بررسی پیکره‌بنیاد کلمات به‌کار‌رفته در بازنمایی مجرم، قربانی و جرم در مطبوعات ایران براساس چارچوب سبک‌شناسی انتقادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، ایران.

2 استادیار گروه زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، ایران.

3 دانشیار گروه زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر ساختار ایدئولوژیک روزنامه‌های ایران را به‌لحاظ واژه‌های به‌کار‌رفته در بازنمایی زبانی مجرم، قربانی و جرم در چارچوب سبک‌شناسی انتقادی جفریز (2010) بررسی پیکره‌بنیاد کرده است. بدین‌منظور، متون مربوط به جرائم در شش روزنامۀ کثیرالانتشار کیهان، اطّلاعات، رسالت، جوان، آفتاب و شرق در بازۀ زمانی یک‌ساله از خرداد (1395) تا خرداد (1396)، به-صورت نمونه‌گیری پنجاه شماره از هر روزنامه به‌طور تصادفی نظام‌مند جمع‌آوری و پیکره‌ای یک میلیون کلمه‌ای تنها شامل مطالب مرتبط با جرم ایجاد و با نرم‌افزار انت‌کانک بررسی شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که از (81) عنوان جرم بازنمایی‌شده، جرائم علیه اشخاص با (33%) بیشترین فراوانی و جرائم اخلاقی با (5/1%) کمترین فراوانی را دارند؛ همچنین با توجّه به استخراج (108) کلمۀ هدف به‌کار‌رفته در بازنمایی مجرمین و (76) کلمۀ هدف به‌کار‌رفته در بازنمایی قربانیان می‌توان گفت که بازنمایی مجرمین و قربانیان براساس سن، جنسیت، روابط فامیلی، شغل و نقش اجتماعی، نقش در جرم و همچنین بازنمایی فاقد شخصیت صورت پذیرفته؛ بازنمایی مجرمین بیشتر برحسب نقش در جرم ارتکابی با (62%) و کمتر برحسب سن با (4%) انجام شده و بازنمایی قربانیان بیشتر برحسب جنسیت با (5/31%) و کمتر برحسب شغل با (4%) صورت ‌پذیرفته است.
.

