بررسی اصل توالی رسایی در واژه‌های یک‌هجایی CVCC زبان فارسی در قالب مدل سه‌وجهی ناندیسکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، دانشگاه شیراز

چکیده

در پژوهش حاضر که به­منظور بررسی توالی رسایی در خوشه‌های همخوانی کلمات تک­هجایی زبان فارسی در قالب طرح سه‌وجهی ناندیسکان (1995) صورت گرفته است، (263) خوشه (177 موافق، 15 خنثی و 71 خوشة خنثی) در (600) واژة تک­هجایی زبان فارسی با ساخت هجایی واژه‌های تک­هجایی با خوشة پایانی زبان فارسی بررسی شده ‌است. نوشتار پیش رو در هردو سطح خوشه و واژه نشان می‌دهد که با تفاوت معناداری اولویت با خوشه‌هایی است که در این زبان از اصل توالی رسایی تبعیت می‌کنند. با توجّه به تفاضل رسایی (97/0) شیب رسایی خوشه شیبی کُند ارزیابی می‌‌شود؛ زیرا میانگین تفاضل رسایی خوشه حدود یک است که کمترین تفاضل رقم صحیح است؛ همچنین پژوهش حاضر نشان می‌‌دهد که توزیع واژه‌ها در گروه‌های مخالف رسایی از وضعیت متوازن‌تری برخوردارند. جستار پیش رو به­لحاظ واکداری نشان می‌دهد که توالی واکدار-بی‌واک به­طور معناداری بیش از توالی بی‌واک-واکدار است که از این زاویه نیز تمایل به رعایت رسایی در خوشه‌های مورد بررسی تأیید می‌شود؛ همچنین براساس یافته‌های این پژوهش در قالب بهینگی محدودیت‌هایی تعریف شده و نتایج حاصل در قالب این نظریه تحلیل شده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating Sonority Sequencing Principle in One Syllable CVCC Persian Words in Gnanadesikan’s Ternary Scales

نویسنده [English]

  • Mehrzad mansouri
Associate Professor, Department of Linguistics, Shiraz University, Iran
چکیده [English]

The study aims to investigate Sonority Sequencing Principle(SSP) in final consonant cluster in one syllable Persian words in the frame work of “three dimensions sonority model” proposed by Gnanadesican (1997). In this study 263 cluster (177 agree,71 disagree and 15 neutral) in 600 one syllable CVCC words have been studied. This study shows that Persian in both words and cluster levels significantly follows SSP. Investigating sonority differences in consonant clusters this study shows that the difference is not significant. It means that Persian does not follow extreme sonority differences between cluster members. The study also shows that words distributions in groups disagree with SSP are more homogenous than those agree. Regarding “voice” as a criterion for sonority, the investigation shows consonant clusters have been significantly sequenced as “voice-voiceless” clusters. Based on the results of the study a set of constraints have been defined to analyze sequencing of some Persian words in the frame work of Optimality Theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sonority
  • Optimality Theory
  • Persian consonant cluster
  • syllable structure
  • Phonotactic

مراجع

بی‌جن‌خان، محمود (1384). واج­شناسی: نظریة بهینگی. تهران: مرکز تحقیق و مطالعة علوم انسانی.
ثمره، یدالله (1380). آواشناسی زبان فارسی، آواها و ساخت آوایی هجا. چاپ ششم، ویرایش دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
رحیمی، افشین؛ بهرام وزیرنژاد و محرم اسلامی (1393) اصل توالی رسایی در زبان فارسی. دوفصلنامة پردازش علائم و داده، 11 (21)، 87-94.
شجاعی، راضیه و محمود بی‌جان‌خان (1391). تحلیل رسایی بنیاد کاهش خوشه‌های همخوانی در تلفّظ کودکان فارسی­زبان. پژوهش‌های زبان­شناسی، 4 (1)، 1-20.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1383). فرایند تضعیف در زبان فارسی. پژوهش‌های زبان­شناسی ایرانی. جلد دوم (جشن­نامة دکتر یدالله ثمره)، به­کوشش امید طبیب­زاده و محمد راسخ­مهند، همدان: دانشگاه بوعلی سینا).
------------------؛ فیروزه اسلامی و فردوس آقاگل­زاده (1389). بررسی ساخت هجا و توالی رسایی در فارسی باستان. جستارهای زبانی، 1 (1)، 51-76.
مهربان، مارال (1389) بررسی اصول رسایی در زبان فارسی. پایان­نامة کارشناسی­ارشد زبان­شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
Clements, G. N. (1990). The role of the sonority cycle in core syllabification. In: J. Kingston & M. E. Beckman (Eds.), Papers in Laboratory Phonology I: Between the Grammar and Physics of Speech, (pp. 283-333). Cambridge: Cambridge University Press.
Gnanadesikan, A. E. (1997). Phonology with Ternary Scales. Doctoral Dissertation. Universty of Massachusetts Amhersts Distributed by Graduate Linguistic Student Association (GLSA).
Jany, C., M. Gordon, C. M. Nash & M. Takara (2007) How Universal is the Sonority Hierarchy?: A Cross-Linguistic Acoustic Study. ICPhS, XVI, 1401-1404.
Kager, R. )1999) Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
KZ Kambuziya, A., & M. Zolfaghari Serish, (2006). Sonority hierarchy principle in CVCC syllable of Persian. The International Journal of Humanities, 13 (1), 107-122.
Larson, G. N. (1990).local computational Networks and the Distribution of Segments in the Spanish Syllable. In: M. Ziolkoweski, M. Noske & K. Deaton (Eds.), CLS 26: Papers from the 26th Reagional Meating of the Chicago Linguistic Socety, V. 2: Chicago linguistic society, 257-72.
McCarthy, J. (2008) Doing Optimality Theory: Applying Theory to Data. Malden, MA, & Oxford: Blackwell.
Parker, S. (2002) Quantifying the Sonority Hierarchy. Ph.D. Linguistic dissertation, University of Massachusetts, Amherst.
Roach, P. (1995). English Phonetics and Phonology. Second Edition. Cambridge: Cambridge University Press.
Selkirk, E. (1984). On the major Class Features and Syllable theory. In: M. Aronoff & R. T. Oehrle, (Eds.), Lanuage Sound Structure, Cambridge: Cambridge University Press.
Steriade, D. (1997). Phonetics in Phonology: The Case of Laryngeal Neutralization. Ms, UCLA.
Wolf, O. (1871). Sprache unde ohr: akustisch-physiologische unde pathologische studien. Braunschweig: Friedrich Vieweg and son.
مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران
دوره 3، شماره 13
تیر 1395
صفحه 83-103

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار