اصل توالی رسایی در خوشه های انسایشی در واژه‌های بسیط در مقایسه با توالی های انسایشی در مرز ترکیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استاد گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

به­طور سنّتی تصوّر بر این است که سازمان­دهی اجزاء در یک هجا و در میان هجاها از اصول رسایی پیروی می­کند. عامل رسایی نه­تنها در چینش واحدهای واجی در سطح هجا محدودیت ایجاد ­می­کند، بلکه در حوزۀ واژه و در تعیین نوع توالی­های موجود در مرز هجاها نیز تأثیرگذار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان تخطّی خوشه­ها و توالی­های انسایشی­ها از اصل توالی رسایی است. به­منظور پاسخ به این پرسش (15446) واژۀ مرکّب و مشتق - مرکّب برای بررسی توالی و (14336) واژۀ بسیط برای بررسی خوشه از فرهنگ­های فارسی جمع­آوری شده و اطّلاعات واج­شناختی مربوط به هر واژه استخراج شده است. نتایج نشان می­دهد که الف: بسامد انسایشی­ها به­مثابة عضو دوم در خوشه (7/5) برابر عضو اوّل و در توالی (3/2) برابر عضو اوّل است؛ ب: بسامد محدودۀ رسایی منفی در خوشه (82%) و در توالی (74%) است؛ همچنین میزان تخطّی از اصل توالی رسایی در خوشه (18%) و در توالی (26%) است؛ ج: همۀ موارد تخطّی از اصل توالی رسایی در خوشه­های موجود در واژه­های بسیط مربوط به وام­واژه­ها است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Sonority Sequencing Principle in the Affricate Clusters in the Simplex Words in Comparison with the Affricate Sequences at the Boundary of Compounding

نویسندگان [English]

  • Pegah Aryaei 1
  • Aleea Kourdzafaranloo Kambozia 2
  • Arsalan Golfam 2
  • Ferdos Agha Gol Zadeh 3
1 Ph.D. Student of Linguistics, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

.
Traditionally it is thought that the organization of components in a syllable and among syllables follows the sonority principles. The sonority factor not only restricts the ordering of phonological units at the syllable level, but also influences the word domain and determines the type of sequences present at the boundary of syllables. The purpose of this study is to investigate the rate of violation of affricate clusters and sequences through the sonority sequencing principle. In order to answer this question, (15446) compound and derivative-compound words for sequence and (14336) simplex words for cluster have been collected from Persian dictionaries and the phonological information related to each word was extracted. The results indicated that: A: The affricates frequency as a second member in the cluster is (5.7) times more than that of the first member and in the sequence is (2.3) times more than the first member. B: The frequency of negative sonority scope in the cluster is (82%) and in the sequence (74%). Also, the violation of the SSP in the cluster is (18%) and in the sequence (26%). C: All the violations of the SSP in clusters in the simplex words are related to the loan words.
.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • affricate consonant
  • compound word
  • simplex word
  • cluster
  • sequence
  • sonority sequencing principle (SSP)

مراجع

انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن. 8 جلد مصوّر. تهران: سخن.
بی­جن­خان، محمود (1384). واج­شناسی/ نظریۀ بهینگی. تهران: سمت.
ثمره، یدالله (1378). آواشناسی زبان فارسی (آواها و ساخت آوایی هجا). ویرایش دوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
رحیمی، افشین؛ محرم اسلامی و بهرام وزیرنژاد (1394). توزیع رسایی در خوشۀ دوهمخوانی مرز هجا در زبان فارسی. زبان پژوهی، 7 (17)، 7-27.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1385). واج­شناسی: رویکردهای قاعده­بنیاد. چاپ اوّل. تهران: سمت.
-------------------؛ فرزانه تاج­آبادی و بهروز محمودی ­بختیاری (1391). قلب آوایی در زبان فارسی و برخی گویش­های ایرانی. نشریۀ ادب و زبان، 15 (32)، 105-127.
-------------------؛ فردوس آقاگل­زاده ­­سیلاخوری و سکینه نویدی­باغی (1393). بررسی قانون مجاورت هجا در واژه­های بسیط فارسی. مجلّۀ زبان­شناسی و گویش­های خراسان، 6 (10)، 25-49.
مشیری، مهشید (1369). فرهنگ زبان فارسی. تهران: سروش.
معین، محمد (1381). فرهنگ معین. چاپ چهارم. 2 جلد. تهران: آدنا.
منصوری، مهرزاد (1388)، نظام بسامدی واج­ها در زبان فارسی. ایلام: دانشگاه ایلام.
نویدی باغی، سکینه (1392)، بررسی واج­آرایی واژگان بسیط چندهجایی در زبان فارسی. پایان­نامۀ کارشناسی‌ارشد زبان­شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
 
Alamolhoda, S. M. (2000). Phonostatistics and Phonotactics of the Syllable in Modern Persian. PhD.thesis, Helsinki: Finnish Oriental Society.
Carr, Ph. (1993). Phonology. The MacMillan Press. LTD.
Catford, J. C. (2002). A Practical Introduction to Phonetics (2nd edition). Oxford, New York: Oxford University Press.
Crystal, D. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics (6th Edition). Malden, Oxford & Carlton: Blackwell.
Davis, S. (1998). Syllable Contact in Optimality Theory. Journal of Korean Linguistics, 23, 181-211.
Gouskova, M. (2004). Relational Hierarchies in Optimality Theory: the case of Syllable Contact. Phonology, 21, 201-250.
Gussman, E. (2002). Phonology Analysis and Theory. UK Cambridge University Press.
Hayes, B. (2009). Introductory Phonology. Blackwell Publishing.
Hyman, L. M. (1975). Phonology, Theory and Analysis.New York. Holt. Reinhart and Winston.
Kenstowitcz, M. (1994). Phonology in Generative Grammar. Cambridge MA & Oxford UK: Blackwell.
Murray, R. W. & Venemann, Th. (1983). Sound Change and Syllable Structure in Germanic Phonology. Language,59, 514- 528.
Parker, S. (2008). Sound level protrusions as physical correlates of sonority. Journal of Phonetics 36 (1). 55-90. doi:10.1016/j.wocn.2007.09.003.
Parker, S. G. (2002). Quantifying the sonority hierarchy. Ph.D. dissertation, University of Massachusetts Amherst. Distributed by GLSA.
Pulgram, E. (1970). Syllable, word, nexus, cursus, 81. (Janua Linguarum, Series Minor). The Hague: Mouton.
Roca, I. (1994). Generative Phonology. London & New York: Routledge.
--------- (1997). Derivations and Constraints in Phonology. Clanderton Press:Oxford.
Vennemann, T. (1988). Preference Laws for Syllable Structure and the explanation of Sound Change: with special reference to German, Germanic, Italian and Latin. Berlin. New york. Amsterdam: Mouton de Gruiter.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار