بررسی اصطلاحات خویشاوندی در گویش کلهری گونة ایوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات کردی، دانشگاه کردستان، سنندج

2 دانشیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشگاه رازی

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تحلیل روشمند شبکة اصطلاحات خویشاوندی به­کاررفته در زبان‌های مختلف می­تواند بستر مناسبی برای درک بهتر خصوصیات زبانی و نیز ویژگی­های اجتماعی و مردم‌شناختی جوامع زبانی فراهم آورد. پژوهش حاضر کوشیده است تا شبکة اصطلاحات خویشاوندی (سببی و نسبی) را در گویش کلهری ایوان­غرب بررسی کند. در این راستا پس از توصیف کلّی اصطلاحات خویشاوندی در گویش مورد بحث، سعی شده است تا این اصطلاحات براساس تقسیم‌بندی کلاسیک ارائه شده ازسوی مرداک (۱۹۴۸) و نیز از نقطه‌نظر مفهوم انگیزش‌های رقیب در زبان‌شناسی نقش‌گرا تحلیل و بررسی شود. درنهایت مشخّص شد که گویش کلهری ایوان ۲۷ اصطلاحِ نشان‌دهندة‌ روابط نسبی و ۲۲ اصطلاح بیان‌گر روابط سببی دارد؛ افزون بر این تحلیل داده‌های گونة ایوان در چارچوب معیارهای صرفی ارائه­شده ازسوی مرداک نشان داد که گویش مورد مطالعه هجده اصطلاح خویشاوندی بنیادین، نوزده اصطلاح خویشاوندی اشتقاقی و دوازده اصطلاح خویشاوندی توصیفی دارد. در پایان به سه اصطلاح خویشاوندی خاص اشاره شده است که طیف گسترده‌ای از روابط خویشاوندی را دربر می‌گیرند. افزون بر موارد پیش‌گفته، تحلیل داده‌های گونة ایوان این نکنه را آشکار کرد که در بخش عظیمی از اصطلاحات خویشاوندیِ این گونة زبانی، تصویرگونگی، انگیزش غالب در صورت­بندی این اصطلاحات بوده است.

کلیدواژه‌ها


باطنی، محمدرضا (۱۳۵۴). اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی. مسائل زبان­شناسی نوین (ده مقاله). (صص ۱۵۷-۱۷۴). تهران: آگاه..
بهار، ملک الشعرا (۱۳۷۳). سبک شناسی. چاپ ششم. جلد اول. تهران: امیرکبیر.
رخزادی، علی (۱۳۷۹) . آواشناسی و دستور زبان کردی. تهران: ترفند.
عباسی، بیستون و کریستین کزازی (۱۳۹۲). بررسی واژگان خویشاندی هورامی براساس معیارهای مورداک. مجلّة مطالعات زبان­ها و گویش‌های غرب ایران، 1 (2)، ۳۱-۵۵.
Du Bois, J. (2014). Motivating Competitions. In B. Macwhinney, A. Malchulov, and E. Moravcsik, Competing Motivations in Grammar and Usage, (pp. 263-282). Oxford: Oxford University Press.
Durbin, M. A. (1972). Linguistic Models in Anthropology. Annual review of Anthropoly. 388.
Gheitury, A., H. Yasami, & K. Kazzazi (2010). A Note on Kalhori Kinship Terms. Iranian Studies, 43 (4), 533-547.
Haiman, J. (1980). The Iconicity of grammar: Isomorphism and motivation. Language, 56, 515-540.
-------------- (1983). Iconic and Economic Motivations. Language, 59, 781-819.
MacKenzie, D. N. (1961 a). Kurdish Dialect Studies I. Oxford University Press.
----------------------- (1961 b). The Origins of Kurdish. Transactions of Philological Society, 68-86.
----------------------- (1966). The Dialect of Awraman. Kobenhavn.
Moravcsik, E. (2014). An Introduction to Competing Motivations. In B. Macwhinney, A. Malchulov, and E. Moravc, Competing Motivations in Grammar and Usage,(17-42). Oxford: Oxford University Press.
Murdock, G. P. (1949). Social Structure. New York: The Macmillan Company.
Paul, L. (2008). Kurdish Language. Retrieved from Encyclopedia Iranica: http://www.iranica.com/articles/Kurdish Language.
Stone, L. (1997). Kinship and Gender. Boulder: Westview Press.
Trautmann, T. R. (2001). The Whole History of Kinship Terminology in Three Chapters: Before Morgan, Morgan, and after Morgan. Anthropological Theory.  1 (2), 268-287.
Wardhaugh, R. & J. Fuller )2015(. An Introduction to Sociolinguistics. 7th Edition. Oxford: Wiley Blackwell.