نقش عوامل اجتماعی در تنوعات واجی و واژگانی در زبان هورامی (گویش پاوه) براساس زبان‌شناسی اجتماعی تنوع‌گرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی گروه آموزش زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

3 دانشیار، گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

4 استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

این مقاله تنوعات واجی و واژگانی در زبان هورامی (گویش پاوه) را براساس زبان‌شناسی اجتماعی تنوع‌گرا بررسی می‌نماید. در این پژوهش، تأثیر دو متغیر جنسیت و سن بر یک تنوع واجی (استفاده از واجگونۀ [d] به‌جای واجگونۀ [d] در جایگاه پایانی کلمه) و دو تنوع واژگانی (استفاده از ساخت ترکیبی به‌جای واژه‌های /bαwα/ و /dαdα/ و استفاده از واژۀ /waratαw/ به‌جای واژۀ /war/) در یک گروه 60 نفره (30 مرد و 30 زن) در چهار ردۀ سنی بررسی گردید. روش اجرا بدین‌صورت بود که داده‌های گردآوری‌شده ازطریقِ مصاحبه با گروه اصلی، با داده‌های گردآوری‌شده از گروه معیار که شامل تعدادی از زنان و مردان بی‌سواد بالای 60 سال بود، مقایسه گردید. درنهایت، یک تنوع واجی و دو تنوع واژگانی که دارای بیشترین میزان تفاوت در بین گروه معیار و گروه اصلی بودند برای بررسی انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که متغیرهای سن و جنسیت با تنوع واجیِ موردبررسی، ارتباط معنا‌داری ندارند. در تنوع واژگانی، زنان بیشتر از مردان برای خطاب‌کردن مادربزرگ‌هایشان از ساخت ترکیبی (/αdα/ + نام کوچک) استفاده می‌کنند. بین سن و میزان استفاده از ساخت ترکیبی نیز رابطه معنا‌داری وجود دارد. همچنین، بین میزان استفاده از واژه /waratαw/ و جنسیت رابطۀ معنا‌داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

آهنگر، عباسعلی؛ شاهسوار، محبوبه (1388). بررسی متغیرهای اجتماعی-زبانی فارسی در گویش نهبندانی: همخوان‌ها. زبان و زبانشناسی، 5 (10)، 71-114.
آهنگر، عباسعلی؛ شاهسوار، محبوبه (1393). تأثیر متغیرهای اجتماعی بر کاربرد متغیرهای زبانی فارسی در نهبندان. زبان پژوهی، 6 (13)، 7-44.
رضاپور، ابراهیم (1396). تعامل نحو و زبان‌شناسی اجتماعی: تحلیلی جامعه‌شناختی بر کاربرد چند ساخت نحوی فارسی براساس نظریه تنوعات زبانی لباو. زبان پژوهی، 9 (22)، 77-105.
زندی، بهمن؛ نصیری، پرویز؛ رادنیری، ابراهیم (1394). بررسی پدیده دوزبانگی در سطح شهر اردبیل ازدیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی. زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، 7 (13)، 89-107.
سمائی‌نیا، فهیمه. (1384). بررسی پاره‌ای تغییرات اجتماعی و جغرافیاییِ زبانِ فارسی در سبزوار بر پایه نظریه ویلیام لباو. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار