کردی گروس در چارچوب نظری انگارة استامپ بررسی شده است.
کردی گروس
تصریف
وند تصریفی
مشخّصة تصریفی
استامپ
2019
12
22
93
115
https://jlw.razi.ac.ir/article_1306_1283eaa6534eee4071daa49f0258b0a9.pdf