تحلیل مورایی کشش جبرانی در گویش فارسی کرمانشاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان شناسی، دانشگاه رازی

2 استادیار زبان شناسی همگانی، دانشگاه رازی

چکیده

پژوهش پیش رو به کشش جبرانی در گویش فارسی کرمانشاهی ‌می‌پردازد. براساس نظریۀ مورایی، اگر واحدی در لایۀ مبنا یا زمان­مند، مورا داشته باشد و آن واحد در لایۀ واجی حذف شود، مورای آن همچنان در لایۀ مورایی یا زمان­مند آزادانه باقی می‌ماند و درنتیجه برای حفظ وزن هجا یا واژه، کشش جبرانی رخ می‌دهد. در این گویش دو نوع کشش جبرانی تشخیص داده شده است. نخست کشش جبرانی که براساس حذف همخوان مورایی اتّفاق افتاده و دیگری کشش همخوانی که براساس حذف یکی از واکه‌های موجود در هجا رخ داده است. کشش جبرانی ناشی از مورد دوّم باعث تشدید می‌شود؛ همچنین، کشش جبرانی تنها در مورد واکه رخ نمی‌دهد، بلکه با حذف واکه هم همخوان مجاور دچار کشش جبرانی می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها


ثمره، یدالله (1364). آواشناسیزبانفارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حیدرزاده، خسرو (1389). فرهنگ لغات گویش کرمانشاهی. کرمانشاه: خسرو حیدرزاده.
دبیرمقدم، محمّد (1387). زبان­شناسی تاریخ. تهران: سمت.
درزی، علی (1372). کشش جبرانی مصوّت­ها در فارسی محاوره­ای امروز. مجلّة زبان‌شناسی، 10 (2)، 58-75.
شیخ سنگ تجن، شهین و محمود بی‌جن‌خان (1389). بررسی کاهش واکه­ای در زبان فارسی محاوره­ای. مجلّۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی، 2 (1)، 48-35.
صادقی، وحید (1390). کشش جبرانی در زبان فارسی: یک آزمایش ادراکی. پژوهش‌های زبانی، 2 (2)، 77-94.
طبیب­زاده، امید (1386). کشش در دستگاه مصوّتی زبان فارسی. در: محمد دبیرمقدّم، مجموعه­مقالات هفتمین همایش زبان‌شناسی ایران، جلد اوّل (صص. 418-440). تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
علی­نژاد، بتول و محمّدصدیق زاهدی (1388)، تحلیل مورایی کشش واکه­ای در گویش کردی سورانی، مجلّة زبان­شناسی، 1 (1)، 27-46
--------- و الهه عطایی (1392). بررسی فرایند قلب و اصل مرز اجباری در زبان فارسی براساس واج‌شناسی غیر خطّی. مجلّة پژوهش­های زبان­شناسی، (9)، 17-36.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1381). همزهدرزبانفارسی. تهران: دانشگاه تهران.
------------------- (1385)، واج­شناسیرویکردقاعده­بنیاد. تهران: سمت.
Burzio, L. (2002). Surface to Surface Morphology: when your representations turn into constraints. In: P. Boucher (Ed.), Many Morphology, (pp. 142-177). Somerville: Cascadilla Press, Greece, 15-17, April 2005.
De Chene, B. & S. R. Anderson (1979). Compensatory lengthening, in: Language, 49, 765-793.
Durand, J. & F. katamba (1995). Frontiers of Phonology, Longman.
Goldsmith, J. (1976). Autosegmental Phonology. Ph.D. Dissertation, MIT.
Hayes, B. (1989). Compensatoty Lengthening in Moraic Phonology. Linguistics Inquirty, 20: London: Routledge.
Hyman, L. (1985). A Theory of Phonological Weight. Dordrecht: Foris Publications.
Kavitskaya, D. (2002). Compensatory Lengthening: Phonetics, Phonology.Diachrony. London: Routledge.
Levin, J. (1985). A Metrical Theory of Syllabicity. Ph.D. dissertation. MIT.
McCarthy, J. J. (1979). Formal problems in Semitic phonology and morphology. Ph.D. dissertation, MIT.
Morén, B. T. (2003). Weight Typology: An Optimality Theoretic Approach. The Linguistic Review 20 (2-4), 281-304.
Topintzi, N. (2005).Solving the Samothraki Greek compensatory Lengthening Puzzle. The 17th International Symposium on Theoretical and Applied Linguistics, Thessaloniki, Greece, 17 (1), 53-63.