بررسی هنجارگریزی معنایی در غزلیات حافظ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه رازی

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه رازی

چکیده

جایگاه بنیادین زبان در ادبیات به عنوان عمده‌ترین وسیلۀ خلق اثر هنری حقیقتی انکارناپذیر است. زبان در آثار ادبی تا آن اندازه متفاوت و دگرگون می‌گردد که همچون زبانی منحصر به فرد مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این میان، یکتایی زبان غزلیات حافظ و شعریت منحصر به فرد آنها قرن‌هاست که خوانندگان را متحیر کرده است. منتقدان ادبی بسیاری کوشیده‌اند با استفاده از شیوه‌های مختلفِ نقد این یکتایی را توضیح دهند. در همین راستا، در بخش رویکردهای زبان‌شناختی باور بر این است که عامل اصلی ”شعرآفرینی“ به طور کلی هنجارگریزی معنایی است. در این پژوهش غزلیات حافظ مورد بررسی قرار گرفت و مصادیق هنجارگریزی‌های معنایی در آنها مشخص شد. تلاش شد تأثیر و اهمیت هنجارگریزی­های به کار رفته در اشعار حافظ و سبک شعری او مورد تحلیل قرار گیرد.داده‌های به دست آمده مشخص کرد هنجارگریزی‌های معنایی بیشتر از نوع انسان‌پنداری و گیاه‌پنداری هستند. نتیجه‌گیری دیگر تحقیق تأیید این دیدگاه بود که هنجارگریزی معنایی از نوع تجسم‌گرایی عامل اصلی ایجاد کلام شاعرانه و رهایی دال‌ها از قوائد زبان هنجار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Smantic Deviations in the Poetry of Hafez

نویسندگان [English]

  • Jafar Mirzaei Porkoli 1
  • Zahra Mahdavi 2
1 Assistant Professor, Razi University
2 M.A. in Linguistics, Razi University
چکیده [English]

The fundamental place of Language in literature as the most crucial tool to create an artistic work is an undeniable fact. In literary works, language is changed and transformed to the extent that is studied as a unique language. Besides, for centuries, the singularity of language in Hafez' Ghazals (his lyric poems) and their unique literariness have astonished readers. Many literary critics have tried, applying different literary approaches, to explicate this "singularity." In this regard, some linguistic approaches emphasize semantic deviations as the main reasons responsible for the "literariness." In this study, Hafez poems were examined and the possible types of semantic deviations were identified. The attempt was to explore the effects and significance of deviations used in Hafez poems. The findings indicated that semantic deviations are mostly of the anthropomorphic and herbomorphic type. The confirmation of the idea that semantic deviations to do with embodiment are mainly responsible for creating the literariness of the poetic language and liberating the signifiers from the rules of the normal language was the other finding of this research. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hafez
  • semantic deviations
  • anthropomorphism
  • herbomorphism