بررسی بندهای موصولی در زبان ترکی آذری و فارسی:رویکردی رده‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان شناسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران،ایران

2 هیات علمی تربیت مدرس

3 عضو هیأت علمی گروه زبانشناسی/دانشکده علوم انسانی/دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

رده‌شناسی که از شاخه‌های پویای زبان‌شناسی است می‌کوشد با مقایسۀ زبان‌های گوناگون به تعمیم‌های گوناگون دست یابد. هدف این رویکرد مقایسۀ دستور زبان‌های مختلف و آشکار نمودن الگوهای نظام‌مند تنوعات موجود در آنهاست. بررسی ترتیب سازه‌ها یکی از مهم‌ترین مباحث رده‌شناسی زبان است که تنوعاتی را به همراه دارد مانند توالی هسته و بند موصولی که با آرایش سازه‌های اصلی زبان‌ها همبستگی ‌دارد. هدف اصلی این جستار بررسی بند موصولی در زبان ترکی و مقایسۀ آن با بند موصولی فارسی است. برای کارآمدی این تحقیق داده‌ها از جملات طبیعی گفتاری و نوشتاری ترکی آذری معیار و رمانی با عنوان "شامان" جمع‌آوری شده و مثال‌های ارائه شده در معرض قضاوت شمّ زبانی گویشوران قرار گرفته و سپس بندهای موصولی تحلیل شده‌اند. در‌ این پژوهش که مبتنی بر تحقیق توصیفی-تحلیلی می‌باشد تلاش بر این است تا در چارچوب نظریۀ رده‌شناختی با تکیه بر تعمیم‌های رده‌شناختی کمری (1989) به این پرسش‌ها پاسخ داده شود که چه راهکارهایی در موصولی‌سازی زبان ترکی به کار برده می‌شوند و موصول‌نما در کجای بند موصولی قرار می‌گیرد. یافته‌های پژوهش نشان میدهند زبان ترکی برای موصولی‌سازی از راهبرد حذف بهره می‌برد و این زبان فاقد موصول‌نما مانند‌"که" است.
کلید‌واژه‌ها: رده‌شناسی، بند موصولی، موصول‌نما، اسم موصولی، زبان ترکی آذربایجانی.

کلیدواژه‌ها