واکاوی ساخت‎های ایدئولوژیکی زبان در روزنامه‎های فارسی‎زبان استان کردستان: تحلیل گفتمان انتقادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی ساخت‎های ایدئولوژیکی زبان در روزنامه‎های فارسی‎زبان استان کردستان ‎پرداخته است. داده‌های پژوهش برگرفته از (250) متن در بازه زمانی آذر‌ (1394) تا اواخر خرداد (1395) است که پیرامون انتخابات مجلس و تصویب لایحه تجاری مرزها است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است و با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی رویکرد تلفیقی فرکلاف و الگوی ون ‎لیوون، متون روزنامه‎ها را واکاوی کرده است. یافته‌های به‌دست‌آمده بیان‎گر آن است که با بررسی متون روزنامه‎های (سیروان، سوران، روژان، دیار کهن و هفته‎نامه ده‎نگی کردستان) ساخت‎های ایدئولوژیکی زبان به‎ترتیب در روزنامه سوران با صراحت بیشتری بیان شده است و کمترین میزان پوشیدگی و رازگونگی را دارد که در راستای قدرت و با جریان حاکم بر جغرافیای سیاسی استان کردستان هم‎سو است. روزنامه سیروان نیز هم‎سو با ساختارهای قدرت گام برمی‌دارد و متون آن از صراحت کمتری برخوردار است و بنابراین بیشترین پوشیدگی و رازگونگی را دارد. روزنامه ده‎نگی کردستان و دیار کهن نیز نسبت به جریانات و جناح‎های مجلس رویکردی بسیار منتقدانه دارند و روزنامة روژان نیز با تمرکز بر تصویب لایحة تجاری مناطق مرزی، سیاست‎های نمایندگان مجلس را به‎چالش می‎کشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقاگل‌زاده، فردوس و مسعود دهقان (1393). تحلیل شیوه‌های بازنمایی گزینش خبر، بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی. نشریه جستارهای زبانی، 5 (4)، 1-16.
تاکی، گیتی و مریم نخعی (1394). نحوۀ بازنمایی ایدئولوژی در روزنامه‌های داخلی و خارجی دربارۀ برنامه هسته‌ای ایران. تحقیقات فرهنگی ایران، 8 (1)، 131-149.
جهانبانی، زهرا و فریده حق‎بین (1398). تحلیل گفتمان انتقادی بحران یمن در مطبوعات ایران و پاکستان برمبنای انگاره کنش­گران اجتماعی: روزنامة همشهری و جنگ. فصلنامه زبانشناسی اجتماعی، 2 (4)، 37-50.
صفوی، کورش (1399). فرهنگ توصیفی فلسفه زبان. تهران : نشر علمی.
قاسمی‎اصل، زینب و شهریار نیازی (1399). مطالعه بازنمایی ایدئولوژیک ایران در روزنامه الشرق الأوسط با تکیه بر الگوی ون دایک. نشریه ادب عربی، 10 (2)، 113-135.
یارمحمدی، لطف‎الله (1383). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.