کوتاه شدگی واکه در کردی میانی: تحلیلی براساس اصول واج شناسی بهینگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

2 استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فرهنگیان کردستان

3 استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

در پژوهش توصیفی - تحلیلی پیش رو، پژوهش­گران در چارچوب اصول و روش­های نظریۀ واج­شناسی بهینگی به فرایند کوتاه­شدگی واکه در گویش کُردی میانی پرداخته­اند. بررسی داده­ها بیان­گر آن است که گویشوران کُردی میانی این فرایند را، در پیوند با غلت­سازی، درواقع به­منزلة راهکاری برای رفع التقای دو واکه به­کار می­برند. به این صورت که واکه­های کشیدۀ پایان واژه که دارای دو جایگاه زمان‌مند و دومورایی هستند، هنگامی­که پیش از پسوندهایی قرار گیرند که با یک واکه شروع شده­اند، کوتاه می­شوند و یک مورایشان آزاد می­گردد و در فرایند غلت­سازی، به یک غلت تعلّق می­گیرد که جایگاه آغازۀ هجای بعدی را پر می­کند؛ بنابراین، فرایند یادشده با هدف حفظ جایگاه­های زمان­مند صورت می­گیرد. این امر می­تواند به این معنی باشد که در کُردی سورانی، همخوان‌های آغازۀ هجا مورایی هستند؛ همچنین، پس از تعیین محدودیت­های دخیل در صورت­گرفتن این فرایند و مشخّص‌نمودن سلسله­مراتب آن­ها، تحلیل بهینگی داده­ها نشان داد که در کُردی میانی، فرایند غلت­سازی ازطریق کوتاه­شدگی واکه­های کشیده، نسبت به فرایندهای دیگری که به­طور معمول برای رفع التقای واکه­ها در پیش گرفته می­شود مانند درج غلت، حذف یکی از واکه­ها، ادغام دو واکه، مرکّب­سازی واکه­ای و... هزینۀ کمتری دربر دارد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


زاهدی، محمدصدیق (1392). بررسی فرایندهای واجی کردی سنندجی براساس واج­شناسی بهینگی. رسالة دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان.
علی­نژاد، بتول و محمدصدیق زاهدی (1388). کشش جبرانی واکه در گویش کردی سورانی در چهارچوب نظریۀ مورایی، مجلّۀ پژوهش­های زبان­شناسی، 1 (1)، 27-46.
Clements, G., & S. Keyser (1983). CV Phonology: A generative theory of the syllable. In: J. Goldsmith (Ed.), Phonological theory: the essential readings, (pp. 185-200). Oxford: Blackwell.
Kager, R. (1999). Optimality Theory, Cambridge: Cambridge University Press.
Kord Zafaranlu KambuziyaA., A. Ghorbanpour & N. Mahdipour (2017). Vowel Shortening in Persian: A phonological Analysis. Poznań Studies in Contemporary Linguistics, 53 (3), 373-397.
MacKenzie, D. N. (1961). Kurdish Dialect Studies, Vol. I, London: Oxford University Press.
Newman, P. (1972). Syllable Weight as a Phonological Variable. Studies in African Linguistics, 3 (3), 301-323.
Odden, D. (2005). Introducing Phonology. Cambridge: CUP.
Prince, A. & P. Smolensky (2004). Optimality Theory: Constraint Interaction in Generative Grammar. London and New York: Blackwell.
Rosenthall, S. (1994). Vowel/Glide Alternation in a Theory of Constraint Interaction. Ph.D. dissertation in linguistics, University of Massachusetts, Amherst.
Thackston, W. M. (2006). Sorani Kurdish: A Reference Grammar (unpublished). https://sites.fas.harvard.edu/~iranian/Sorani/sorani_1_grammar.pdf.
Urbanczyk, S. (1999). Double Reduplications in Parallel. In: H. van der Hulst, R. Kager, and Wim Zonneveld (Eds.), The Prosody - Morphology Interface, (pp. 390-428). Cambridge: CUP.
Watkins, L. J. (1984). A Grammar of Kiowa. Lincoln and London, University of Nebraska Press.
Yu, A. C. L. (2011). Contrast Reduction. In: J. Goldsmith, J. Riggle & A. C. L. Yu (Eds.), The Handbook of Phonological Theory, 2nd Edition, (pp. 291-318). UK: Blackwell.
Zsiga, E. C. (2013). The Sounds of Language: An Introduction to Phonetics and Phonology. Wiley-Blackwel.