بررسی گذرایی در گفتار کودک فارسی زبان از منظر انگاره نظری هاپر و تامسون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.

چکیده

ازآنجاکه گذرایی مفهوم مهم و کاربردی در زبان و گفتمان است، بررسی آن در گفتار کودک می‌تواند پاسخ­گوی مسائل زیادی در حوزۀ زبان­آموزی کودک باشد. گذرایی در رویکرد معنایی - گفتمانی هاپر و تامسون براساس معیارهای متفاوتی تعریف می‌شود که یکی از آن­ها حضور مفعول است. از دیگر معیارها می‌توان به عناصری همچون لحظه‌ای­بودن و غایت­مندی عمل، عاملیت کنش‌گر و میزان تأثیرپذیری مفعول اشاره کرد. در نوشتار پیش رو مؤلّفه­های مطرح­شده در نظریة هاپر و تامسون در گفتار کودک فارسی­زبان بررسی شده است و اینکه آیا تفاوتی از لحاظ مؤلّفه‌های مذکور بین گفتار کودک و بزرگسال وجود دارد. تعیین مشخصات سرنمون گذرائی در گفتار کودک و میزان فراوانی آن در پیکره داده‌ها از دیگر مسائل بررسی­شده در این پژوهش بود. به این ­منظور پیکره‌ای شامل صد بند خبری از گفتار چهار کودک فارسی­زبان حدود سه سال بررسی شد. روش تحلیل داده‌های پژوهش ازنوع توصیفی - تحلیلی بوده است. تحلیل پیکرة پژوهش نشان داد که گفتار کودک فارسی­زبان می‌تواند معیارها و مؤلّفه­های هاپر و تامسون را در خود داشته باشد که به­صورت­های مختلف معنایی یا واژنحوی بروز یابد. مؤلّفه‌های مشارکان در عمل، ارادی­بودن، جنبشی­بودن عمل و تأثیرپذیری مفعول در گفتار کودک نسبت به بزرگسال امتیاز بیشتری کسب کردند که بیان­گر درجة گذرایی بالاتر بندهای گفتار کودک نسبت به بزرگسال است. سرنمون گذرایی در گفتار کودک شامل یک کنش‌گر (به­طور معمول خود کودک) و یک شیئ بی‌جان است که تمام معیارهای ده‌گانة هاپر و تامسون در آن قابل بازیابی است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Transitivity in Persian child Language from perspective of Hopper and Thompson Theory

نویسندگان [English]

  • Faeghe Karimi 1
  • Arsalan Golfam 2
  • Mahnaz Karbalaie Sadegh 3
1 Ph.D. Student of Linguistics, Science and Research Branch, Islamic Azad University Tehran, Iran.
2 Associate Professor of Linguistics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Linguistics, Science and Research Branch, Islamic Azad University Tehran, Iran.
چکیده [English]

 Since transitivity is a crucial and applied concept in language and discourse, its analysis can provide answers to many questions in child language studies. Transitivity in semantic-discoursal approach of Hopper and Thompson theory involves a number of components, only one of which is the presence of an object of the verb. The other components are the punctuality and telicity of the verb, the agency of the participant, and the affectedness of the object. To this end, 100 declarative clauses from 4 children around 3 were analyzed. We analyzed different parameters of Hopper and Thompson theory in Persian child language to see if there are any differences in identified parameters between child and adult language. Properties of the prototypical transitivity and its occurrence in Persian child language were also studied. The data analysis method was descriptive-analytic. The results showed all components of Hopper and Thompson theory have morphosyntactic and semantic manifestations in Persian child language. Features such as participants, kinesis, volitionality and affectedness of the object have higher frequency in child language than that of the adults which result in higher transitivity of clauses in child language. All ten parameters identified in this theory are present in the prototypical transitive clauses in Persian child language. The prototype of a transitive construction in child language involves an animate being (perhaps the child itself) acting on an animate object.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • child language
  • transitivity
  • prototype of transitivity
  • agent
  • patient

مراجع

آخشینی، علی (1371). توسعة فعل مرکّب در کودک فارسی­زبان. پایان‌نامة کارشناسی­ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
بهرامی خورشید، سحر (1397). نمابرداری عامل تعیین­کننده در گذرایی. فصلنامه زبان و شناخت، 3 (4)، 31-54.
پورملکی، صدیقه (1395). رده شناسی گذرایی در زبان فارسی. نوشهر: ناسنگ.
حق­بین، فریده (1382). بررسی صوری، نقشی و شناختی تعدّی در زبان فارسی. رسالة دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
راسخ­مهند، محمد (1386). ساخت ناگذرا در فارسی. مجلّة زبان و زبان‌شناسی، 3 (1)، 1-19.
طاهری اسکویی، مرجان و شهین نعمت‌زاده (1395). رشد جنبة معنایی فعل در کودک فارسی­زبان: مطالعة طولی. مجلّة توانبخشی، 17 (2)، 117-107.
صحرایی، رضامراد (1387). فراگیری نحو در زبان کودک ازمنظر زبان‌شناسی زایشی. رسالة دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کریمی، فائقه (1389). تثبیت پارامترها در فراگیری گفتار کودک فارسی­زبان. پایان­نامة کارشناسی­ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه الزهراء تهران.
گلفام، ارسلان (1389). اصول دستور زبان. تهران: سمت.
References
Asher, R. E. (1994). Encyclopedia Of language and Linguistics. Vol 1-10 , Pergarmon Press.
Carnie, A. (2006). Syntax, a Generative Introduction. oxford press.
Comrie, B. (1989). Language Universals and Linguistic Typology. Black Well Press.
Dodson, K. & M. Tomasello (1998). Acquiring the Transitive Construction in English: The Role of Animacy and Pronoun. Child Language, 25 (3), 605-622.
Givon, T. (1986).Syntax, a Functional Typology Introduction. John Benjamin Press.
Hopper, P. J. & S. A. Thompson (1984).Transitivity in grammar and discourse. Language, 56 (2), 251-299.
Leech, G. (2006). A glossary of English grammar. Edinberg university press.
Slobin, D. I. (1989). Cross Linguistic Evidence for the Language Making Capacity and Bowerman. Child Language, 16 (2), 456-466.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار