بازنمایی کنش گران اجتماعی داستان آب‌بید با بهره‌گیری از الگوی جامعه‌شناختی - معنایی ون لیوون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه زبان‌ و ادبیات انگلیسی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران

2 زبان‌ و ادبیات انگلیسی، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار گروه زبان‌ و ادبیات انگلیسی، دانشگاه رازی

چکیده

در پژوهش حاضر، داستان آب‌بید اثر محمّد بهمن­بیگی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره‌گیری از الگوی ون لیوون (2008) بررسی می­شود تا مشخّص شود که نویسنده چگونه از بازنمایی کنش­گران اجتماعی برای بیان دیدگاه‌ها و ایدئولوژی خود استفاده کرده است. نویسنده هویت کنش­گران مربوط به حکومت پهلوی را کتمان کرده و هم­زمان با فعّال­نمایی و نام‌بری مستقیم، بر فعّالیّت‌های آموزشی معلّمان عشایری و سازمان آموزش عشایری تأکید کرده است. مردم آب‌بید به‌شکلی کاملاً آگاهانه منفعل­نمایی شده‌اند تا بی‌توجّهی حکومت نسبت به آن­ها و فقر فرهنگی مردم نمود بیشتری داشته باشد. نویسنده با انبوه‌نمایی و استفاده از عدد و آمار، کنش معلّمان عشایری را مهم و تأثیرگذار جلوه داده و با استفاده از مؤلّفۀ زمان‌درهمی، هم‌زمان با طرح مسئلۀ ایران نوین، پرده از چهرۀ مردمان بخشی از ایران که هنوز به‌شیوة پیش از تاریخی زندگی می‌کنند، برداشته است و به این وسیله سیاست‌های حکومت را به چالش کشیده است. بهمن‌بیگی با بهره‌گیری از مؤلّفۀ نمادین‌شدگی،‌ کنش­گران مربوط به آموزش عشایری را در قالب افرادی تأثیرگذار در جامعۀ عشایری بازنمایی کرده است. به‌طور کلّی، بازنمایی‌ها بازتابی از ایدئولوژی و دیدگاه‌های اجتماعی نویسنده است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقاگل‌زاده، فردوس (1386). تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات. ادب‌پژوهی، 1 (1)، 17-27.
------------؛ رضا خیرآبادی و ارسلان گلفام (1392). مطالعۀ تطبیقی شیوۀ بازنمایی کنش­گران ایرانی و غربی در پروندۀ هسته‌ای ایران در رسانه‌های بین‌المللی (الگوی ون لیوون 2008). جستارهای زبانی، 4 (13)، 1-19.
اسدی، مسعود؛ ارسلان گلفام؛ فردوس آقاگلزاده و آزیتا افراشی (1394). مؤلّفه‌های زبان­شناختی و جامعه‌شناختی - معنایی و بازنمایی کنش­گران اجتماعی در متون مطبوعاتی. جستارهای زبانی، 6 (22)، 1-24.
بهمن‌بیگی، محمّد (1386).به اجاقت قسم (خاطرات آموزشی). شیراز: نوید شیراز.
------------ (1388). بخارای من، ایل من. شیراز: نوید شیراز.
جوکار، سمیه و جلال رحیمیان (1394). تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در اشعار سیاسی ملک­الشّعرا بهار از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی. شعرپژوهی، 7 (2)، 111-134.
حیدری تبریزی، حسین و سیّد آیت‌الله رزمجو (1384). شیوه‌های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در گفتمان فارسی، تحلیل توجیهی گفتمان با عنایت به مؤلّفه‌های جامعه‌شناختی - معنایی. نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، 48 (195)، 1-33.
علامی، ذوالفقار و مائده اسداللهی(1396). تحلیل روایی داستان سیاوش براساس الگوی کنش­گران اجتماعی ون لیوون. دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، ٢٥ (٨٣)، 187-208.
غلامعلی‌زاده، خسرو؛ شجاع تفکری رضائی و حمیدرضا اکبری (1396). نام‌دهی و طبقه‌بندی کنش­گران اجتماعی در داستان «آل» براساس الگوی ون لیوون. جستارهای زبانی، 8 (42)، 71-89.
یارمحمّدی، لطف‌الله (1383). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.
-------------- (1385). ارتباطات از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی. تهران: هرمس.
Crystal, D. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell.
Fairclough, N. (1989). Language and Power. London: Longman.
Fowler. R. (1992). Power and Language, International Encyclopedia of Linguistics, London: Oxford University Press.
Hodge, R & G. Kress (1996). Language and Ideology. London: Routledge.
Hyland, K & B. Paltridge (2011). Continuum Companion to Discourse Analysis. London: Continuum International Publishing Group.
Kouts, R. & M. Lohmus (2014). Representation of Social Actors in Finnish, Estonian and Russian dailies, 1905-2005. The International Communication Gazette, 76 (8), 661-681.
Machin, D. & A. Mayer (2012). How to Do Critical Discourse Analysis. Thousand Oakes: Sage
Rakesh, S. & R. De (2014). Representation of social actors in the participatory journalism process- A case from India. IJPIS journals, 1-21
Rashidi, N. & Sh. Ghaedsharafi (2015). An Investigation In to the Culture and Social Actors Representation in Summit Series ELT Textbooks within van Leeuwen’s 1996 Framework. SAGE Open, 1-10.
Van Dijk, T. A (1997). Discourse as Structure and Process: Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction. London: SAGE publications.
Van Leeuwen, T. (1996). Text and Practice. London: Routledge.
--------------------- (1993). Genre and Field in CDA. Discourse and Society, 4 (2), 193-225.
------------------- (2008). Discourse and Practice, New Tools for Critical Discourse Analysis. New York: Oxford University Press.