اسم‌خودمانی الگویی جهت بازنمایی رفتار کلامی اعتراض و رضایت در کردی‌کرمانشاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه کردستان

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی ساخت اسم خودمانی در کردی کرمانشاهی می‌پردازد. این پژوهش با بررسی ساخت اسم خودمانی، ضمن معرفی الگو یا الگوهای رایج ساخت اسم خودمانی، ابزارهای زبانی رمزگذاری رفتارهایی از قبیل رضایت و خشنودی را با توجه به مؤلفة سن، جنسیت و بافت مورد بررسی قرار می‌دهد. شیوة انجام پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است که طی دو مرحله اقدام به گردآوری داده‌ها از مدارس پسرانة روستایی، حومة شهر و داخل شهر کرمانشاه شده است. ابتدا صورت‌های خطابی اسم‌های خودمانی یک کلاس 30 نفری و سپس، برای بررسی تأثیر مؤلفة جنسیت، سن و بافت اقدام به گردآوری داده در بین خانواده‌های جامعة آماری بالا گردید. بررسی نتایج نشان داد عامل جنسیت تأثیری در شکل‌گیری این فرایند ندارد، اما مؤلفه‌های سن و بافت نقش اصلی را ایفا می‌کنند. همچنین در کردی کرمانشاهی، بازنمایی رفتار کلامی اعتراض و خوشنودی از طریق آمیزه‌ای از دو فرایند ترخیم و وندافزایی که از یک الگوی هجایی ثابت (CV.CVC) پیروی می‌کند، رمزگذاری می‌شود (bahman→bahəl). بر اساس الگوی اسم خودمانی مانند ”بهل“ که از حذف عناصری از یک اسم خاص مانند ”بهمن“ و افزودن پسوندهای اسم خودمانی‌ساز (-əg, -əl, -i, -a) به دست می‌آید، امکان ابراز اعتراض یا خشنودی از رفتار مخاطب را برای گوینده در سطح صرف فراهم می‌کند. در پایان با استفاده از نظریة بهینگی محدودیت‌های حاکم بر ساخت اسم‌ خودمانی شناسایی و مرتبه‌بندی شده­اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بی‌جن‌خان، محمود (1384). واج­شناسی،نظریةبهینگی. تهران: سمت.
حیدری، بهمن (1392). فرایندهایواجیگونةجافیازگویشسورانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه کردستان.
دبیرمقدم، محمد (1387). زبان­شناسینظریپیدایشوتکویندستورزایشی. تهران: سمت.
رنجبر، وحید (1394). دستورزبانکردیگویشکرمانشاهی. تهران: هرمس.
شقاقی، ویدا (1389). مبانیصرف. تهران: سمت.
صفوی، کوروش (1392).درآمدیبرمعنی­شناسی. تهران: سورة مهر.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1382 الف). ساخت اسم­های تحبیبی در زبان انگلیسی. پژوهشنامة ادب غنایی، سال اول، شمارة 1، 125-132.
------------------ (1382 ب). ساخت صورت­های کوتاه­شده یا خودمانی اسم در لهجة کرمانی. ادب و زبان، شمارة 19، 109-120.
کلباسی، ایران (1364). کوتاه کردن نام خاص در زبان فارسی محاوره‌ای. زبان‌شناسی، سال دوم، شمارة 3، 47-50.
محمودی بختیاری، بهروز و فایقه شاه‌حسینی (1393). فرایند کوتاه‌سازی نام‌های خاص در زبان فارسی. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارة 34، 1-20.
یول، جورج (1393). کاربردشناسی زبان. مترجم: محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر. تهران: سمت.
Benua, L. (1995). Identity Effects in Morphological Truncation. In: J. Beckman, L. Walsh-Dickey & S. Urbanczyk (Eds.), University of Massachusetts Occasional Papers in Linguistics 18. Papers in Optimality Theory.
Brown, G. & G. Yule (1989). Discourse analysis. New York: Cambridge University Press.
Crystal, D. (2003). A Dictionary of Linguistics & Phonetics. United Kingdom: Blackwell.
Hopper, P. (1987). Emergent Grammar. BLS, 13, 139-157.
Kager, R. (1999). Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Katamba, F. & J. Stoneham (2006). Morphology. New York: Palgrave Macmillan.
Kiparsky, P. (1982). From Cyclic Phonology to Lexical Phonology. Oxford: Blackwell.
Marantz, A. (1982). Re-reduplication. LI, 13, 483-545.
McCarthy, J. (1981). A Prosodic Theory of Nonconcatenative Morphology. LI, 12, 373-418.
---------------- (2008). Doing Optimality Theory: Applying Theory to Data. United Kingdom: Blackwell.
---------------- & A. Prince (1995). Faithfulness and Reduplicative Identity. In: J. Beckman, L. Walsh-Dickey & S. Urbanczyk (Eds.), University of Massachusetts Occasional Papers in Linguistics 18. Papers in Optimality Theory.
Mohanan, K. P. (1986). The Theory of Lexical Phonology. Dordrecht: Reidel.
Smith, J. (2003). Onset Sonority Constraints and Sub Syllabic Structure. In: J. R. Rennison, M. A. Pöchtrager, & F. Neubarth (Eds.), Phonologica. Berlin/New York: Mouton de Gruyter.