بررسی ترکیبی‌/تحلیلی‌بودگی مقوله‌های تصریفی فعل در گویش کردی خزلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

2 استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

3 استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.

4 استادیار گروه زبان‌های خارجی، دانشگاه علوم پزشکی، ایلام، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر توصیف، تبیین و بررسی تحلیلی/ ترکیبی­بودگی مقوله­های تصریفی فعل شامل زمان، نمود، وجه، جهت، قطبیت، مطابقه و سببی­سازی در کردی خزلی از خانوادة کردی جنوبی است. داده­ها از بررسی فایل­های صوتی به­صورت پیکره­ای، مصاحبه­های هدایت­شده و یادداشت­های آوانویسی­شده از گویشوران بومی روستاهای کارزان در استان ایلام طی سال­های 1396 تا گردآوری شده­اند. مقوله­های زمان، وجه و نمود در این گونة زبانی هم­پوشانی دارند؛ بنابراین، به­مثابة یک مقوله بررسی شدند. نتایج نشان داد که مقولة زمان-وجه-نمود در این گونة زبانی به­طور عمده به­صورت ترکیبی و در مواردی هم به­صورت ترکیبی و هم به‌صورت تحلیلی بازنمایی می­شود.؛ افزون بر این، در کردی خزلی مقوله­های قطبیت، جهت، مطابقه و سببی­سازی نیز به­طور عمده به­صورت ترکیبی بازنمایی می­شوند. میزان ترکیبی­بودگی یک فعل براساس صورتی از فعل که بیشترین میزان ترکیبی­بودگی را دارد، تعیین و براساس ارزش تعداد مقوله-در-واژه محاسبه می­شود. این ارزش در این گونة زبانی 6 تا 7 به­دست آمد که از این نظر کردی خزلی در زمرة زبان­های رایج دنیا رده­بندی می­شود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Analyticity/Syntheticity of the Verbal Inflectional Categories in Khezeli Kurdish Dialect

نویسندگان [English]

  • Masoud Mirzabeigi 1
  • Habib Gowhari 2
  • Tayyebeh Khoshbakht 3
  • Akbar Azizifar 4
1 Ph.D. Student of Linguistics, Department of Linguistics, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Linguistics, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran
3 Assistant Professor, Department of Linguistics, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran
4 - Assistant Professor, Department of Teaching English Language, Ilam University of Medical Sciences, Ilam, Iran
چکیده [English]

Khezeli Kurdish dialect is a branch of the South-Western Iranian languages family. The purpose of this research is to describe the verbal inflectional categories of Khezeli and to investigate the analyticity/syntheticity degree of these categories. The data were extracted from a corpus of audio files and transcribed notes gathered from native speakers living in Karezan district of Ilam province. The tense, mood, and aspect categories in Khezeli are coded fusionally. Thus, these three categories were investigated as one category called tense-aspect-mood (TAM) category. The results indicated TAM category is coded both synthetically and analytically. In addition, the voice, polarity, agreement and causative categories are generally synthetically coded. The category-per-word value (cpw) is determined by counting the number of the inflected categories in the maximally inflected verb form. The obtained cpw value for Khezeli is 6-7 and, in this regard, Khezeli Kurdish dialect is classified among the most common languages of the world.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khezeli Kurdish dialect
  • verbal inflectional categories
  • syntheticity
  • analyticity

مراجع

دبیرمقدم، محمد (1392). رده­شناسی زبان­های ایرانی (جلد دوم). تهران: سمت.
عباسی، بیستون و آرزو نجفیان (1395). نظام زمان-وجه-نمود در گویش هورامی پاوه. فصلنامة زبان­شناسی اجتماعی، 1 (1)، 72-91.
کریمی­دوستان، غلامحسین (1380). کردی ایلامی (بررسی گویش بدره). سنندج: دانشگاه کردستان.
----------------- و رحمان ویسی­حصار (1387). حفظ یک ماده­ساز باستانی در ساخت مجهول در زبان کردی. مجلّة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد،41 (161) 137-147.
گوهری، حبیب، زهرا شرفخانی و اکبر عزیزی­فر (1398). بررسی نظام مطابقه در کردی ایلامی. فصلنامة مطالعات زبان­ها و گویش­های غرب ایران، 7 (24)، 49-72.
میرزایی، آزاده (1393). فعل­های چندپارة زبان فارسی. مجلّة علم زبان، 2 (2)، 53-70.
ویسی­حصار، رحمان (1394). زمان و نمود در کردی موکریانی. فصلنامۀ مطالعات زبان­ها و گویش­های غرب ایران، 2 (8)، 101-124.
References
Ackema, P., P., Brandt, M. Schoorlemmer & F. Weerman (2006). Arguments and Agreement. Oxford: Oxford University Press.
Aikhenvald, A. & R. M. W. Dixon (1998). Dependencies between Grammatical Systems. Language, 74, 56-80.
Augustine, S. (1960). The Confessions of St Augustine. Trans. and intro. John K. Ryan (Ed.). Garden City: Image (Doubleday).
Bickel, B., & J. Nichols (2013). Inflectional Synthesis of the Verb. Available at: http://wals.info/chapter/22.
Bolinger, D. (1968). Postposed main phrases: An English rule for Romance subjunctives. Canadian Journal of Linguistics, 14 (1), 3-30.
Booij, G. (2007). The grammar of words. An introduction to linguistic morphology. Oxford: Oxford University Press.
Comrie, B. (1976). Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.
------------- (1985). Tense. Cambridge: Cambridge University Press.
------------- (1989). Language Universals & Linguistic Typology: Syntax & Morphology. Oxford: Blackwell.
Dryer, M. S. & M. Haspelmath (Eds.) (2013). Surveying Inflectional Synthesis of the Verb.Available at: http://wals.info/chapter22.
Givón, T. (2001). Syntax, an introduction. Volume I. John Benjamins Publishing Company: Amsterdam / Philadelphia.
Lambton, A. K. S. (1974). Persian Grammar: Including Key. Cambridge: Cambridge University Press.
Lieber, R. (2009). Introducing Morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
Mithun, M. (1999). The languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press.
Palmer, F. R. (2001). Mood and Modality. 2nd Ed. Cambridge: Cambridge University Press.
Shopen, T. (1981). Language Typology and Syntactic description, 2nd Ed. (Volume III), Grammatical Categories and the Lexicon. Cambridge: Cambridge University Press.
Stump, G. T. (2001). Inflection, The Handbook of Morphology. Blackwell Publishing.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار