بررسی اصل فرافکن گسترده در چند زبان ایرانی پیش از اسلام براساس دستور زایشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 - دانشجوی دکتری زبان شناسی،‌ دانشگاه پیام‌نور استان تهران، تهران، ایران

2 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور استان تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر برمبنای تبیین‌های فراهم‌شدة برنامة کمینه‌گرا، جایگاه فاعل را در جمله‌های زبان‌های اوستایی، فارسی باستان و فارسی میانه براساس اصل فرافکن گسترده بررسی کرده است. شواهد به‌دست‌آمده از این زبان‌ها نشان می­دهد که مشخّصة اصل فرافکن گسترده در آن‌ها قوی است. در این زبان­ها هستة نقشی زمان پس از ارزش‌گذاری مشخّصة حالت گروه اسمی موجود در جایگاه مشخّص‌گر گروه فعلی کوچک و دریافت ارزش‌مشخّصه‌های فی خود از همان گروه اسمی، نیاز دارد که این گروه اسمی از جایگاه مشخّص‌گر گروه فعلی کوچک به جایگاه مشخّص‌گر خود حرکت کند تا بدین­وسیله ویژگی اصل فرافکن گستردة خود، را بازبینی و حذف نماید. این حرکت بیان­گر قوی­بودن مشخّصة اصل فرافکن گسترده در این زبان‌ها است که باعث می‌شود فاعل نتواند به‌صورت ابقایی در گروه فعلی کوچک باقی بماند. براساس اصل تیغ اوکام و بررسی شواهد زبانی، در جمله‌های درونه‌گیری‌شدة این زبان‌ها، ترتیب بی‌نشان آرایش واژگانی زبان فارسی به­صورت فاعل + مفعول + فعل باقی می‌ماند، امّا در جمله‌های پایه، سازه‌های جمله براساس نوع خوانش نشان‌دار و یا بی‌نشان می‌توانند تحت فرایند قلب نحوی قرار گیرند و برای کسب خوانش معنادار به موقعیت‌های دیگری در جمله حرکت کنند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آموزگار، ژاله و احمد تفضلی (1382).زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن. تهران: توس.
ارانسکی، یوسیف، م. (1378). زبان­های ایرانی. مترجم: علی­اشرف صادقی. تهران: سخن.
ارداویراف­نامه(1382). فیلیپ ژینیو. مترجم: ژاله آموزگار. تهران: معین و انجمن ایران‌شناسی فرانسه.
انوشه، مزدک (1387). ساخت جمله و فرافکن‌های نقش­نمای آن در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا. رسالة دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
درزی، علی (1385). ضرورت تمایز میان فرایند ارتقا و مبتداسازی در زبان فارسی. مجلّة دستور. 2 (2)، 161-187.
------- و شجاع تفکری رضایی (1389). پوچ­واژه در زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی، 2 (۲)، 57-73.
-------- و مجید عباسی (1397). بررسی جایگاه روساختی فاعل در زبان فارسی برپایۀ شواهد روان‌زبان‌شناختی. جستارهای زبانی، ۹ (۳)، ۲۰۳-۲۲۵.
-------- و رزا کرباسچی (1388). جایگاه هستة گروه تصریف زبان فارسی. زبان­پژوهی، 1 (1)، 99-142.
-------- و راضیه مهدی بیرقدار (1389). بررسی جایگاه مبتدا در فارسی برپایة برنامة کمینه‌گرا. پژوهش­های زبان­شناسی دانشگاه اصفهان، 2 (2)، 1-18.
ساداتی نوش‌آبادی، سید مهدی و نرجس بانو صبوری (در دست چاپ). بررسی پدیدة حرکت سازه‌های جمله براساس «نظریة کپی حرکت» و «اصل خطّی­شدگی» در زبان‌های فارسی باستان و فارسی میانه (پژوهشی برپایة دستور زایشی). جستارهای زبانی.
مینوی خرد(1379). مترجم: احمد تفضلی. تهران: توس.
وزیدگی­های زادسپرم(1385). ترجمه و تحقیق محمدتقی راشدمحصل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
References
Adger, D. (2003). Core Syntax, A Minimalist Approach, Oxford: Oxford University Press.
Bailyn, J. (1999). On Scrambling: A Reply to Boskovic and Takahasi', Linguistic Inquiry, 30, 825-831.
Browning, M. & S. Karimi (1994). Scrambling to Object Position in Persian. In: N. Crover & H. van Riemsdijk (Eds.), Studies in scrambling: movement and non-movement approaches to free word order phenomena, (pp. 61-100). Berlin: Mouton de Gruyter.
Chomsky, N. (1995). The Minimalist Program. Cambridge, Mass: MIT Press.
Darzi, A. (1996). Word Order, NP Movement and Opacity Conditions in Persian. Ph.D. thesis in Linguistics, University of Illinois at Urbana-Champaign.
Greenberg, J. H. (1963). Some Universals Of Grammar With Particular Reference to the order of Meaningful Elements. In: J. H. Greenberg (Ed.), Universals of Language,(pp. 73-113). Cambridge: MIT Press.
Haegeman, L. & J. Gueron (1999). English Grammar: A Generative Perspective. first Edition. Oxford: Blackwell.
Hornstein, N., J. N. & K. K. Grohmann (2005).Understanding Minimalism, Cambridge: Cambridge University Press.
Karimi, S. (1994). Word Order Variations in Modern Contemporary Persian. In: M. Marashi (Ed.). Persian Studies in North America: A Festschrift for Professor M.A. Jazayery, (pp. 43-73). Iranbooks.
-------------- (1999). A Note on Parasitic Gaps and Specificity. Linguistic Inquiry, 30 (4), pp. 704-713.
-------------- (2001). Word Order and Scrambling. A Talk Presented in Workshop at Persian Linguistics, Allame Tabatabaei University, Tehran.
-------------- (2005). A Minimalist Approach to Scrambling: Evidence from Persian. Berlin: Mouton de Gruyter.
Larson, R. K. (1988). On the Double Object Construction. Linguistic Inquiry, 19 (3), 335–391.
Lasnik, H. (2001). Derivation and Representation. In: M. Baltin & Ch. Collins (Eds.), The Handbook of Contemporary Syntactic Theory, (pp. 62-88). Oxford: Blackwell Publishers.
Mahajan, A. (1994). Toward a Unified Theory of Scrambling. In: Corver and van Riemsdijk (Eds.), Studies on Scrambling. Berlin: Mouton de Gruyter.
Nemoto, N. (1995). Scrambling in Japanese, AGROP, and Economy of Derivation. Lingua, 97 (4), 257-273
Nunes, J. (1995). ‘The Copy Theory of Movement and Linearization of Chains in the Minimalist Program. Ph.D. thesis in Linguistics, University of Maryland, College Park.
Ross, J. R. (1967). Constraints on Variables in Syntax. Ph.D. thesis in Linguistics, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge. [Published 1986 as Infinite Syntax! Norwood, NJ: Ablex.]
Sekerina, I. (1997).The Syntax and Processing of Scrambling Constructions in Russian. Unpublished Ph.D. thesis in Linguistics , University of New York.
Taleghani, A. (2008). The Interaction of Modality, Aspect and Negation in Persian. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing
Tamaoka, K., A. B. P. Kanduboda & H. Sakai (2011). Effects of Word order Alternation on the Sentence Processing of Sinhalese written and Spoken Forms. Open Journal of Modern Linguistics, 01 (02), 24-32.
Zagona, K. (1982). Government and Proper Government of Verbal Projections. Ph.D. thesis in Linguistics, University of Washington, Seattle.