بررسی نقش ساخت اطلاع در بکار‌گیری بازنمایی موضوعی متعدد در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

گویشوران به­ طور معمول برای بیان یک گزارة مشخّص، در هر موقعیت ارتباطی می‌توانند از بین چندین صورت زبانی با معنای گزاره‌ای یکسان، یکی را بر‌گزینند. عوامل متفاوتی می‌توانند روی این گزینش تأثیر بگذارند. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش یکی از این عوامل، یعنی ساخت اطّلاع است. ساخت اطّلاع روی مقایسۀ جمله‌هایی متمرکز شده که از لحاظ معنایی برابر، امّا از نظر صوری و کاربردشناختی متفاوت هستند. نمونه‌ای از چنین جمله‌هایی، بازنمایی موضوعی متعدّد است که در آن فعلی با موضوع‌هایش در ساخت‌های زبانی متفاوتی با معنای گزاره‌ای یکسان تظاهر می‌یابد؛ از این رو، در این مقاله با هدف بررسی نقش ساخت اطّلاع در به­­کارگیری این نوع بازنمایی در زبان فارسی، نمونه‌هایی از آن بر اساس تعریف لِوین و رَپپورت­هُواو (2005) و نیز نظریۀ لَمبرِکت (1994) مطالعه شدند. در ابتدا، نمونه‌ها به طور تصادفی از متون مطبوعاتیِ روزنامه‌های کثیرالانتشار داخل کشور استخراج شدند، سپس (150) جملۀ موجود در (50) نمونه با توجّه به روابط کاربردشناختی مبتدا - کانون و وضعیّت بازنمایی مصداق‌های کلام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل نشان دادند که میزان تشخیص‌پذیری و فعّال بودن مصداق‌های‌ مبتدایی و نوع ساخت کانونی‌ در ایجاد بازنمایی موضوعی تأثیرگذارند؛ همچنین، تأثیر فرایندهایی همچون پیشایندسازی و ارتقاء مبتدا در این نوع بازنمایی مشاهده شد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role of Information Structure in Using Multiple Argument Realizations in Persian

نویسندگان [English]

  • Bahareh Behmardi Sharifabad 1
  • Ali Afkhami 2
1 Ph.D. Student of Linguistics, Department of Linguistics, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Professor of Linguistics, Department of Linguistics, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Mostly, several formal structures could be used to express a specific proposition. In fact, under different communicative circumstances, speakers choose a grammatical structure among different ones with the same proposition to express their idea. Different factors could affect such choice and in this research, we examine whether information structure has any effect on this matter. Generally, information structure focuses on studying paired sentences which are semantically identical, but not grammatically or pragmatically. One kind is multiple argument realization, in which a verb appears with its arguments in diverse formal structures with a single meaning. Therefore, we have analyzed some multiple argument realizations of two argument verbs in Persian based on the theory of information structure introduced by Lambrecht (1994). The data consisting of around 150 sentences in 50 multiple realizations, have been collected from a few Iranian newspapers and then studied in accordance with the mental states of the interlocutors and pragmatic relations, topic and focus. The analysis showed that the mental representation of discourse referents, pragmatic articulation of sentences along with different focus structures have an impact on shaping and using this kind of realization. Moreover, it has been found that processes such as preposition and topic promotion play an important role in this matter.   
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • information structure
  • identifiability
  • topic
  • focus structure
  • multiple argument realization

مراجع

خرمایی، علیرضا و سیده مرضیه عباسی (1393). بررسی رابطۀ میان مبتدا، مبتداسازی و پیش‌انگارۀ موضوعیت در زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، 4 (7)، 1-18.
روشن، بلقیس (1377). معنی‌شناسی واژگانی: طبقه‌بندی فعل‌های فارسی. پایان­نامة دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
شجاعی، راضیه و غلامحسین کریمی‌دوستان (1394). عوامل مؤثّر بر تناوب سببی در زبان فارسی. جستارهای زبانی، 6 (5)، 261-283.
صادقی، وحید (1398). تعامل آهنگ و ساخت اطّلاع: بازنمایی درجات کهنگی اطّلاع در واج­شناسی آهنگ فارسی. جستارهای زبانی، 10 (6)، 319-344.
طبیب‌زاده، امید (1393). تناوب‌های «آغازی/ سببی» و «معلوم/ مجهول» در فارسی. ادب‌پژوهی ویژه‌نامۀ زبان و گویش، (30)، 9-28.
کریمی‌دوستان، غلامحسین و علی صفری (1390). اثر کلّی/ جزئی در تناوب مکانی زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی دانشگاه اصفهان. 3 (1)، 77-100.
گوهری، حبیب (1392). برخی پیامدهای نظریة ساخت اطّلاع برای ترجمه. جستارهای زبانی، 4 (13)، 203-224.
مدرسی، بهرام (1386). بازنمایی ساخت اطّلاع در زبان فارسی. رساله دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.
References
Chafe, W. (1976). Givenness, Contrastive, Definiteness, Subjects, Topics and Point of View, In: Charles N. Li (Ed.), Subject and Topic, (pp. 22-156), New York: Academic Press.
Fernandez-Vest, M. M. J. & R. D. Van Valin (2016). Information Structuring of Spoken Language from cross-linguistic perspective. Berlin: De Gruyter Mouton.
Firbas, J. (1964). On defining the Theme in Functional Sentence Analysis. Travaux Linguistiques de Prague, 1, 267-280.
Givón, T. (1984). Syntax: A Functional Typological Introduction, Vol. I & II. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins.
Halliday, M. A. K. (1967). Notes on Transitivity and Theme in English. Journal of Linguistics, 3, 37-          81, 199-244.
Lambrecht, K. (1994). Information structure and sentence form. Cambridge: Cambridge University Press.
Levin, B. & M. Rappaport Hovav, (2005). Argument realization. New York: Cambridge University Press.
----------- (2015). Semantics and pragmatics of argument alternations. Annual review of linguistics 2015, 1 (1), 63-83.
Prince, E. (1981). Toward a taxonomy of given – new information. In: P. Cole (Ed.) Radical Pragmatics, (pp. 223-256). NY: Academic Press.
Sadeghi, V. (2019). The timing of pre-nuclear pitch accents in Persian. Journal of the International Phonetic Association, 49 (3), 305-329.
Vallduvi, E. (1990). The Informational Component. Ph.D. dissertation, University of Pennsylvania.
Ward, G. & Birner, B. (2004). Information Structure and Non-Canonical Syntax. In: Horn, L. R. & G. Ward, (Eds.), The Handbook of Pragmatics, (pp. 153-174). Oxford: Blackwell Publishing Ltd.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار