مطالعۀ موردی برخی آیات بشارت‌دهنده در قرآن کریم از منظر نظریۀ زبانی کارگفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته زبانشناسی/ دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

سنت بشارت و تبشیر که معادل آن در فارسی مژده دادن است، در قرآن کریم از سنت‎های قطعی و حتمی خداوند متعال محسوب می‎شود. سنت به معنای راه و روش و شریعت است و بشارت به معنای خبرهاى نشاط‎انگیز است. در رویکرد کاربردشناسی به قرآن، پیش از آنکه به واژگان، معانی آنها و نوع ارتباطات نحوی بین آنها پرداخته شود، بر روی ویژگی‎های متکلم و مخاطب، شرایط گفتگو و بافت حاکم بر آن تأکید می‎شود. در تببین بافت پیرامون تحقق بشارت باید گفت که مبشر اصلی در قرآن خداوند است و خداوند متعال از فرشتگان، بادها، و انبیاء به عنوان مبشران خویش نام برده است. در این تحقیق برآنیم تا علاوه بر ترسیم بافت پیرامونی کارگفت بشارت، شرایط لازم برای تحقق کارگفت بشارت را تبیین نماییم و نشان دهیم که چگونه گویندۀ متن، یعنی خداوند متعال، مخاطب و دیگر شنوندگان همگی در فهم این شرایط متفق‎اند. مبنای نظری پژوهش حاضر بر اساس نظریات آستین (1975) و سرل (1969) در خصوص نظریۀ کارگفت می‎باشد. روش پژوهش به کار گرفته شده از نوع توصیفی-تحلیلی است که داده‎های مورد بررسی ما شامل آیاتی از سوره‎های نساء، اعراف، اسرا، توبه، یونس، زمر، شوری، انفال، کهف و فصلت است که در آنها خداوند به نوعی به مخاطبان خود بشارت داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating Good Tidings in Some Verses of the Holy Quran from a Speech Act Theory Perspective

چکیده [English]

The tradition of giving Good tiding in the Quran is the Almighty God’s absolute and inevitable tradition. In the pragmatic approach to the Quran, more than investigating words, their meanings and syntactic relations, the primary concern is the speaker and the audience, the conversations and their context. In explaining the context of realization of good tidings, the bringer of good tidings in the Quran is God who also mentions Angels, winds, and prophets as carriers of good tidings. In this study, , in addition to drawing the context of the speech act of good tiding, we intend to explain the necessary conditions for the realization of the speech act of good tiding and demonstrate how the speaker, that is, the Almighty God, the audience and other listeners contribute to understanding the context of conversations. The theoretical basis of this study is Austin’s and Searle's speech act theories. The research method employed is a descriptive analysis. The data examined included verses from some chapters including Nisa, A’araf, Asra, towbeh, Younos, Zomor, Anfal, Kahf and Fosillat where instances of good tidings are found.

کلیدواژه‌ها [English]

  • surrounding context
  • speech act analysis
  • good tiding speech act
  • the condition for realization of the speech act
  • Holy Quran
استرانگ، جیمز (1384). ویژگیهای معلم مؤثر. مترجم و مؤلف: خیریه بیگم حائری‎زاده و لیلی محمدحسین. تهران: قطره.
بابایی، احمدعلی (1382). برگزیدۀ تفسیر نمونه. ج 1. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
رجبی، محمود (1388). اهداف قرآن و شروط و موانع بهره‎مندی از آن. فصلنامۀ معرفت، شمارۀ 24، 52-62.
شاملی، عباسعلی، (1388). جایگاه و نقش انذار و تبشیر در نظام تربیتی پیامبران. مترجم: محمد روحانی. قم : انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
صفوی، کوروش (1387). درآمدی بر معنیشناسی. تهران: سورۀ مهر.
ضیاء حسینی، محمد (1391). سخنکاوی. تهران: رهنما.
طباطبائی، سید محمد حسین (1417 ق). المیزان فی التفسیر القرآن. قم: مؤسسۀ دارالهجره.
طبرسی، فضل‎بن حسن (1372). مجمعالبیان فی التفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
طیب، سید عبدالحسین (1378). اطیبالبیان فی التفسیرالقرآن. ج 1. تهران: اسلام.
کریمی، عبدالعظیم (1386). اثرات پنهان تربیت آسیبزا. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
گوردن، توماس (1381). فرهنگ تفاهم در مدرسه. مترجم: پریچهر فرجادی. تهران: آیین تفاهم.
معموری، علی (1386). دانش زبان‎شناسی و کاربردهای آن در مطالعات قرآنی. نشریۀ قرآن و علم. شمارۀ 1، 161-176.
هوشنگی، لیلا (1389). بشارت و انذار در قرآن با نظر به کتاب اشعیاء. فصلنامۀ منهاج، سال 6، شمارۀ 11، 99-126.
Austin, J. L. (1975). How to Do Things with Words. Oxford: Clarendon Press.
Saeed, J. L. (1997). Semantics. Massachusetts: Blackwell publisher.
Searle, J. R. (1969). Speech Acts: An Essay in the Philosophy of Language. Cambridge: Cambridge University Press.
Yule, G. (1996). Pragmatics. Oxford University press: New York.