بررسی نظام مطابقه در کردی ایلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختة دکتری زبان شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

2 استادیار گروه زبان شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

3 استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام

چکیده

زبان‌ها از سه سازوکار برای بازنمایی نقش‌های دستوری استفاده می‌کنند که عبارت­اند از ترتیب سازه‌ها، حالت­نمایی و مطابقه. در پژوهش حاضر نظام مطابقه و عوامل مؤثّر بر آن در کردی ایلامی بررسی شده است. برای انجام این کار، از روش توصیفی، مصاحبه و ضبط صدای گویشوران بومی به­منظور استخراج داده‌های لازم استفاده شده است. عوامل مؤثّر بر مطابقه که گیون (2004) آن‌ها را بیان کرده است و همچنین روش کار دبیرمقدم (1392) به‌عنوان دو منبع مهم مورد استناد قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در کردی ایلامی از نظام مطابقة فاعل مفعولی برای بازنمایی روابط دستوری فاعل و مفعول استفاده می‌شود؛ همچنین مشخّص شد که نظام مطابقه در کردی ایلامی گذرایی­ محور و زمان­محور نیست. دستاورد دیگر این است که در کردی ایلامی، مطابقه ابزار مهمّی برای بازنمایی فاعل دستوری است ولی کاربرد مطابقه برای بازنمایی مفعول هم اختیاری است و هم متأثّر از چندین عامل. ازجمله عوامل مؤثّر بر مطابقة پی‌بست‌های مفعولی با مفعول می‌توان به عوامل معرفگی - نکرگی، ارجاعی - غیر ارجاعی‌بودن، مبتدایی - غیر مبتدایی‌بودن، انضمامی - غیر‌ انضمامی­بودن اشاره کرد؛ در حالی­که این عوامل در مطابقة مفعولی در کردی ایلامی تأثیرگذار هستند، امّا در صورت‌بندی فاعل مؤثّر نیستند. سرانجام اینکه در کردی ایلامی، نمود جملات و نقش‌های معنایی در نحوه مطابقه وندها و پی‌بست‌های نشانه مطابقه، عوامل تأثیرگذاری نیستند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Agreement System in Ilami Kurdish

نویسندگان [English]

  • habib gowhari 1
  • zahra sharafkhani 2
  • Akbar azizifar 3
1 department of linguitic, ilam branch, islamic azad university,ilam,iran.
2 (corrosponding author) Department of Linguistic , Ilam Branch , Islamic Azad University, Ilam, Iran
3 Deparment of English Language, School of Medicin, Ilam University of Medical Sciences, Ilam, Iran
چکیده [English]

Languages make use of three mechanisms to code grammatical relations: word order, case marking, and agreement. In the present study, an attempt is made to investigate agreement and the factors affecting agreement in Ilami Kurdish. To achieve this goal, Givon (2004) and Dabirmoghadam (1392) were adopted as the theoretical framework. The data were derived from interviews with native speakers using targeted questions. Results indicated that in Ilami Kurdish, 'nominative-accusative' agreement mechanism is employed as the main tool to signal grammatical relations.  Also, it was proved that agreement system in the investigated language is not tense/ transitivity- sensitive. Another finding is that agreement is the main tool to code subject. However, using agreement to code object is both optional and affected by some factors including '(in)definiteness', being (non)referential', '(non)topical', and '(un)incorporated'. While, these factors were found to have some repercussions for coding objects, they are, however, irrelevant in coding subjects in Ilami Kurdish. Finally, it was found that factors including 'grammatical aspect' and 'semantic roles' of subject and object have no implications for agreement in Ilami Kurdish.
l

کلیدواژه‌ها [English]

  • grammatical relations
  • nominative- accusative
  • (in)definiteness
  • referential- inferential

مراجع

دبیرمقدم، محمد (1392). رده‌شناسی زبان‌های ایرانی. تهران: سمت.
راسخ­مهند، محمد (1385). شیوة نشان­دادن فاعل و مفعول در زبان فارسی. مجلّة زبان­شناسی، 21 (1-2)، 85-96.
شریفی، شهلا و رضا زمردیان (1378). نظام مطابقه در گویش کاخکی. مجلّة گویش‌شناسی (ویژه­نامة فرهنگستان)، 5 (1)، 2-18.
کریمی، یادگار (1391). مطابقه در نظام کنایی (ارگتیو) زبان‌های ایرانی: رقابت واژه­بست و وند الف. مجلّة پژوهش‌های زبانی، 4 (7)، 1-18.
گوهری، حبیب (۱۳۹۲). برخی پیامدهای نظریة ساخت اطّلاع برای ترجمه. مجلّة جستارهای زبانی، 4 (13)، 203-224.
Farrel, P. (2005). Grammatical relations. Oxford: Oxford University Press.
Givón, T. (2004). Syntax:Afunctional Typological Introduction. Vol. I. Amesterdam: John Benjamins.
Haig, Geoffrey, L. J. (2008). Alignment change in Iranian languages: A Construction Grammar approach. Berlin: Mouton de Gruyter.
Keenan, E. & B. Comrie (1977). Noun Phrase Accessibility and Universal Grammar. Linguistic Inquiry, 8 (1), 63-99.
Munro, P. & M. Gordon. (1982). Chickasaw Language. UCSB: Department of linguistic.
Silverstein, M. (1976). Hierarchy of Features and Ergativity in Grammatical Categories in Australian Languages. Dixon R.M.W, 112-177.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار