مقایسه بازنمایی معنایی و مفهوم‏سازی‏های فعل پوشیدن و wear در زبان‏های فارسی و انگلیسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان‏شناسی و زبان‏های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ‏ارشد آموزش زبان فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش چندرشته‏ای و توصیفی - تحلیلی حاضر، در چارچوب کلّی روان‏شناسی زبان، معناشناسی شناختی و زبان‏شناسی فرهنگی، به مقایسۀ بازنمایی معنایی (مدل ذهنی) و مفهوم‏سازی‏های فعل‏های پوشیدن و wear، با توجّه به پوشش بدن انسان، در زبان‏های فارسی و انگلیسی می‏پردازد. هدف پژوهش بررسی مدل‏های ذهنی فارسی‏زبانان و انگلیسی‏زبانان و مفهوم‏سازی‏های مختلف آن‏ها با توجّه به مفاهیم پیش‏نمونه‏ای «پوشیدن» و wear بوده و به این منظور از تابلوهای ذهنی پیشنهادی جانسون - لیرد (1983) استفاده شده است. جامعۀ آماری متشکّل از تمامی کلیدواژه‏ها و عبارت‏های فارسی و انگلیسیِ حاوی مفهوم «پوشیدن/ پوشاندن» بود که در شش فرهنگ لغت یک‏زبانه و دوزبانة منتخب وجود داشت و حجم نمونه شامل واژه‏ها و عبارت‏های حاوی مفاهیم پیش‏گفته است که از این فرهنگ‏ها جمع‏آوری شده‏اند. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که مدل‏های ذهنی فارسی‏زبانان و انگلیسی‏زبانان و نیز مفهوم‏سازی‏های آن‏ها در این زمینه تفاوت‏های چشم‏گیر و شباهت‏های اندکی باهم دارند و ‏فارسی‏زبانان به‏طور پیچیده‏تر و متنوّع‏تری به مفهوم‏سازی و بازنمایی معنایی می‏پردازند که این امر ناشی از دانش‏ فرهنگی متفاوت آنان در این زمینه است. افزون بر این، فارسی‏زبانان از تعدادی فعل سبک و فعل مرکب به­همراه اشیاء پوششی متنوّع استفاده می‏کنند تا مفهوم «پوشیدن/ پوشاندن» را بیان کنند که موجب چندمعنایی گسترده‏تر پوشیدن نسبت به wear می‏شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Meaning Representations and Conceptualizations of pooshidan /wear in Persian and English

نویسندگان [English]

  • Belghis Rovshan 1
  • Fateme Mohammadi 2
1 Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 M.A. Student of Persian Language Teaching, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

.The present multidisciplinary and descriptive-analytical study compares meaning representations (mental models) and conceptualizations of the Persian verb pooshidan and its English equivalent wear, in respect of covering the human body, in the general framework of psycholinguistics, cognitive semantics, and cultural linguistics. The aim of the study was to investigate the mental models and conceptualizations of Persian speakers and English speakers regarding the prototypical concepts of ‘pooshidan’ and ‘wear’. To do this, the authors availed of mental tableaus suggested by Johnson-Laird (1983). All Persian and English key words and phrases carrying the concept of ‘wear/cover’ existing in six monolingual and bilingual dictionaries made the statistical population and the sample included words and phrases containing the above-mentioned concepts. The results indicated that the mental models of Persian speakers and English speakers and also their conceptualizations have significant differences  with little similarities in this domain. In addition, Persian speakers’ conceptualizations and meaning representations are wider and more complex. This results from their different cultural knowledge in the domain. Besides, Persian speakers, unlike the English speakers, avail of a number of light and compound verbs collocating with various covering objects to express the concept of ‘wear/cover’ which results in a wider polysemy for pooshidan than wear.
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive semantics
  • conceptualization
  • psycholinguistics
  • mental model
  • cultural linguistics
  • polysemy
  • pooshidan/wear