کلیدواژه‌ها


آسیایی، رؤیا (1395). تبیین جامعه­شناسانة بازتاب جرم در مطبوعات. مطالعات حقوق کیفری و جرم­شناسی، 3 (1)، 111-130.
آقاگل­زاده، فردوس؛ فائزه فرازنده­پور و ارسلان گلفام (1389). تحلیل زبان­شناختی آرای قضایی براساس الگوی خلاّق: رویکرد حوزة زبان­شناسی حقوقی. جستارهای زبانی، 1 (1)، 11-27.
حبیبی، حسن (1374). زبان حقوقی. نامة فرهنگستان، 1 (1)، 13-37.
داوودی رییسی، ماندانا (1384). تأثیر روابط قدرت بر ژانر دفاع کودکان بزه­کار. پایان­نامة کارشناسی­ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه علاّمه طباطبایی.
درپر، مریم (1391). سبک­شناسی انتقادی رویکردی نوین در بررسی سبک براساس تحلیل گفتمان انتقادی. نقد ادبی، 5 (17)، 37-62.
------- (1392). بررسی ویژگی­های سبکی داستان کوتاه «جشن فرخنده» از جلال آل­احمد با رویکرد سبک‌شناسی انتقادی. جستارهای زبانی، 4 (1)، 39-63.
------- (1393). لایه­های مورد بررسی در سبک­شناسی انتقادی داستان کوتاه و رمان. جستارهای زبانی، 5 (5)، 65-94.
ربیعی، علی و فرناز احمدزاده نامور (1387). نظریة بازنمایی رسانه­ای و تحلیل افکار عمومی متقابل آمریکایی­ها و ایرانی­ها. دانش سیاسی، 4 (2)، 37-62.
سلطانی گردفرامرزی، مهدی؛ همایون مرادخانی و علی­اصغر اسماعیل­زاده (1396). برساخت سینمایی جرم و مجرمان در فیلم­های ایرانی (سال­های1394–1380).مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 18 (37)، 163-191.
فرجی­ها، محمد (1385). بازتاب رسانه­ای جرم. رفاه اجتماعی، 6 (22)، 57-86.
------------ و بهاره همت­پور (1392). تحلیل نحوة بازنمایی بزه­دیدگی زنان در روزنامه­ها. مجلّۀ جهانی رسانه، 8 (1)، 1-20.
مردیها، غلامرضا (1397). بازنمایی اخبار؛ تبیینی شناخت­شناسانه. مجلّۀ جهانی رسانه، 13 (2)، 228-253.
معینی­فر، حشمت­السّادات (1388). بازنمای کلیشه­های جنسیتی در رسانه: مطالعة موردی صفحة حوادث روزنامة همشهری.فصلنامة تحقیقات فرهنگی، 2 (7)، 167-197.
مؤمنی، نگار (1389). زبان­شناسی قانونی: بررسی شهادت در دادگاه با توجّه به ویژگی­های زبانی. کارآگاه، 2 (10)، 60-83.
نامور فرگی، مجتبی؛ شهلا شریفی؛ محمدرضا پهلوان­نژاد؛ اعظم استاجی و مهدی مشکات­الدّینی (1392). استفاده از الگوی طیف­نگاشتی واکه­ها به­عنوان کلیدی برای بازشناسی حقوقی سخنگو. جستارهای زبانی، 4 (4)، 195-219.
References
Adampa, V. (1999). Reporting of a Violent Crime in Three Newspaper Articles. The Representation of the Female Victim and the Male Perpetrator and Their Actions: A Critical News Analysis. University of Lancaster, Centre for Language in Social Life, Working Paper No 18. http://www.ling.lancs.ac.uk/pubs/clsl/ clsl108.pdf.
Baker, P. (2010). Sociolinguistics and corpus linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Baldwin, J. & J. French (1990). Forensic Phonetics. London: Pinter.
Butters, R. R. (2010). Trademark linguistics Trademarks: language that one owns.In: R. M. Coulthard & A. Johnson (Eds.), The Routledge handbook of forensic linguistics (pp. 379-392). London, England: Routledge.
Foster, D. (2000). Author Unknown: On the trail of Anonymous. NewYork: Henry Holt.
Finegan, E. (2010). Corpus linguistic approaches to “legal language”: adverbial expression of attitude and emphasis in Supreme Court opinions. In: R. M. Coulthard & A. Johnson (Eds.), The Routledge handbook of forensic linguistics (pp. 65-77). London, England: Routledge.
Hollein, H. (1990). The Acoustics of crime. London: Plenum.
-------------- (2001). Forensic Voice Identification. London: Academic Press.
Johnstone, B. (2018). Discourse analysis. John Wiley and Sons.
Jeffries, L. (2010). Critical Stylistics. The Power of English. Houndmils, Basingstoke: Palgrave: Macmillan.
------------- (2014). Critical stylistics. In: M. Burke (Eds.), The Routledge Handbook of Stylistics (pp. 408-420). Millbank: Routledge. DOI: 10.4324/9781315795331.
Kersta, L. G. (1962). Voiceprint Identification. Nature, 196 (4861), 1253     -1257.
McMenamin, G. R. (2002). Forensic Linguistics: Advances in Forensic Stylistics. USA: CRC Press LLC.
Norgaard, N., B. Busse & R. Montoro(2010). Key Terms in Stylistics. London & New York: Continuum.
Parton, N. & P. O’Byrne (2000). Constructive Social Work: Towards a New Practice. Houndmills: Macmillan Press.
Santaemilia, J. & S. Maruenda (2014). The linguistic representation of gender violence in (written) media discourse: The term ‘woman’ in Spanish contemporary newspapers. Journal of Language Aggression and Conflict, 2 (2), 249-273. DOI: 10.1075/jlac.2. 2.04san.
Shuy, R. (1997). Ten Unanswered Questions About Miranda. International Journal of Speech, Language and the Law, 4 (2), 175-196.
Svartvick, J. (1968). The Evans Statements: a case for forensic linguistics. Gothenburg: University of Gothenburg Press.
Tabbert, U. (2015). Crime and Corpus: The linguistic representation of       crime in thepress. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins.
---------------- (2016). Language and Crime: Constructing Offenders and      Victims in Newspaper Reports. UK: Palgrave Macmillan.

Tirsma, P. M. & L. M. Solan (2012). The Oxford Handbook of Language and Law. Oxford University Press.

Yasmin, M., A. Sohail & R. A. Mangrio (2015). Myths Broken or Sustained: Representation of Women Victims in Pakistani Media. Open Journal of Social Sciences, 3 (7), 209-219.