بازنمایی واج /r/ در گویش ترکی عجب‎شیری در چارچوب نظریۀ بهینگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

پژوهش حاضر به توصیف و تحلیل بازنمایی واج /r/ در گویش ترکی عجب‎شیری در محیط‌های واجی مختلف در چارچوب نظریة بهینگی می‌پردازد. نظریۀ بهینگی، در قالب تعامل محدودیت‌های نشانداری و پایایی، به توجیه فرایندهای واجی می‌پردازد. داده‌های این پژوهش، از گویشوران بومی مسن و بی‌سواد عجب‎شیر جمع‌آوری شده است. لازم به ذکر است در این گویش، واج /r/ در هیچ محیط واجی تظاهر آوایی ندارد و همواره یا به واج /j/ تبدیل می‌شود و یا حذف می‌شود. هدف از  پژوهش حاضر این است که مشخّص شود واج /r/، در چه شرایطی به واج /j/ تبدیل و در چه شرایط واجی حذف می‌شود و محدودیت‌های نشانداری فعّال در توجیه این فرایندها کدام هستند و ترتیب اعمال این محدودیت‌ها چگونه است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در چارچوب نظریۀ بهینگی نشان می‌دهد که واج /r/ در جایگاه آغازه و پایانۀ هجا به واج /j/ تبدیل می‌شود، بدین معنا که در گویش مورد بررسی، در این شرایط واجی، محدودیت نشانداری *trill فعّال است و در رتبۀ بالاتری نسبت به محدودیت پایایی IDENT(trill) قرار دارد، افزون بر این، اگر /r/، عضو اوّل خوشۀ همخوان پایانی باشد و واکۀ هجا مشخّصۀ [+پسین] را داشته باشد، همخوان /r/ حذف خواهد شد، ولی اگر در همین جایگاه، واکه مشخّصۀ [-پسین] داشته باشد، همخوان /r/ به /j/ تبدیل خواهد شد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Representation of the Phoneme /r/ in Ajabshir Turkish Dialect within Optimality Theory

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Razinejad 1
  • Aysan Kolahduzipur 2
2 MA student of Linguistics in Mohaghegh university of Ardebil
چکیده [English]

This research is aimed to describe and analyze the representation of phoneme /r/ in different phonological environments in Ajabshir Turkish dialect within Optimality theoretical framework. Optimality theory describes phonological processes with interaction of faithfulness and markedness constraints. Data of this research is gathered from illiterate and old native speakers of Ajabshir. It should be noted that phoneme /r/ has no vocal presentation in any phonological environments in this dialect and consistently either converts to phoneme /j/ or deleted. The aim of this research is to clarify the positions in which phoneme /r/ converts to phoneme /j/ or the phonological positions in which deletion occurs; and what are the active markedness constraints in describing this processes; and what is the ranking of this constraints. Analysis of data within Optimality theoretical framework shows that phoneme /r/ in onset and coda position of syllable converts to phoneme /j/; which means *trill markedness constraint is active in this dialect and has a higher rank to IDENT(trill) faithfulness constraint, additionally if /r/ is the first consonant of the coda position in consonant cluster and the vowel of the syllable has [+back] feature, consonant /r/ will be deleted, but if in the same position the vowel has [-back] feature consonant /r/ will convert to /j/.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ajabshir Turkish dialect
  • deletion
  • conversion
  • constraints interaction
  • Optimality Theory
جم، بشیر (1393). تبیین رخداد کشش جبرانی در زبان پارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی. مجموعه‌مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، (331)، 423-438.
رضی‌نژاد، سید محمد (1381). واج‌شناسی گویش ترکی مشگینشهر. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
-------------- (1391). توالی هماهنگ در زبان ترکی آذربایجانی. مجلّةزبانوزبان‌شناسی، 8 (16)، 15-35.
Chomsky, N. & M. Halle (1968). The Sound Pattern of English. Cambridge Univversity Press.
Kager, R. (1999). Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
McCarthy, J. (2002). A Thematic Guide to Optimality Theory, New York: Cambridge University Press.
---------------- (2008). Doing Optimality Theory, Applying Theory to Data, Oxford: BlackwellPublishing.
Prince, A. & P. Smolensky (1993). Optimality theory; Constraint Interaction in Generative Grammar. Cambridge: MIT press.