مراجع

آریان‏پور کاشانی، منوچهر (1386). فرهنگ بزرگ یک‏جلدی پیشرو آریان‏پور. تهران: جهان رایانه.
انوری، حسن (1382). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
حسابی، اکبر (1396). مقوله‏های شعاعی اندام‏های حوزة سر: بررسی‏ای شناختی. فصلنامۀ زبان‏پژوهی دانشگاه الزهراء (ع)، 9 (24)، 87-109.
حق‏شناس، علی‏محمد؛ حسین سامعی و نرگس انتخابی (1386). فرهنگ معاصر هزارة انگلیسی - فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
روشن، بلقیس (1377). معناشناسی واژگانی: طبقه‏بندی افعال فارسی. رسالة دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تهران: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی.
---------- و مینا وندحسینی (1392). مقایسة مدل‏های ذهنی فارسی‏زبان و آذری‏زبانان. فصلنامة مطالعات زبان و گویش‏های غرب ایران، 1 (3)، 69-102.
---------- و بیستون عباسی (1393). مقایسۀ مدل‏های ذهنی گویشوران فارسی‏زبان و هورامی‏زبان. فصلنامة مطالعات زبان‏ و گویش‏های غرب ایران، 1 (4)، 31-52.
شریفی، لیلا (1388). رویکردی شناختی به یک فعل چندمعنای فارسی. مجلّۀ تازه‏های علوم شناختی، 11 (4)،1-11.
شریفیان، فرزاد (1391). مقدّمه‏ای بر زبان‏شناسی فرهنگی. ترجمة لیلا اردبیلی. تهران: نشر نویسة پارسی.
فراوری، جمشید (1381). فرهنگ طیفی (طبقه‏بندی طیف واژگان فارسی). تهران: هرمس.
کریمی‏دوستان، غلامحسین و روحی بایگی، زهرا (1395). بررسی چندمعنایی فعل سبک ‹زدن› از دیدگاه شناختی. دوماهنامۀ جستارهای زبانی، 7 (3)، 129-148.
گیرارتز، دیرک (1398). معناشناسی پیش‏نمونه‏ای درزمانی: بحثی در واژگان‏شناسی تاریخی. ترجمۀ بلقیس روشن و بیستون عباسی. تهران: نشر نویسة پارسی.
منصوری، مهرزاد (1392). فعل سبک در افعال مرکب فارسی. فصلنامۀ مطالعات زبان و گویش‏های غرب ایران، 1 (1)، 79-106.
References
Craik, K. (1943). The Nature of Explanation. Cambridge: Cambridge University Press.
Evans, V & M. Green (2006). Cognitive Linguistics, An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.
Field, J. (2003). Psycholinguistics: A Resource Book for Students. London, NY: Routledge.
Garman, M. (1990). Psycholinguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
Hornby, A. S. (2004). Oxford Advanced Learner’s Dictionary (4th ed.). Oxford: Oxford University Press.
Johnson, M. (1987). The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago: University of Chicago Press.
Johnson-Laird, P. N. (1983). Mental Models: Towards a Cognitive Science of Language, Inference, and Counsciousness. MA: Harward University Press.
----------------------- (1995). Mental models, deductive reasoning, and the brain. The cognitive neurosciences, 65, 999-1008.
Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago: University of Chicago Press.
Langacker, R. W. (1987). Foundation of Cognitive Grammar, (2 Volumes). Stanford: Stanford University Press.
--------------------- (1994). Culture, cognition, and grammar. Language contact and language conflict, 25-53.
Lewandowska-Tomaszczyk, B. (2007). Polysemy, prototypes, and radial categories. The Oxford handbook of cognitive linguistics, 139-169.
Longman Group (1997). Longman Language Activator: The World’s First Production Dictionary. UK: Longman Group UK Limited.
Palmer, G. B. (1996). Toward a Theory of Cultural Linguistics. Austin: University of Texas Press.
Rosh, E. (1975). Cognitive representations of semantic categories. Journal of Experimental Psychology: General, 104, 192-233.
Saeed, J. I. (2003). Semantics (2nd ed.). UK: Blackwell Publishing.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار