آمیختگی مفهومی در عناوین خبر سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 استادیار گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

3 استادیار گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی عناوین خبری سیاسی روزنامة ابتکار براساس نظریۀ آمیختگی مفهومی است. این نظریه در چارچوب معنی‌شناسی شناختی به­وسیلة فوکونیه و ترنر (2002) مطرح شده است. سازوکار آن بر پایۀ پیدایش مفهوم و ساختار نوظهوری قرار گرفته است که نظریه‌های فضای ذهنی و استعارۀ مفهومی از پس تبیین آن برنیامده­اند. این نظریه از چهار درون­داد تشکیل شده است که هر کدام از آن­ها در شکل‌گیری معنای نوظهور نقش دارند؛ همچنین در این نظریه انواع شبکة آمیختگی (ساده، آیینه‌ای، تک‌حوزه‌ای و دو حوزه‌ای) با توجّه به قالب‌ درون­دادها معرّفی شده است. نوشتار حاضر پس از معرّفی این نظریه، عناوین سیاسی در روزنامة ابتکار را بررسی کرده است تا کارآمدی نظریه در توصیف و تبیین داده‌های پژوهش مشخّص شود. به این منظور در نوشتار پیش رو (1000) عنوان خبری بررسی شده است. نتیجة حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که حدود (20%) از عنوان­ها دارای آمیختگی هستند. ازلحاظ بسامد وقوع انواع آمیختگی، نوع تک­‌‌حوزه‌ای بیشترین بسامد وقوع را دارد به این دلیل که این نوع آمیختگی چهار عنصر سادگی، شفافیت، ارتباط و جذّابیت را دارد؛ بنابراین، نویسنده با کاربرد این نوع آمیختگی افزون بر انتقال اطّلاعات سعی در جذّاب­کردن عنوان­ها، متقاعدکردن مخاطب و تشویق آن­ها به دنبال­کردن خبر را دارد؛ همچنین آمیختگی نوع آیینه‌ای در داده‌های پژوهش به­کار نرفته است، زیرا ساختار این نوع آمیختگی به‌گونه‌ای است که در آن دو حادثه در یک قالب معنایی مشترک ولی در دو زمان متفاوت شکل می‌‌گیرد. براساس این ساختار، ممکن است احتمال به­خاطرآوردن و تطبیق دو حادثه برای خواننده آسان نباشد.
 

کلیدواژه‌ها


اورکی، غلامحسین و الخاص ویسی (1396). بررسی زبان‌شناختی ساختار معنایی نمونه‌هایی از آیات قرآن بر پایۀ نظریۀ آمیختگی مفهومی. لسان مبین،9(30)، 1-24.
برکت، بهزاد؛ بلقیس روشن؛ زینب محمدابراهیمی و لیلا اردبیلی (1391). روایت‌شناسی شناختی (کاربست نظریة آمیختگی مفهومی بر قصّه‌های عامیانة ایرانی). ادب­پژوهی، 6 (21)، 9-31.
راسخ­مهند، محمد (1389). درآمدی بر زبان­شناسی شناختی. تهران: سمت.
صادقی، لیلا (1392). ادغام نوشتار و تصویر در متون ادبی براساس نظریۀ ادغام مفهومی. جستارهای زبانی، 3 (15)، 75-103.
صفوی، کوروش (1379). درآمدی بر معنی­شناسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
لاری متفکر، مرجان (1392). بررسی آمیزش مفاهیم در نمونه‌هایی از عناوین خبری در بخش ورزشی روزنامة خبر جنوب. پایان‌نامة کارشناسی­ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه شیراز (واحد بین­الملل).
لبش، علی­اکبر؛ آرزو نجفیان؛ بلقیس روشن و سید علی­اصغر سلطانی (1397). مراحل ساخت معنا در خطبة 87 نهج‌البلاغه از دیدگاه نظریة آمیختگی مفهومی. جستارهای زبانی، 9 (6)، 1-23.
مولوی وردنجانی، آرزو؛ ساسان شرفی؛ الخالص ویسی و منصوره شکرآمیز (1398). تحلیل فشرده‌سازی در سینما در چارچوب نظریه آمیختگی مفهومی در فیلم سینمایی رقص در غبار. مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران، 7 (24)، 93-115.
ندیمی، نرجس (1392). بررسی و تحلیل اخبار سه شبکه تلویزیون ایران براساس نظریة آمیزة مفهومی. پایان‌نامة کارشناسی­ارشد زبان­شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
References
Coulson, S. & T. Oakly (2000). blending basics. Cognitive linguistics, 11, 175-196.
Evans, V. & M. Green (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Fauconnier, G. (1997). Mappingsin Thought and Language. Cambridge: Cambridge University Press.
-------------------- (2000). Entry for The Encyclopedia of the social and Behavioral Sciences. Cognitive Linguistic, 5, 307-315.
-------------------- & M. Turner (2002). The Way We Think: Conceptual Blending and Mind’s Hidden Complexities. New York: Basic Book
------------------------------------- (2003). Conceptual blending, Form and Meaning. Cognitivesemiotics, special issue of Recherches en communication.
Fodor, J. A. & E. Lepore (1996). Thered herring and the pet fish: why conceptual can’t be prototypes. Cognition, 58, 253-70.
Grady, G., T. Oakley. & S. Coulson (1999). Blending and metaphor. In the 5thInternational Cognitive Linguistics Conference, 101-175.
Heldblom, M., O. Kutzo & F. Neuhaus (2016). Image schemas in computational conceptual blending. Cognitive System Researh, 39, 42-57.
Lakoff, G. & M. Johnson (1980). Metaphors We LiveBy. Chicago: Chicago University Press.
Sweetser, E. (1990). From Etymology to Pragmatics.Cambridge: Cambridge University Press.