بررسی مقایسه‌ای ویژگی‌های واکه‌های زبان فارسی در دانش‌آموزان بینا و نابینا در چارچوب آواشناسی صوت‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه الزهرا

چکیده

ضایعة بینایی، کودکان را از منبع مهمّی از اطّلاعات محروم می­کند که این مسئله می­تواند پیامدهایی بر مفاهیم اکتساب­شده و همچنین تولید گفتار داشته باشد. هدف اوّلیة پژوهش حاضر نشان­دادن تأثیر نابینایی بر ویژگی­های واکه­های تولید شده (شدّت، ارتفاع، زیروبمی، حرکات زبان و لب) است. نتایج بررسی­های صوت­شناختی نشان داد که آسیب بینایی می­تواند بر فضای واکه­ای و حرکات لب و زبان تأثیرگذار باشد. 1728 نمونة آوایی به­دست­آمده از سه تکرار واکه‌های زبان فارسی را هشت گویشور بینا و هشت گویشور نابینای ده تا پانزده­ساله (میانگین سنّی 69/1 ± 13) در شرایط نوایی یکسان تولید کرده­اند. معنی­داری اثر متقابل بین نوع واکه و درجة بینایی در مقادیر فرکانس سازة دوم و سوم نشان داده شده است؛ همچنینافراد نابینا و بینا مساحت فضای واکه­ای متفاوتی دارند.نتایج تحلیل داده­ها نشان داد نابینایی بر گفتار تأثیر می­گذارد. نتایج آزمون تعقیبی پژوهش حاضر کاملاً برخلاف پژوهش­های پیشین پویایی بیشتر لب­ها و حرکات کمتر زبان در نابینایان را نشان می­دهد. نتایج نوشتار پیش رو برخلاف پژوهش یادشده نشان داد که مساحت فضای واکه­ای در بینایان تنگ­تر از نابینایان است و به این دلیل وضوح گفتار در نابینایان کمتر است.

