محمول در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

اصطلاح predicate در پیشینۀ پژوهش­های زبانی برای دو مفهوم استفاده شده است. یکی در دستور سنّتی (تقسیم‌بندی جمله به دو بخشِ نهاد و گزاره) و دیگری در بحث روابط محمول - موضوع. زبان‌شناسان اخیر برای پرهیز از خلط این دو مبحث، دو اصطلاح predicate و predicator را به­ترتیب برای کاربرد اوّل و دوم درنظر گرفته‌اند. در زبان فارسی دو اصطلاح گزاره و محمول، میان این دو کاربرد تمایز شفّافی ایجاد کرده است. پژوهش حاضر انواع محمول را در زبان فارسی برمبنای رویکرد نقش و ارجاع بررسی کرده است تا تفاوت‌ها و شباهت‌های میان محمول‌های زبان فارسی را بررسی کند. بررسی ساختار لایه‌ای بندها و گروه‌ها نشان داد که محمول اسمی بیشترین نزدیکی و محمول حرف‌ اضافه‌ای، کمترین شباهت را با محمول فعلی دارد؛ همچنین داده‌های بررسی­شدة نوشتار پیش رو نشان داد که محمول صفتی می‌تواند توصیف­گرهای متنوّعی داشته باشد که به­لحاظ نوعی ازهم متفاوت هستند؛ بنابراین برخلاف رویکرد دستور نقش و ارجاع که به گروه صفتی قائل نیست، گریزی نخواهد بود جز آنکه گروهی باعنوان گروه صفتی معرّفی شود و توصیف­گرهای صفتی در ساختار لایه‌ای، در جایگاه‌های متفاوت جایابی شوند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicator in Persian

نویسنده [English]

  • Azadeh Mirzaei
Assistant Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The term predicate refers to two concepts in the literature; in the traditional grammar (in dividing the sentence into two parts: the subject and the predicate) and the other in the discussion of predicate-argument relations. Recent linguists have used two terms, predicate and predicator, to avoid confusing these two terms, respectively, for the first and second definition. In Persian, the two terms “Gozɑɹe” and “mahmul” have made a clear distinction between the two concepts. The present study investigates the different types of predicators in Persian based on the role and reference grammar to consider the differences and similarities between the predicators in Persian. The consideration of the layered structure of clauses and phrases showed that the nominal predicator has the most similarity and the prepositional predicator has the least to the verbal predicator. Furthermore, the findings showed that we have to accept the adjective phrase contrary to the role and reference grammar because there are different types of adjectival modifiers which are necessary to consider according to the layered structure.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • predicator
  • argument
  • adjunct
  • predicate
  • adjective
  • Role and Reference Grammar
  • Persian

مراجع

پیمان، شهرام؛ والی رضایی و محمد عموزاده (1394). جایگاه گروه صفتی زبان فارسی در دستور نقش و ارجاع. پژوهش‌های زبانی، 6 (2)،41-60.
رضایی، والی؛ ذلیخا عظیم‌دخت (1396). بررسی محمول‌های مکانی در زبان فارسی براساس دستور نقش و ارجاع.زبان‌پژوهی، 9 (22)، 107-125.
طبیب‌زاده، امید (1388). ظرفیت صفت در فارسی. ویژه­نامة نامة فرهنگستان (دستور)، (5)، 3-26.
---------- (1393). دستور زبان فارسی براساس نظریۀ گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی. تهران: مرکز.
میرزائی، آزاده (1393). بررسی و مقایسۀ اسم گزاره‌ای در گروه اسمی و فعل در جمله براساس رویکرد نقش و ارجاع. در: محمد دبیرمقدم، مجموعه مقالات نهمین همایش زبان‌شناسی ایران، 1247-1262، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
---------- (1398 الف). عمل­گر سوگیری در زبان فارسی. واژه واژه زندگی (جشن‌نامۀ دکتر ویدا شقاقی)، نشر نویسه پارسی.
---------- (1398 ب). محمول صفتی در زبان فارسی، زبان‌شناخت، زیرچاپ.
References
Dryer, M., S. (2007). Word Order, in Timothy Shopen (Ed.) language typology and syntactic description, (vol. I), 61-131, Cambridge University Press.
Eisenberg, P. (1976). Oberflächenstruktur und logische Struktur: Untersuchungen zur Syntax und Semantik des deutschen Prädikatadjektivs. Linguistische Arbeiten, 36, Tübingen.
Götze, L. (1979). Valenzstrukturen deutscher Verben und Adjektive. Heutiges Deutsch: Linguistische und didaktische Beitraege für den deutschen Sprachunterricht, Reihe III München.
Jackendoff, R. S. (1990). Semantic structures. Cambridge, MA: MIT Press.
Matasović, R. (2000). The Adjective and Possessive Phrases in Croatian. Suvremena lingvistika 49/50 2000 (2002), 99-110.
------------------- (2001). Adjective phrases. http://www.linguistics.buffalo.edu/research/rrg. html.
Mirzaei, A. & A. Moloodi (2016). Persian proposition Bank. In Proceedings of the 10th International Language Resources and Evaluation. Portorož (Slovenia). May, 3828-3835.
Palmer, F. R. (2007). Mood and modality. Cambridge University Press.
Rijkhoff, J. (2002). The noun phrase: a typological study of its form and structure. Oxford: Oxford University Press.
Schreiber, H. (1991). Deutsche Adjektive. Wortfelder für den Sprachunterricht, Berlin.
Tallerman, M. (2011). Understanding syntax. Hodder Education.
Tesniere, L. (1980). Grundzüge der strukturalen Syntax, Hg. Und üs. Von Ulrig Engel, Stuttgart.
Van Valin, R. D. Jr. (2005). Exploring the Syntax–Semantics Interface. Cambridge University Press.
Vendler, Z. (1957). Verbs and Times. the Philosophical Review, 66 (2), 143-160.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار