حرکت فرضی در زبان فارسی: رویکردی شناختی به مسیرهای گسترشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا

چکیده

با توجه به نقش مهم درک حرکت و بازنمایی آن در زبان و شناخت، مقالۀ حاضر به گونۀ خاصی از حرکت می‌پردازد که حرکت فرضی نام دارد. در حرکت فرضی که یکی از انواع بازنمودهای مجازی حرکت در زبان است، حرکت به پدیده­‌ها و اشیائی که فاقد توانایی حرکت هستند، نسبت داده می­شود. بر این اساس با توجه به این که تاکنون پژوهشی دربارۀ حرکت فرضی در زبان فارسی صورت نگرفته است، این مقاله می­کوشد تا به طبقه‌بندی و ماهیت حرکت فرضی از نوع مسیرهای گسترشی در زبان فارسی بپردازد. البته باید توجه داشت که حرکت فرضی تفاوتی بنیادی با حرکت در معنای استعاری آن دارد. این پژوهش در قالب یک بررسی پیکره­بنیاد می­کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا در زبان فارسی برای اشاره به موجودیت‌های ساکن از افعال حرکتی استفاده می‌شود؟ مطابق نتایج به­ دست­ آمده، زبان فارسی در مقایسه با زبانی مانند انگلیسی، گرایش چندانی به کاربرد عبارات بیان­گر حرکت فرضی ندارد. البته این نتیجه دربارۀ گونۀ محاوره‌­ای زبان فارسی صدق می­‌کند و بازنمود حرکت فرضی در گونۀ ادبی زبان فارسی می­‌تواند موضوع بررسی دیگری قرار گیرد. نتایج به­ دست آمده از این بررسی در کنار نتایجی که از مطالعۀ حرکت فرضی در زبا‌ن‌­های انگلیسی، اسپانیایی، چینی ماندارین و لهستانی به دست آمده است، می­تواند جایگاه حرکت فرضی در مفهوم­سازی را به مثابۀ یک ویژگی جهانی یا یک گرایش رده‌­شناختی مطرح کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Fictive Motion in Persian: A Cognitive Approach to Coextension Paths

نویسندگان [English]

  • Azita Afrashi 1
  • Asiyeh Rahmani 2
1 Associate Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies
2 M.A. in Linguistics, Alzahra University
چکیده [English]

Human bodily experience of motion and observing the movement of other animate and inanimate creatures form a significant aspect of cognition. Image schemas as sensory-motor patterns of experience, which are pre-conceptual, non-propositional and prior to conceptualization are rooted in the experience of motion. Talmy's pioneering work (1975) on the lexicalization patterns of motion event in languages manifests the cognitive and conceptual significance of researches performed on motion and cognition. Talmy's research focuses on the denotational meaning of motion verbs, an aspect which is titled “factive motion”. However, he introduces the concept of “fictive motion” and its subcategories in another research (1996). The present paper is a detailed research on the category of coextension paths of fictive motion in Persian. Fictive motion is to assign motion to the things which cannot move in reality. Besides, the difference between fictive motion and metaphorical extension of motion is an (important) issue which is elaborated in this study.
  The present paper is a research on introducing fictive motion, as well as the representation of fictive motion in Persian on the basis of corpus data as a semantic typological motivation in languages. The main question of this research is: Does the Persian Language assign motion to non-moveable things? The answer to this question, with the aid of an array of data gathered from Spanish, English, Chinese and Polish paves the way for consideration of fictive motion as a semantic typological criterion in languages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Semantics
  • motion event
  • conceptualization of motion
  • fictive motion
  • coextension paths