جایگاه و ویژگی‌های عناصر نحوی مؤثّر بر دامنۀ خوانش نمودی در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‎شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی، پژوهشکده تحقیق و توسعۀ علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران

3 استادیار گروه زبان‎شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

نمود واژگانی مشخّصه‌ای معنایی است که نشان می‌دهد رویداد بیان‌شده به‎وسیله فعل، چگونه در طول زمان به‎پیش می‌رود و دو ویژگی مستقل؛ انطباق مفعول با رویداد و مشخّصۀ رویداد را دارد. براثر تعامل این ویژگی‌ها، فضایی نحوی در گروه فعلی تشکیل می‌شود که آن را دامنۀ خوانش نمودی می‌نامند. در پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد مک‌دونالد (2006 و 2008)، چگونگی اشتقاق نحوی محمول‌های حصولی و غایت‎مند و تشکیل دامنۀ خوانش نمودی در آن‎ها بررسی شده است. براساس نتایج پژوهش، در فرایند تشکیل دامنۀ خوانش نمودی اگر موضوع درونی اسم کمیت‌دار یا اسم جمع عریان باشد، مشخّصۀ نامعیّن با گروه نمودی هم‌نمایه می‌شود و درنتیجه، دامنۀ خوانش نمودیِ گسترده تشکیل می‌شود؛ امّا اگر موضوع درونی اسم شمارش‌ناپذیر باشد، با گروه فعلی کوچک هم‌نمایه می‌گردد و دامنۀ خوانش نمودیِ کمینه تشکیل می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که وجود یا فقدان ویژگی [کمیت] در گروه اسمی به‌تنهایی تعیین‌کنندۀ دامنۀ خوانش نمودی نیست، بلکه حضور گروه نمود و جایگاه موضوع درونی پس از حرکت در نمودار درختی نیز در تعیین این دامنه اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Locus and Properties of Syntactic Elements Affecting the Domain of Aspectual Interpretation in Persian

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Aminifar 1
  • Zahra Abolhassani Chimeh 2
  • Bahram Modarresi 3
1 Ph.D. Student of Linguistics, Department of Lingustics, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Associate Professor of Linguistics, Institute for Research and Development in the Humanities (SAMT), Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Linguistic, Department of Lingustics, Faculty of Letters and Humanities, Islamic Azad University, Tehran Central Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

.Lexical aspect is a semantic feature that concerns how the event described by the verb develops along a timeline. It has two independent features: object-to-event mapping and event feature. The interaction of these two features form a syntactic space within the verb phrase called ‘domain of aspectual interpretation’. The main question of the research is: which syntactic elements affect the formation of domain of aspectual interpretation in Persian eventive predicates. To answer this question, the syntactic derivation of achievement and accomplishment verbs and the formation of their domain of aspectual interpretation have been analyzed according to Mac Donald’s approach (2006, 2008). The results of the study show that if internal argument is quantified noun or bare plural noun, underspecified event feature will co-index with AspP and finally extended domain of aspectual interpretation is formed. But if internal argument is mass noun, it will co-index with vP and minimal domain of aspectual interpretation is formed. The results also indicate that not only the presence or absence of the [quantity] feature is determinative in defining the aspectual domain of interpretation, but also the existence of AspP and the location of internal argument after moving in tree diagram are effective in defining this domain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • aspect
  • lexical aspect
  • event feature
  • minimal domain of aspectual interpretation
  • extended domain of aspectual interpretation
ابوالحسنی چیمه، زهرا (1390). انواع نمود واژگانی در افعال فارسی. مجلّۀ ادب فارسی، 1 (6)، 101-120.
چراغی، زهرا؛ کریمی‌دوستان، غلامحسین (1392). طبقه‌بندی افعال زبان فارسی براساس ساخت رویدادی و نمودی. پژوهش‌های زبانی، 4 (2)، 41-60.
درزی، علی (1388). حالت و تطابق در ساخت ارتقا از درون جملات خودایستا. مجلّۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 60 (189)، 73-109.
گلفام، ارسلان (1385). اصول دستور زبان. تهران: سمت.
مفیدی نیستانک، روح‌اله (1390). ساخت رویداد و عوامل سازندة آن در زبان فارسی. رسالۀ دکتری زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
میرعمادی، علی (1379). نحو زبان فارسی و انگلیسی در قالب برنامه کمینگی. تهران: نشر فرهیخته.
ابوالحسنی چیمه، زهرا (1390). انواع نمود واژگانی در افعال فارسی. مجلّۀ ادب فارسی، 1 (6)، 101-120.
چراغی، زهرا؛ کریمی‌دوستان، غلامحسین (1392). طبقه‌بندی افعال زبان فارسی براساس ساخت رویدادی و نمودی. پژوهش‌های زبانی، 4 (2)، 41-60.
درزی، علی (1388). حالت و تطابق در ساخت ارتقا از درون جملات خودایستا. مجلّۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 60 (189)، 73-109.
گلفام، ارسلان (1385). اصول دستور زبان. تهران: سمت.
مفیدی نیستانک، روح‌اله (1390). ساخت رویداد و عوامل سازنده آن در زبان فارسی. رسالۀ دکتری زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
میرعمادی، علی (1379). نحو زبان فارسی و انگلیسی در قالب برنامه کمینگی. تهران: نشر فرهیخته.