بررسی و مقایسة ساخت‌واژه‌های مرکّب پربسامد در زبان فارسی براساس دو الگوی صرفی واژه‌بنیاد و تکواژ‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه آموزش مترجمی زبان انگلیسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

3 استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استاد گروه زبان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

صرف تکواژبنیاد و واژه‌بنیاد همواره مورد توجّه پژوهش­گران حوزة صرف بوده است. پژوهش­گرانی مانند سلکرک (1982) و لیبر (1992) به صرف تکواژبنیاد و پژوهش­گرانی همچون آرونف (1976) و باکنر (1993) به صرف واژه‌بنیاد پرداخته­اند. دو محور جانشینی و همنشینی به­ترتیب برای ساخت­واژه در رویکرد واژه­بنیاد و تکواژبنیاد مطرح بوده است. براساس گفتة آرونف، در رویکرد واژه‌بنیاد، واژة جدیدی با اعمال قاعده‌ به واژة موجود منفرد ساخته می‌شود و درنتیجه هر دو نوع این واژه­ها از اعضای طبقۀ واژگانی اصلی هستند. تکواژها در رویکرد تکواژبنیاد، نقش مهمّی در شکل‌گیری واژه‌ها دارند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ساختار واژه‌های پربسامد مرکّب زبان فارسی براساس نظریة واژ‌ه‌بنیاد آرونف (1976) و تکواژبنیاد لیبر (1992) است. برای این منظور 1000 واژۀ نخست از واژه‌های پربسامد مرکّب زبان فارسی از پایگاه داده‌های زبان فارسی استخراج و پس از آن ساخت هر واژه، براساس هر دو رویکرد بررسی و مقایسه شد. یافته­های پژوهش نشان داد که ساخت 68/83% از واژه‌های مرکّب مورد بررسی با هر دو رویکرد و 32/16% از واژه‌ها تنها با رویکرد واژ‌ه­بنیاد قابل تبیین است؛ این در حالی است که در داده‌های مورد بررسی، حتّی یک واژة مرکّب یافت نشد که تنها با رویکرد تکواژ‌بنیاد قابل تبیین باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study and Comparison of Highly-frequent Compounds Structure in Persian on the Basis of Word-based Morphology and Morpheme-based Morphology

نویسندگان [English]

  • Najmeh Eslamipour 1
  • Shahram Modarres Khiabani 2
  • Bahram Modarresi 3
  • Iran Kalbassi 4
1 Department of Linguistics, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of English Language Teaching and Translation, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
3 Assistant Professor of Linguistics, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Professor of Linguistics, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Word-based and morpheme-based morphology are highly considered by morphologists. Researchers such as Selkirk (1982) and Lieber (1992) have considered Morpheme-based morphology and researchers such as Aronoff (1976) and Bochner (1993) have considered word-based morphology. Two syntagmatic and paradigmatic axes are used for word-formation in morpheme-based and word-based approaches, respectively. Based on Aronoff, in word-based morphology, “a new word is formed by applying a regular rule to a single already existing word”, and so both words belong to major lexical categories. But In morpheme-based approach, morphemes have a fundamental role in word-creation. This research aimed to investigate highly-frequent compound words based on Aronoff (1976) and Lieber (1992) theories. For this goal, 1000 first highly-frequent compound words in Persian Language were extracted from Persian Language database and the formation of each word investigated in terms of both approaches. The results showed that 85.4% of compound words in Persian are consistent with both approaches and 14.6% are consistent with word-based approach. However, in the data examined even one compound word was not found that could be justified only by a morpheme - based approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • morpheme-based model
  • word-based model
  • high-frequent Persian compounds
  • high-frequent Persian compound-complex words
  • linguistic corpus

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار