استعاره در عبارات خطاب زبان ترکی آذری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشکدۀ زبان‌های خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.

2 دانشیار زبان‌شناسی، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار زبان‌شناسی، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

استفاده از عبارت­های خطاب استعاری در بیان احساسات و عواطف، موضوعی مهم در مطالعات جوامع به شمار می‌رود. پژوهش حاضر به‌ منظور بررسی پدیدۀ اجتماعی عبارات خطاب استعاری از منظر زبان‌شناسی شناختی با سه هدف کشف انواع و بسامد استعاره‌های مفهومی، بسامد وقوع آن‌ها در دو گروه سنّی مردان و زنان جوان و میان­سال و میزان وقوع خطاب‌‌‌های استعاری در رابطه با کلّ آن‌ها در گونۀ گفتاری ترکی آذری خوی صورت گرفته است. روش پژوهش، به شیوۀ تحلیل محتوا است و جمع‌آوری داده‌ها به‌ روش میدانی و با استفاده از پرسش­نامه از صد گویشور خویی انجام شده است. آمارها نشان­ می‌دهد که بر اساس طبقه­بندی لیکاف و جانسون (1980) بسامد هرکدام از انواع عبارت-های خطاب استعاری در رابطه با یکدیگر به ترتیب استعاره­های «ساختاری» (267) مورد، «هستی­شناختی» (212) مورد و «جهتی» (3) مورد، نگاشت شدند. نتایج به دست آمده نشان می­دهد: 1- میزان کاربرد انواع عبارت­های خطاب استعاری به­ ترتیب به زنان جوان (17/39%)، مردان جوان (22/28%)، مردان میا­ن­سال (30/19%) و زنان میان­سال (31/13%) اختصاص دارند. 2- از کلّ عبارت­های خطاب به دست آمده، (1/55%) مربوط به خطاب‌های‌ استعاری و (9/44%) مربوط به خطاب‌های غیر استعاری است؛ یعنی بیش از نیمی از خطاب‌ها در خوی ماهیت استعاری دارند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Metaphors in Address Terms of Azeri Turkish Language

نویسندگان [English]

  • Ramin Marzi 1
  • Mohammad Reza Ahmadkhani 2
  • Alieh Kord Zafaranlu Kamboziya 3
1 Ph.D. Student of Linguistics, Faculty of Foreign Languages, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 - Associate Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Using metaphorical address terms to represent sentiments and feelings is an important subject in studying societies. This research aims to study this sociolinguistic phenomenon from a cognitive perspective and has three objectives: finding types and frequencies of conceptual metaphors, their rate of occurrence in address terms used by the two age groups of young and middle-aged women and men, and the amount of metaphorical address terms among all kinds in Azeri Turkish of Khoy. The study employed content analysis and data are collected by field study from 100 native speakers using a questionnaire. Statistics indicated that following the classification of Lakoff and Johnson (1980), frequencies of metaphorical address terms in relation with each other were structural metaphors (267) cases, ontological metaphors (212) cases and orientational metaphors (3) cases. Findings indicated that: 1) the greatest amount of using metaphorical address terms belonged respectively to young women (%39.17), young men (%28.22), middle-aged men (%19.30) and middle-aged women (%13.31), 2) out of the total number of obtained address terms, (%55.1) were related to metaphorical and (%44.9) to non-metaphorical address terms. We can thus conclude that more than half of addresses in Khoy have a metaphorical nature.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive linguistics
  • conceptual metaphor
  • address terms
  • mapping
  • Azeri Turkish

مراجع

احمدخانی، محمدرضا (1393). بررسی جامعه­شناختی عبارات خطاب در فارسی گفتاری محاوره­ای، زبان­شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5 (1)، 1-18.
اسدی مطلق، محمدرضا (1389). بررسی روند درک کودک و نوجوان از استعاره در زبان فارسی. پایان­نامۀ دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
اسماعیلی، علی (1379). صورت­های خطاب در زبان فارسی. پایان­نامة کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه علامه.
---------؛ سیدمصطفی عاصی و کامیار جولایی (1394). استعاره­های مفهومی در زبان فارسی؛ تحلیلیشناختی و پیکره­مدار؛ زبان­شناخت. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6 (2)، 39-61.
--------- (1395). مبانی معناشناسی شناختی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ساسانی، فرهاد (1383). استعاره؛ مبنای تفکّر و ابزار زیبایی­آفرینی. تهران: سورة مهر.
سجودی، فرزان (1387). نشانه­شناسی کاربردی. تهران: نشر علم.
شرفی، ساسان (1381). بررسی میزان همبستگی عوامل فرهنگی - اجتماعی و صورت­های خطاب در زبان عربی – اهوازی. پایان­نامة کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
شمیسا، سیروس (1374). کلیات سبک­شناسی. تهران: فردوس.
صفوی، کوروش (1387). درآمدی بر معنی­شناسی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری.
عقیلی، سیدعلی (1392). بررسی استعاره در عبارات خطاب زبان فارسی گفتاری. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه پیام­نور.
قاسم­زاده، حبیب­الله (1379). استعاره و شناخت. تهران: فرهنگیان.
کشاورز، محمد حسین (1371). رابطۀ متقابل زبان و جامعه، مروری بر نقش اجتماعی ضمایر شخصی و صورت خطاب. مجلّۀ زبان­شناسی، 9 (18)، 40-51.
مشیری، مهشید (1358). خطاب در زبان فارسی. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
References
Boers, F. (2003). Applied Linguistics perspectives on Cross-Cultural Variation in Conceptual Metaphor. Metaphor and Symbol,18.
Brook-Rose, C. (1958). A Grammar of Metaphor. London: Secker & Warburg.
Cohen, J. )1984(.The Semantics of Metaphor, In A. Ortony (ed.), Metaphor and Thought, pp.64-77. Cambridg university press.
Gentner, D. & J. Grudin (1985). The Evolution of Mental Metaphors in Psychology: A 90-year Retrospective. American psychologist, 40.
Holland, D. & Quinn, N. (1987). Culture and cognition. In N. Quinn & D. Holland (Eds.), Cultural models in language and thought (pp. 3-42). New York: Cambridge University Press.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction, 2nd. Edition, Oxford Uninersity press.
Lakoff, G. & M. Johnson (1980). Metaphors, We Live By. Chicago, IL: University Of Chicago press.
------------- & M. Turner (1989). More Than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago, IL: University Of Chicago press.
Reddy, M. J. (1979/1993). The conduit metaphor: A case of frame conflict in our language about language. In: Andrew Ortony (Ed.) Metaphor and Thought (pp. 164-201).
Searle, J. (1984). Metaphor. In A. Ortony (ed.), Metaphor and Thought, 76-116.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار