بازنمود مفاهیم معنایی افعال حرکتی در کردی سورانی: رویکردی شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران

2 دانشیار گروه هنرهـای نمایشـی، دانشگاه تهـران. تهران. ایران

3 دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران

چکیده

بر مبنای طرح­وارۀ شناختی «پویایی نیرو» لئونارد تالمی، همان­طور که در رویدادهای طبیعی جریان نیرو وجود دارد، در ساختارهای زبانی نیز این نیرو انعکاس می­یابد و از این حیث، زبان­ها به دو گروه «فعل­بنیاد» و «تابع­بنیاد» تقسیم می­شوند. در گروه اوّل رویدادهای مربوط به پویایی نیرو ازراه فعل و در دوم، در قالب مداری بر حول ریشۀ فعل و راه تابع بازنمایی می­شوند. هدف پژوهش حاضر، بازنمایی زبانی رویدادهای حرکتی در گویش کردی سورانی در چارچوب این مقولۀ معناشناختی است. داده­های پژوهش حاضر ازراه مصاحبۀ حضوری از بیست گویشور هنجار به­دست آمده است. در مواردی که برای بیان افعال حرکتی چند شکل گفتاری وجود داشت، براساس فرهنگ لغت مردوخ، صورت استنادی آن ثبت شد. تحلیل (260) فعل حرکتی از میان (300) پاره­گفتار نشان داد که الگـوهای (حرکت + شیوه) و (حرکت + مسیر)، پربسامدترین الگوها در افعال این گویش هستند؛ همچنین آمار (65) درصدیِ بازنمود مفاهیم معنایی مسیر ازراه تابع، نشان داد که گویش سورانی به­سمت زبان­های تابع­بنیاد گرایش بیشتری دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Representation of Semantic Concepts of Motion Verbs in Sorani Kurdish: A Cognitive Approach

نویسندگان [English]

  • Yadollah Faizi Pirani 1
  • Behrooz Mahmoodi- Bakhtiari 2
  • Arezoo Najafian 3
  • Mohammad Reza Ahmadkhani 3
1 Ph.D. Student of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Linguistics, Department of Performing Arts, Tehran University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

According to Leonard Talmy's “force dynamics” schema, as is observed in natural events, the flow of force is also reflected in linguistic structures, and in this respect, languages ​​are divided into two groups: “verb­-framed” and "satellite-­framed". In the first group, the events related to force dynamics are represented through the verb and in the second group, in the form of a satellite around the root of the verb and through the satellite. The aim of the present study is to explore the linguistic representation of motion events in Sorani Kurdish dialect within this semantic category. The data of this study was obtained through face-to-face interviews with twenty normative speakers. In cases where there were several forms of speech to express motion verbs, its citation form was recorded according to Mardukh's dictionary. Analysis of 260 motion verbs out of 300 speech pieces showed that patterns (motion + method) and (motion + path) are the most frequent patterns in the verbs of this dialect. Also, the 65% statistic representing the semantic concepts of the path through the satellite showed that the Sorani dialect is more inclined towards the satellite-­framed languages.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive semantics
  • motion verbs
  • force dynamics
  • Sorani dialect
  • verb-framed
  • satellite-framed

مراجع

ازکیا، ندا، فرهاد ساسانی و آزیتا افراشی (1394). واژگانی‌شدگی چارچوبی برای تبیین فعلِ غیر ساده حرکتی در زبان فارسی. فصلنامة زبان­پژوهی دانشگاه الزهراء، 7 (14)، 31-57.
ازکیا، ندا (1390). حرکت در زبان فارسی: رویکرد شناختی و رده­شناختی. رسالۀ دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
پرنگ، ئه­سرین (1395). توصیف رده­شناختی واژگانی شدن رویداد حرکتی در گویش اردلانی زبان کردی در چارچوب معنی­شناسی شناختی. رسالۀ دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه تربیت­مدرّس.
رخزادی، علی (1390). آواشناسی و دستور زبان کردی. سنندج: کردستان.
شاه­حسینی، فائقه (1396). بررسی تطبیقی فعل در زبان­های فارسی میانه و نواز دیدگاه رده­شناسی شناختی. رسالۀ دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه پیام­نور.
کلباسی، ایران (1387). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مردوخی، محمد (1388). فرهنگ مردوخ کردی – فارسی - عربی. سنندج: فرهنگ.
مسگر خویی، مریم (1394). بازنمود اطّلاعات شیوه در فعل­های حرکتی فارسی براساس نظریۀ الگوهای واژگانی­شدگی. نشریۀ پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، (10)، 75-90.
References
Croft, W. & D. A. Cruse (2003). Cognitive Linguistics. Cambridge: Cambridg University Press.
Evans V. & M. Green (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Ferez, P. C. (2008). Motion in English and Spanish: a Perspective from Cognitive Linguistics. Typology and Psycholinguistics, Spain: Doctoral dissertation. Universisdad de Murcia.
Özçalışkan, Ş. & D. I. Slobin (2003). Codability effects on the expression of manner ofmotion in English and Turkish. In Özsoy, Studies in Turkish Linguistics, 259-270.
Slobin, D. I. (2004). The Many Way to Search for a Frog: Linguistic Typology and University de Murcia the Expression of Motion Event. In Sven Strömqvist & L. Verhoeven (Eds.), Relating Events in Narrative: Vol. 2. Typological and ContextualPerspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 219-257.
Talmy, L. (1985). Lexicalisation patterns: semantic structure in lexical forms. In: T. Shopen, (Ed.), Language typology & syntactic description (vol. 3).Cambridge: Cambridge University Press.
------------ (1991). Path to realization: a typology of event conflation. In: Proceedings of theSeventeenth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society.
------------ (2000 a). Toward a Cognitive Semantics, Vol. l. Cambridge: MITpress.
------------ (2000 b). Toward a Cognitive Semantics, Vol. 2. Cambridge: MITpress.
------------ (2007). Lexical Typologies. In: Shopen, T. (Ed.), languageTypology and Syntactic Universals (Vol. 3), 2nd edition, (pp. 66-169). Cambridge: Cambridge University press.
Zaks, M. A. et al. (2000). On phasesynchronization by periodic force in chaotic Oscillators with saddleequilibria, Int. J. Bifurcation and Chaos 10, 2649-2667.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار