تحلیل بهینگی فرایند تضعیف در کُردی سنندجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فرهنگیان کردستان

2 استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه کردستان

چکیده

تحقیق حاضر بر اساس اصول و روش­های واج­شناسی بهینگی به بررسی فرایند آوایی تضعیف به ویژه نوع صفیری­شدگی آن، یعنی تبدیل یک همخوان انسدادی به یک همخوان سایشی یا ناسوده، در گویش کردی سنندجی می­پردازد. بررسی و تحلیل داده­ها نشان می­دهد که فرایند مذکور در همۀ جایگاه­هایی که تحت عنوان ضعیف شناخته می­شوند، یعنی جایگاه­های آغازۀ هجا، پایانۀ هجا و میان-واکه­ای و با یکی از انگیزه­های رسایی (در خوشه­های دوهمخوانی پایانۀ هجا و به منظور حفظ انطباق آنها با اصل توالی رسایی)، یا همگونی در میزان رسایی با یک آوای مجاور که از میزان رسایی بالاتری برخوردار است، به وقوع می­پیوندد. اما در نوع خاصی از تضعیف در این گویش که عمدتاً محدود به بافت­های واجی می­شود و بافت­های صرفی مانع اعمال آن می­شوند، با وجود یکسانی انگیزۀ وقوع، یعنی همگونی در میزان رسایی، تغییر نه در نوع انسداد بلکه در میزان آن در یک آوای واحد رخ می­دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Optimality Theoretic Analysis of Lenition in Sanandaji Kurdish

نویسندگان [English]

  • Muhamad Sediq Zahedi 1
  • Habib Soleimani 2
چکیده [English]

Adopting a descriptive-analytic method in the framework of Optimality Theory, this present study aims to analyse the phonological process of lenition, especially spirantisation – a process by which an obstruent becomes a fricative or an approximant- in Kurdish dialect of Sanandaj. In order to gather data, in addition to doing interviews with both female and male speakers of the dialect from different ages, the authors have used their linguistic intuition as a speakers of Sanandaji Kurdish. Analyzing the data demonstrates that spirantisation occurs in all weak positions namely, in onset, coda, and inter-vocalic positions, motivated either by sonority (in two-member coda clusters to conform to the Sonority Sequencing Principle/ Generalization), or assimilating to a neighboring sound with a higher degree of sonority. However, in a special case of lenition in this dialect, changes happen not in the kind of obstruction but in the degree of obstruction of the same phone, though the motivation is still assimilating to a neighboring sound with a higher degree of sonority. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Optimality phonology"
  • "phonological processes"
  • "lenition"
  • "spirantisation"
  • "Sanandaji Kurdish'

مراجع

زاهدی، محمد صدیق (1392). بررسی فرایندهای واجی کردی سنندجی بر اساس واج­شناسی بهینگی. پایان­نامۀ دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان.
زمانی، محمد و ابراهیم بدخشان (1395). تحلیل و توصیف فرایند نرم­شدگی در زبان کردی (گویش کلهری). زبان­پژوهی، سال هشتم، شمارۀ 19، 89-102.
سجادی، مهدی و عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا (1393). فرایندهای مشترک واجی همخوانی در واژه­های مشترک میان زبان فارسی معیار و زبان هورامی (گویش هورامان تخت). مطالعات زبان و گویش­های غرب ایران، سال اول، شمارۀ 4، 73-100.
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1382). فرایند تضعیف در زبان فارسی. مجلة دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال 36، شمارۀ 142، 73-83.
--------------------، الهام ثباتی و فردوس آقاگل­زاده (1394). فرایندهای واجی تضعیف در گونه‌های کردی ایلامی. پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، دورة 5، شمارة 9، 207-225.
Bye, P. & P. de Lacy (2008). Metrical Influences on Fortition and Lenition. In: J. Carvalho, T. Scheer, and P. Ségéral (Eds.), Lenition and Fortition: Studies in Generative Grammar. Berlin: Mouton de Gruyter.
Corbin, L., C. (2006). The Phonetics and Phonology of S-Lenition and Vowel Laxing in Eastern Andalusian Spanish. MA Thesis, Williams College, Williamstown, Massachusetts.
File-Muriel, R. J. & E. K. Brown (2010). The Gradient Nature of S-Lenition in Caleño Spanish. University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics, 16 (2), Selected Papers from NWAV 38, 45-55.
Hart, M. S. (2010). Consonant Lenition in Danish. MA Thesis, University of TromsO.
Honeybone, P. (2007). Lenition in English. In: T. Nevalainen, and E. Traugott (Eds.), The Oxford Handbook of the History of English: Rethinking Approaches to the History of English. Oxford: Oxford University Press.
Jacobs, H. (1994). Lenition and Optimality Theory. Proceedings of LSRL XXIV, without page number.
Kager, René (1999). Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Kirchner, R. (2004). Consonant Lenition. In: B. Hayes, R. Kirchner, and D. Steriade (Eds.), Phonetically Based Phonology. Cambridge: Cambridge University Press.
McCarthy, J. & A. Prince (1995). Faithfulness and Identity in Prosodic Morphology. In: J. McCarthy (Eds.), Optimality Theory in Phonology. Oxford: Blackwell.
Saadah, Eman (2011). Towards Quantifying Lenition in Ondarroan Basque. Studies in the Linguistic Sciences: Illinois Working Papers, 89-107.
Shin, S. (1999). Consonantal Weakening and Licensing in Optimality Theory. The 13th Pacific Conference on Language, Information and Computation. Taiwan, Textversion, 203-214.
Smith, J. (2007). Markedness, Faithfulness, Positions, and Contexts: Lenition and Fortition in Optimality Theory. In: J. B. de Carvalho, T. Scheer, and P. Ségéral (Eds.), Lenition and Fortition. Berlin: Mouton de Gruyter.
Zahedi, M. S., B. Alinezhad & V. Rezai (2012). The Sonority Sequencing Principle in Sanandaji/Erdelani Kurdish: An Optimality Theoretical Perspective. International Journal of English Linguistics, 2 (5), 72-84.
مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران
دوره 2، شماره 8
اردیبهشت 1394
صفحه 63-78

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار