تفاوت رفتاری فرایندهای واجی و واژ واجی در چارچوب رویکرد بهینگی: بررسی فرایند تضعیف در گویش کردی ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام‌نور ، ایران

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام‌نور ، ایران

3 استادیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام‌نور، ایران

4 دانشیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام‌نور ، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به شیوi توصیفی-تحلیلی در چارچوب رویکرد بهینگی، فرایند تضعیف (واکه­ شدگی) را در گویش کردی ایلام بررسی کرده است. داده­ها به ­صورت میدانی با ضبط گفتار روزمرّۀ گویشوران شهرستان ایلام گردآوری و براساس شمّ زبانی یکی از نویسندگان که خود از گویشوران کردی ایلام است، تجزیه­وتحلیل شده است. بررسی داده­ها نشان می­دهد که فرایند واکه­شدگی همخوان­های g]، d و b] با طی مراحل ناسوده­شدگی، حذف واکۀ ریشه، حذف واکۀ پیشوند و درنهایت تبدیل همخوان به واکه صورت می­گیرد؛ همچنین واکه­شدگی تنها در محیط­های واژ-واجی روی می­دهد و در محیط­های واجی باوجود فراهم­بودن شرایط، تنها مرحلۀ نخست، یعنی ناسوده­شدگی اعمال می­شود؛ همچنین در نوشتار پیش رو نشان داده شده است که در تبیین فرایندهای دارای تناوبات واجی که طی چندین مرحله اعمال می­شوند، انگارۀ بهینگی متوالی از بهینگی موازی کارآمدتر است، به این دلیل که انگارۀ بهینگی متوالی مراحل میانی و شیوة تحوّلات واژ-واجی کلمات را به‌صورت مرحله­به­­مرحله نشان می­دهد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The difference between Phonological and Morphophonemic Manifestations in Optimality Theory: Investigation of Lenition in Ilami Dialect of Kurdish

نویسندگان [English]

  • Karamullah Pallizban 1
  • Arezoo Najafian 2
  • Fateme Karampour 3
  • Mohammad Reza Ahmadkhani 4
1 Ph.D. Student of Linguistics, Center for Postgraduate Studies, Payame- Noor University,, Iran.
2 - Associate Professor, Department of General Linguistics, Payame- Noor University, Tehran, Iran
3 The difference between Phonological and Morphophonemic Manifestations in Optimality Theory: Investigation of Lenition in Ilami Dialect of Kurdish
4 Associate Professor, Department of General Linguistics, Payame- Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The current study aims at investigating the manifestations of lenition in Ilami dialect of Kurdish based on optimality theory. The study was conducted in a descriptive-analytical method and the data were collected through a survey while recording the daily speech of speakers living in Ilam and were finally analyzed according to the linguistic intuition of one of the writers as a native speaker of the dialect studied. The analysis of the data shows that the vocalization of [b, d, g] is applied respectively through the processes of consonant approximation, deletion of stem vowel, deletion of prefix vowel, and finally conversion of the consonant into a vowel. Moreover, it has been revealed that vocalization is applied only in morphophonemic environments and in phonemic ones only the first process, namely consonant approximation, is applied. The findings also show that in explaining those processes having phonemic alternations and applied in several passes, serial model is of more efficacy than the parallel one since the former depicts the intermediate levels and the morphophonemic developments of the words in a step-to-step manner.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • lenition
  • morphophonemic
  • serialism
  • Ilami Kurdish
  • vocalization

مراجع

پالیزبان، کرم­اله (1380) نظام آوایی گویش کردی ایلام. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
جم، بشیر (1388). نظریۀ بهینگی و کاربرد آن در تبیین فرایندهای واجی زبان فارسی. پایان­نامۀ دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
دبیرمقدم، محمد (1383). زبان­شناسینظری:پیدایشوتکویندستورزایشی. تهران: سمت.
زاهدی، محمدصدیق و حبیب سلیمانی (1394). تحلیل بهینگی فرایند تضعیف در کردی سنندجی. فصلنامۀ مطالعات زبان­ها و گویش­های غرب ایران، 2 (8)، 63-78.
زمانی، محمد و ابراهیم بدخشان (1395). تحلیل و توصیف فرایند نرم­شدگی در زبان کردی (گویش کلهری). فصلنامۀ زبان­پژوهی، 8 (19)، 89-102.
فتاحی، مهدی (1390). فرایندهای صرفی-واجی در کردی کلهری. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
--------- (1394). واج­شناسی فعل در کردی: تحلیلی در نظریۀ بهینگی. پایان­نامۀ دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه؛ الهام ثباتی و فردوس آقاگل­زاده (1394). فرایندهای واجی تضعیف در گونه­های کردی ایلامی. پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، 5 (9)، 207-225.
مدرسی قوامی، گلناز (1394). فرهنگ توصیفی آواشناسی و واج­شناسی. تهران: علمی.
References
Baković, E. (2005). Antigemination, Assimilation and the Determination of Identity. Phonology, 22 (3), 279-315.
Bauer, L. (1988). What is Lenition?. Journal of Linguistics, 24 (2), 381-392.
Cable, S. (2004). A Metrical Analysis of Syncope in Tlingit. Ph.D. dissertation of Linguistics. Massachusetts Institute of Technology, Department of Linguistics and Philosophy.
Corbin, L. C. (2006). The Phonetics and Phonology of S-Lenition and Vowel Laxing in Eastern Andalusian Spanish. MA Thesis of Linguistics, Williams College, Williamstown, Massachusetts.
Crystal, D. (2003). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Blackwell.
Gafos, A. I. (2003). Greenberg’s Asymmetry in Arabic: a Consequence of Stems in Paradigms. Language. 79 (2), 317-55.
Hart, M. S. (2010). Consonant Lenition in Danish. MA Thesis of Linguistics, University of Troms.
Jacobs, H. (1994). Lenition and Optimality Theory. Proceedings of LSRL XXIV, without page number.
Jensen, J. (2004). Principles of General Phonology. Amsterdam: John Benjamins.
Kennedy, R. (2008). Evidence for Morphoprosodic Alignment in Reduplication. Linguistic Inquiry, 39 (4), 589-614.
Kirchner, R. (1998). An Effort-Based Approach to Consonant Lenition. Doctoral Dissertation of Linguistics. Los Angeles: University of California.
----------------- (2001). An Effort-Based Approach to Consonant Lenition. New York: Routledge.
Lief, E. A. (2006). Syncope in Spanish and Portuguese: The Diachrony of Hispano- Romance Phonotactics. Doctoral dissertation of Linguistics, Dorneel University.
McCarthy, J. (2000). The Prosody of Phase In Rotuman. Natural Language and Linguistic Theory, 18 (1), 147-197.
Prince, A. & P. Smolensky (1993/2004) Optimality Theory: Constraint Interaction in Generative Grammar. Blackwell.
Romero, J. (1992). An Experimental Analysis of Spirantization in Spanish. Paper Presented at ASA, New Orleans, LA.
Saadah, E. (2011). Towards Quantifying Lenition in Ondarroan Basque. Studies in the Linguistic Sciences: Illinois Working Papers,89-107.
Shin, S. (1999). Consonantal Weakening and Licensing in Optimality Theory. The 13th Pacific Conference on Language, Information and Computation. Taiwan, Text version, 203-214.
Smolensky, P. (1995). On the Structure of the Constraint Component Con of UG. Paper presented at University of California, Los Angeles.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار