بررسی نظام خویشاوندی کُردی میانی و مقایسۀ آن با فارسی و انگلیسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان‌شناسی، گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج

2 استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فرهنگیان کردستان

چکیده

در این نوشتار، اصطلاحات خویشاوندی گویش کُردی میانی که سورانی هم خوانده می‌شود، در چارچوب نظریات انسان‌شناسان جهانی‌گرا - که معتقد به وجود‌ نظام جهانی ‌یکپارچه‌ای در زیر تنوّعات ظاهری موجود در نظام‌های خویشاوندی هستند - به‌صورت مقایسه‌ای با فارسی و انگلیسی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. انسان‌شناسان جهانی‌گرا، اساس همۀ روابط خویشاوندی، از ساده‌ترین تا پیچیده‌ترین آنها را مبتنی بر خانوادۀ هسته‌ای و گسترش آن را از طریق خویشاوندی که میان دو خانوادۀ هسته‌ای ارتباط برقرار می‌کند، می‌دانند. در ‌این دیدگاه، مجموعه‌ای از معیارهای جهانی برای دسته‌بندی خویشاوندان وجود دارد که بر اساس آنها، می‌توان همۀ نظام‌های خویشاوندی را توصیف و بررسی نمود. هر زبانی با توجّه به ویژگی‌های فرهنگی خاصّ خود، تعدادی از آنها را به‌کار می‌برد. نتیجۀ این پژوهش، مشخّص کرد که در کردی میانی، از پنج ملاک سببی - نسبی، جنسیت، نسل، سوی خویشاوندی و سنّ نِسبی؛ در فارسی از چهار ملاک سببی - نسبی، جنسیت، نسل، سوی خویشاوندی و در انگلیسی هم از سه ملاک سببی - نسبی، جنسیت و نسل برای دسته‌بندی خویشاوندان استفاده می‌کنند؛ افزون بر این، نظام خویشاوندی انگلیسی متعلّق به نظام اسکیمو است در حالی که نظام خویشاوندی کُردی و فارسی در دستۀ نظام سودانی قرار می‎گیرند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باطنی، محمدرضا (1354). اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی. در: مسائل زبانشناسی نوین (صص 157-174). تهران: آگاه.
ترادگیل، پیتر (1376). زبانشناسی اجتماعی. مترجم: محمد طباطبایی. تهران: آگه.
عباسی، بیستون (1392). بررسی واژگان خویشاوندی هورامی بر اساس معیارهای مورداک. فصلنامة مطالعات زبان و گویشهای غرب ایران، 1 (2)، 31-55.
Burling, R. (1970). Man's Many Voices: Language in Its Cultural Context. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Fischer, M. (2010). Representing Anthropological Knowledge: Calculating Kinship. In: http://www.era.anthropology.ac.uk/EraResources /Era/Kinship /index. html&handle =sosig1136990860-16750
Foley, W. (1997). Anthropological Linguistics: An Introduction. Oxford: Blackwell.
Hudson, R. (1996). Sociolinguistics. 2nd edition. Cambridge: CUP.
O'Neil, D. (2008). Kinship: An Introduction to Descent Systems and Family Organization. Sans Marcos: Palomar College. In: http://anthro.palomar. edu/kinship/default.htm.
Lounsbury, F. (1965). Another View of the Trobriand Kinship Categories. In: E. Hammel, (Ed.), Formal Semantic Analysis, (pp. 142-185). Washington: American Anthropological Association.
Read, D. (2001). What Is Kinship? In: http://fasnafan.tripod.com/kinship.
Turin, M. (2001). Call Me Uncle: An Outsider's Experience of Nepali Kinship. Contributions to Nepalese Studies, 28, 277-283.
Wardhaugh, R. (2006). An Introduction to Sociolinguistics. 5th Edition. UK: Wiley-Blackwell.