بهمن علاءالدین و حیات جاودانه او در ترانه‌های ایل: بررسی زبان‌شناختی و ادبی دو شعر بختیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان‌شناسی همگانی، گروه زبان انگلیسی و پژوهشکدة بختیاری‌شناسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

2 استاد زبان‌شناسی، دانشکده زبان‌شناسی و مطالعات زبانی، دانشگاه کارلتون، اُتاوا، کانادا؛ مرکز زبان‌شناسی دانشگاه لَیدن، لَیدن، هلند.

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی و پژوهشکده بختیاری‌شناسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

در این مقاله تلاش می‌شود تا به تحلیل زبان‌شناختی و ادبی شعری از بهمن علاءالدین (شَوِ چهارده «شب چهارده») و شعری در ستایش وی از فیض‌الله طاهری اردلی (تا لَوتِه غزل‌خونِ کُنی باز به آواز «تا لب غزل‌خوانِ خود را به آواز می‌گشایی») پرداخته شود. بدین‌منظور، ابتدا این اشعار به خط بختیاریِ پیشنهادی آنونبی و اسدی (2018) ترانویسی شد؛ سپس ترجمه فارسی و انگلیسی و «میان‌نویسی» (interlinearization) آن‌ها ارائه گردید. به‌دنبالِ آن، تحلیل زبان‌شناختی این دو شعر با تمرکز بر ساخت‌های واجی و دستوری آمده ‌است. ازآنجایی‌که بختیاری گونه‌های متعددی دارد، این تحلیل‌ها، تفاوت‌های زبانی بین این دو شعر را برجسته ساخته ‌است. از چشم‌انداز ادبی، تلاش شده است به مهم‌ترین ویژگی‌های زبانی، صوَر خیال و آرایه‌های ادبیِ مطرح در اشعار پرداخته و تحلیلی از آن‌ها ارائه ‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Bahman Alaeddin and his Undying Life in the Songs of the Tribe: A Linguistic and Literary Study of Two Bakhtiari Poems

نویسندگان [English]

  • Mortaza Taheri-Ardali 1
  • Erik Anonby 2
  • Ebrahim Zaheri-Abdevand 3
1 Assistant Professor, Department of English; Bakhtiari Studies Research Institute, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
2 Professor, School of Linguistics and Language Studies (SLaLS), Carleton University, Ottawa, Canada; Leiden University Centre for Linguistics (LUCL), Leiden, Netherlands.
3 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature; Bakhtiari Studies Research Institute, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

This article provides an analysis of two Bakhtiari poems from linguistic and literary perspectives – one by Bahman Alaeddin (šaʋ čārdah ‘Fourteenth Night’) and another one, in praise of Bahman Alaeddin, by Feyzollah Taheri‑Ardali (tā laʋte ġazalxun‑e kon-i bāz be āʋāz ‘As You Open Your Lyrical Lips to the Song’). For this purpose, we first transcribe the two poems in the Bakhtiari orthography proposed by Anonby and Asadi (2018). We then present an English translation as well as an interlinearized Persian translation of these two texts. This is followed by a linguistic analysis of the two poems with a focus on phonological and grammatical structures. Since Bakhtiari is an internally diverse language, our analysis has highlighted the linguistic differences between the two poems. From a literary perspective, we explore salient features such as poetic imagery and analyze stylistic devices in the poems

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bahman Alaeddin (Masoud Bakhtiari)
  • Bakhtiari
  • oral literature
  • poetry
  • linguistic analysis
  • literary analysis

مراجع

ابولیان، اقبال (1390). بافه رو: گردآوری، شرح و تدوین اشعار بهمن علاء‌الدین (مسعود بختیاری). اهواز: انتشارات کردگار.
چنگیزی، احسان (1395). یای پایانی فعل امر در فارسی دری. دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، 24 (2)، 49ـ69.
حسنی، زینت (1394). کوگ تاراز. قم: انتشارات رخ مهتاب راتا.
رضایی، والی؛ امانی بابادی، مریم (1392). نمود دستوری در گویش لری بختیاری. فصلنامه مطالعات زبان‌ و گویش‌های غرب ایران، 1 (3)، 139ـ157.
ستایشگر، مهدی (1388). نام‌نامه موسیقی ایران‌زمین (شرح احوال موسیقی‌دانان و موسیقی‌پژوهان و پژوهش‌های موسیقایی). جلد 3. تهران: اطلاعات.
شیرین‌‌بیان، سعید (1393). یک ایل یک صدا: نگاهی به شعر و موسیقی. تهران: انتشارات کتاب شمس.
صفوی، کورش (1394الف). از زبان‌شناسی به ادبیات: نظم. جلد 1. تهران: انتشارات سوره مهر.
صفوی، کورش (1394ب). از زبان‌شناسی به ادبیات: شعر. جلد 2. تهران: انتشارات سوره مهر.
طاهری اردلی، مرتضی (1396). گویش بختیاری: بقا یا زوال؟ (نگاهی دیگر به کاربرد گویش بختیاری: گونه اردل). در: پونه مصطفوی، مجموعۀ مقالات همایش بین‌المللی میراث فرهنگی (بخش زبان و گویش رایج)، 219ـ238. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
طاهری اردلی، مرتضی (1399). استان چهارمحال و بختیاری در اطلس زبان‌های ایران: روش‌شناسی پژوهش و پراکندگی زبانی. مجله پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، 10 (1)، 47ـ69.
طاهری اردلی، مرتضی؛ بابادی، مریم امانی (1397). نقد و معرفی: مطالعات بختیاری (مجلد دوم): دستگاه خط. اریک آنونبی و اشرف اسدی. اوپسالا، انتشارات دانشگاه اوپسالا، 2018، 305 صفحه. مجله پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، 8 (1)، 175ـ182.
فرجی‌فر، هوشنگ (1390). بوی خوش باوینه در بزرگ ‌داشت استاد بهمن علاءالدین. شهرکرد: انتشارات نیوشه.
نصیری، ولی‌الله (1396). نگاهی مردم‌شناختی به نقش هنر موسیقی در زندگی مردم با تأکید بر موسیقی محلی بختیاری (مسعود بختیاری). فصلنامۀ ایلات و عشایر، 7 (2)، 1ـ24.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار