روند نام‎گذاری فرزندان در شهر مهاباد از دیدگاه زبان‎شناسی اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشگاه پیام نور

2 دانشجوی دکتری دانشگاه

چکیده

این مقاله جهت بررسی سیر تحول نام‎گذاری در دوره‎ای‌ 12 ساله‌، در شهر مهاباد تهیه و تدوین گشته است. بدین منظور، 4682 نام متولدین سال‎های ١٣٧٤ الی 1385 از مدارس این شهر گردآوری شد. نام‎ها از منظر هویت، در چهار گروه هویتی دسته‎بندی شدند. داده‌‎ها در هر یک از گروه‎های هویتی هم به‌ صورت کلی و هم به‌ تفکیک جنسیت با روش‎های آمار توصیفی و آزمون استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان داد که‌ نام‎های برگرفته از هویت ملی بالاترین فراوانی را داشته‌ و پس از آن نام‎های مذهبی قرار دارند. نام‎های کردی سومین گروه از نظر فراوانی بوده و پس از آن، نام‎های برآمده از هویت فراملی قرار دارند. با این وجود، بررسی سیر تحول نام‎ها نشان داد نام‎های با هویت ملی و هویت مذهبی، در هر دو جنس، در طول این دورۀ زمانی روندی کاهشی داشته‎اند. پژوهش همچنین نشان می‎دهد گرایش به‌ نام‎های با هویت کردی، در هر دو جنس سیری افزایشی داشته‌ و گرایش به‌ استفاده‌ از نام‎های فراملی در نام‎گذاری دختران، افزایش و در نام‎گذاری فرزندان پسر، روندی کاهشی در پیش گرفته است. در خصوص نام‎های با هویت کردی و ملی که‌ به‌ زیرمقولۀ نام‎های کهن، مشاهیر، طبیعت و مفهومی تقسیم شد، مشاهده‌ گردید گرایش به‌ استفاده‌ از نام‎های کهن، در این دو گروه هویتی، برای هر دو جنس افزایش یافته‌ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
احمدی، حمید (1388). بنیادهای هویت ملی ایرانی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
باستانی، سوسن (1387). جنسیت، فرهنگ، ارزشها و نگرشها. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
بهرامی، عسکر (١٣٨٣). جشن‌های ایرانیان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
خداجو یوسفی، مینا (١٣٨٩). بررسی نامگذاری رسمی و غیررسمی شهر رشت از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی. پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد زبان‎شناسی، دانشگاه پیام نور.
عبدی، عباس (1382). تحول نامگذاری کودکان در میان 4 گروه قومی ایران (بلوچ، ترکمن، کرد و عرب). تهران: معاونت پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
علی‎نژاد، بتول و سید محمد تقی طیب (1382). بررسی گرایش‎های جدید نام‎گذاری در اصفهان از دیدگاه زبان‎شناسی. مجلۀ مطالعات و پژوهشهای دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 32 و 33، 23-58.
فیض، سهیلا (١٣٨٣). بررسی زبانشناختی و جامعهشناختی سیر تحولات و گرایشهای والدین بر نامگذاری فرزندان در شهر شیراز. پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‎زبانان، دانشگاه شیراز.
قمری، محمد رضا و محمد حسن‎زاده (1389). نقش زبان در هویت ملی. زبانپژوهی، شمارۀ ٣، 153-172.
قوجق، یوسف (١٣٩١). فرهنگ نامگذاری نوزاد در قوم ترکمن، مطالعۀ موردی: محلۀ امام اعظم شهر گنبد کاووس. برگرفته از: http://anthropology.ir/sites/default/files/public/anthropologyfiles/ 17440.doc
گرت، استفانی (١٣٨٠). جامعهشناسی جنسیت. مترجم: کتایون بقایی. تهران: دیگر.
مینورسکی، ولادیمیر (1380). کردها، نوادگان مادها. مترجم: جلال جلالی‎زاده. تهران: ژیار.
میرخلیل‎زاده ارشادی، بابک (1372). مقایسۀ تنوع نام‎های زنان و مردان ایرانی. مجلۀ زبانشناسی، سال 10، شمارۀ 2، پیاپی 20: 84-107.
ناصری، عبدالله (١٣٧٨). نامگذاری در بلوچستان. برگرفته از: http://balochstan.lxb.ir
نرسیسیانس، امیلیا (١٣٩٠). مردمشناسی جنسیت. تهران: افکار.
هانتر، شیرین (٢٠١٤). یک مفهوم ذهنی یا واقعی. مصاحبه با شیرین هانتر استاد روابط بین‌الملل. برگرفته از: http://www.mehrnameh.ir/article/680
یاریان، پیمان (13٩٢). فرهنگ نامها. تهران: صابرین.
Agyekum, K. (2006). The Sociolinguistics of Akan Personal Names. Legon: Nordic Journal of African Studies, 15(2), 206-235.
Algeo, J. (1992). Onomastics.In: Tom Mcarthur (Ed.), The Oxford Companion to the English Language. Oxford University Press.
Gramsci, A. (1971). Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci. New York: International Publishers.
Laning, C. (2000). Faire Names for English Folk: Late Sixteen Century English Names. Retrived from: https://www.s-gabriel.org/names/christian/fairnames/
Lawson, E. D. (1984). Personal Names. 100 Years of Social Science Contributions, 32(1), 45-73.
Lenski, G. (1961). The Religious Factor: A Sociological Study of Religion’s Impact on Politics, Economics, And Family Life. New York: Doubleday and Company Inc.
Lyons, J. (1977). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Mphande, L. (2006). Naming and linguistic Africanisms in African American culture. In: J. Mugane, et al., (Eds.), Selected Proceedings of the 35th Annual Conference on African Linguistics, (pp. 104-113). Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project.
Spender, D. (1980). Man Made Language. London: Routledge Press.
Trepanie, R. (1991). Towards an Alternative Media Strategy: Gramsci’s Theory in Practice. Unpublished Master’s Thesis, University of Simon Fraser, Vancouver Canada.
Widdowson, H. (1998). EIL: Squaring the Circles. A Reply. World Englishes, 17(3), 379-401.