کلیدواژه‌ها


ثمره، یدالله (1387). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جوادی­پور، شیوا؛ علی قربانی؛‌ نگین مرادی؛ حمید نورالهی مقدم؛ احسان نادری­فر (1392). مقایسة اکوستیکی واکه­های افراشته و افتاده با وضوح ادراکی گفتار در مردان مبتلا به پارکینسون و عادی. علمی پزشکی جندی­شاپور، 12 (4)، 385-392.
زمانی، پیمان؛ نعیمه دانشمندان؛ ابوالفضل صالحی؛ مهدی رهگذر (1387). مقایسة تولید واکه­های سادة فارسی در کودکان کاشت حلزون­شده براساس سنّ کاشت. توانبخشی، 9 (34)، 59-65.
سجادی، ونوشه؛ علی قربانی؛, فرهاد ترابی­نژاد؛, یونس امیری شوکی؛ محمدرضا کیهانی (1389). تأثیر بلندی صدا بر خیشومی­شدگی واکه‌ها در دانشجویان 18 تا 28 سال طبیعی فارسی زبان. پژوهش در علوم توانبخشی، 6 (1)، 26-31.
محمدی، امید و جمشید پورقریب (1386). تعیین ساختارهای سازه­ای واکه­های زبان فارسی و مقایسة آن­ها بین کودکان 7 تا 9 سال و بزرگسالان 18 تا 22 سال فارسی زبان. نشریه علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، 9 (26)، 105-110.
مدرسی قوامی، گلناز. (1392). آواشناسی آکوستیک و نرم­افزارهای تحلیل صوت در نهمین نشست از سلسله نشست‌های علمی گروه زبان­شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 18 آبان 1392.
ناتل خانلری، پرویز (1337). وزن شعر فارسی. تهران: دانشگاه تهران.
یارمحمدی، لطف­الله (1339). درآمدی به آواشناسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
Ansairan, A. A. (2004). An Acoustic Analysis of Modern Persian Vowels, the 9th Conference of Speech Computer. St. Petersburg, Russia.
Bedny, M., H. Richardson, & R. Saxe, (2015). Visual Cortex Responds to Spoken Language in Blind Children. Journal of Neuroscience, 35 (33), 11674-11681.
Behrman, A. (2007). Speech and Voice Science, San Diego, Plural Publication.
Bishop, D. & K. Mogford (2000). Language Development in Exceptional Circumstances. Sussex: psychology press.
Dodd, B. (1979). Lip reading in infants: attention to speech presented in- and out-of-synchrony. Cognitive Psychology, 11 (4), 478-484.
Durand, J. & B. Laks (2002). Phonetics, Phonology, and Cognition. OXFORD: OXFORD University Press.
Elstner, W. (1983). Abnormalities in the verbal communication of visually-impaired children. In: A. E. Mills, Language Acquisition in the Blind Child, (pp. 18-41). London: Croom Helm.
Göllesz, V. (1972). Über die lippenartikulation der von geburt an blinden. (About the Lip Articulation of the Blind from Birth). In: S. Hirschberg, G. Y. Szépe & E. Vass-Kovoics (Eds.), Papers in Interdisciplinary Speech Research. Speech Symposium, (pp. 85-91). Budapest: Akadémiai Kiado.
Kent, R. D. & Y. Kim (2008). Acoustic Analysis of Speech, In: M. J. Ball, M. R. Perkins, N. Muller & S. Howard (Eds.), The Handbook of Clinical Linguistics, (pp. 130-145). U. K.: Blackwell Publishing.
Kuhl, P. K. & A. N. Meltzoff (1982). The bimodal perception of speech in infancy. Science, 218, 1138-1141.
Legerstee, M. (1990). Infants use multimodal information to imitate speech sounds. Infant Behavior & Development, 13 (3), 343-354.
Lewis, M. M. (1975). Infant Speech: A Study of the Beginnings of Language. New York: Arno.
Lezak R. J. & H. B. Starbuck (1964). Identification of Children with Speech Disorders in a Residential School for the Blind. International. Journal for the Education of the Blind, 14 (1), 8-12.
Lucas, S. A. (1984). Auditory discrimination and speech production in the blind child. Journal of Rehabiliatory Research, 7, 74-76.
Mcconachie, H. (1990). Early language development and severe visual impairment. Child: Care, Health, and Development , 16, 55–61.
Ménard, L., M. A. Cathiard, E. Troille & M. Giroux (2015). Effects of Congenital Visual Deprivation on the Auditory Perception of Anticipatory Labial Coarticulation. Journal of Folia Phoniatr Logop, 67 (2), 83-89.
--------------, A. Leclerc, & M. Tiede (2014). Articulatory and Acoustic Correlates of Contrastive Focus in Congenitally Blind Adults and Sighted Adults. Journal of Speech Language, and Hearing Research, 57 (3), 793-804.
-------------- & C. Toupin (2013). Acoustic and articulatory analysis of French vowels produced by congenitally blind adults and sighted adults. The Journal of the Acoustical Society of America, 134, 2975-2987.
--------------, S. Dupont, & Baum, S. R. (2009). Perception and Production of French Vowels by Congenitall Blind Adults and Sighted Adults. The Journal of the Acoustical Society of America, 126, 1406-1414.
--------------, A. Leclerc, A. Brisebois, J. Aubin, & A. Brasseur (2008). Production and perception of French vowels by blind and sighted speakers. 8th International Seminar on Speech Production. Retrieved from: http://www.er.uqam.ca/nob.
Mills, A. E. (1987). The development of phonology in the blind child, In: B. Dodd & R. Campbell (Eds.), Hearing by eye: The Psychology of Lip-Reading, (pp. 145-163). London: Lawrence Erlbaum Associates.
Miner, L. E. A. (1963) study of the incidence of speech deviations among visually-handicapped children. Journal of New Outlook for the Blind, 57, 10-14.
Modarresi Ghavami, G. (2002). The Effects of Syllable Boundary, Stop Consonant Closure Duration, and VOT on VCV Coarticulation Dissertation of Doctor of Philosophy, University of Texas: Texas.
Mulford, R. (1988). First Words of the Blind Child. In: M. D. Smith and J. L. Locke, The Emergent Lexicon: The Child's Development of a Linguistic Vocabulary, (pp. 293-338). San Diego: Academic Press.
Pe´rez-Pereira, M., & G. Conti-Ramsden (2006). Language Development of Deaf Children with Hearing Parents. Encyclopedia of Language & Linguistics, 6, 357–361.
Reynell, J. (1978). Development Patterns of Visually Handicapped Children. Child: Care, Health and Development, 4: 291–303.
Rosenblum, L. D., M. A. Schmuckler, & J. A. Johnson (1997). The McGurk effect in infants. Perception & Psychophysics, 3, 347-357.
Trudeau-Fisette, P., C. Turgeon, & D. Côté (2013). Vowel production in sighted adults and blind adults: A study of speech. The Journal of the Acoustical Society of America,133 (5), 3336.
Trudeau-Fisette, P., C. Turgeon, M. Bellavance-Courtemanche, & L. Ménard, (2015). The effects of blindness on the development of articulatory movements in children. Retrieved from http://www.ultrafest2015.hku.hk/docs/p_Trudeau-Fisette-ultrafest.pdf.
Yarmohammadi, L. (1964). A Contrastive Study of Modern English and Modern Persian. Doctoral dissertation of Linguistics, Indiana University.
Zeszut, S. (2016). A Survey Of Speech Sound Production In Children With Visual Impairment. Master Of Arts dissertation in Speech Pathology And Audiology, Cleveland State Univeristy.