نحوه نمایش احساس تعجب در زبان فارسی؛ بر اساس روش ترکیبی واژگانی و پیکره‌مدار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مهندسی کامپیوتر، دانشکدة فنی و مهندسی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری ، گروه زبان‎شناسی همگانی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

3 استاد گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

چکیده

نبود مطالعات تخصّصی در زمینه احساس تعجّب به نسبت دیگر احساس‌ها سبب شده تا پژوهش حاضر به بررسی طرح‎واره و مفهوم احساس تعجّب در زبان فارسی از دیدگاه زبان‎شناسی شناختی و پیکره‌ای بپردازد. ازجمله اهداف تعیین‌شده برای نوشتار پیش رو، ترسیم طرح‎واره احساس تعجّب برای زبان فارسی و بررسی میزان زایایی حوزه‌های مبدأ این احساس است. طرح‎واره احساس نشان ‌می‌دهد که احساس تعجّب در زبان فارسی چه ساختاری دارد و چگونه نمایش داده می‌شود. به‌منظور ترسیم طرح‎واره از رویکرد واژگانی استفاده و واژه‎های کلیدی احساس تعجّب و تعبیرهای فرهنگ استعاری ابوالحسن نجفی بررسی شده است. ‎ مطالعه حوزه‌های مبدأ نیز با کمک رویکرد پیکره‌بنیاد براساس دسته‌بندی کوچش از حوزه‌های مبدأ احساس صورت گرفته است و میزان زایایی تعابیر تعجّبی واکاوی شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان از آن داشت که در طرح‎وارة احساس تعجّب، به‎علّت نبود بخش‌های کنترل و بخش فعالیت، احساس تعجّب با دیگر احساس‌ها تاحدودی تفاوت دارد؛ همچنین حوزة «بدن» برای نمایش احساس تعجّب کاربرد فراوانی دارد و تمایل به بی‌حرکتی و سکون در بیشتر موارد مرتبط با تعجّب به‌روشنی به چشم می‌خورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

بی‌جن‌خان، محمود (۱۳۸۳). نقش پیکره‌های زبانی در نوشتن دستور زبان: معرفی یک نرم‌افزار رایانه‌ای. مجلّه زبان‌شناسی، ۱۹(2)، ۴۸-۶۷.
دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامة دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
نجفی، ابوالحسن (1387). فرهنگ فارسی عامیانه. چاپ دوم. تهران: نیلوفر

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار