تحلیل بهینگی فرایند دوگان‌سازی در گویش لکی دلفان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

پژوهش حاضر انواع فرایند دوگان­سازی (تکرار) را در گویش لکی دلفان تحلیل کرده است؛ به­همین منظور، ده ساعت مصاحبه از گویشوران بومی (پنج مرد و پنج زن) بین سنین بیست تا شصت­ساله به­عمل آمده و گفتار آنان براساس الفبای آوانگار بین­المللی (آی‌پی‌اِی) آوانویسی شد. چهارچوب نظری، رویکرد بهینگی است که اوّلین­بار پرینس و اسمولنسکی (1993) آن را در حوزۀ واج­شناسی مطرح کردند و خیلی­زود در حوزۀ صرف نیز به­کار گرفته شد. نتایج نوشتار پیش رو نشان می­دهد که در گویش لکی دلفان فرایند دوگان­سازی کامل افزوده و ناافزوده ساخته می­شود. فرایند دوگان­سازی کامل افزوده به دو صورت میانی و پایانی وجود دارد؛ همچنین در این گویش، دوگان­سازی با تغییر واکه نیز موجود است که یکی از پربسامدترین فرایندهای واژه‌سازی در گویش لکی محسوب می‌شود. فرایند دوگان‌سازی ناقص نیز به دو شکل پیشوندی و پسوندی است که نوع پسوندی آن بسامد ساخت کمتری دارد؛ درادامه، محدودیت­های مربوط به هر فرایند شناسایی شده و با توجّه به الگوی ساختاری آن­ها در تابلوهایی با ذکر مثال، رتبه­بندی شده­اند. این نظریه قادر است به­خوبی ساخت انواع واژه­های مکرّر را در گویش لکی تبیین کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Reduplication Process in Delfan Laki Dialect: Optimality Theory

نویسنده [English]

  • Farzane Heidari
Ph.D. Student of Linguistics, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The present research seeks to study the reduplication processes in Delfan Laki dialect. To fulfill this objective, the dialectal data has been collected via recording ten hours of native's speeches (five males & five females aged between 20 and 60 years old). The theoretical framework of the research is on the basis of the Optimality Theory (OT; Prince & Smolensky, 1993). This theory had been also applied in morphology. Accordingly, the types of reduplication are full and partial in this dialect. The full reduplications are pure full reduplications and superadded full reduplications in Delfan Laki dialect. Superadded full reduplication includes middle and final ones. One of the most frequent reduplication processes is done by changing the vowel in this dialect.  The Partial reduplication in Laki is made by prefix and suffix reduplication. The most frequent one is reduplication by the use of vowel change and the less frequent is suffix reduplication. Each of these types of reduplication has been analyzed in tableaus by the use of constraint rankings in OT. Considering these results, OT is able to analyze the different types of reduplication in Delfan Laki dialect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • reduplication process
  • Delfan Laki dialect
  • Optimality Theory
  • total reduplication
  • partial reduplication

مراجع

انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1370). دستور زبان فارسی. تهران: فاطمی.
پالیزبان، کرم اله (1381). نام­آواها و نقش آن­ها در گویش کردی ایلامی. فصلنامۀ فرهنگ ایلام، (9 و 10)، 102-115.
دبیرمقدم، محمد و سیما ملکی (1395). تحلیل صوری و معنایی فرایند تکرار کامل در زبان فارسی. مجلۀ زبان‌شناسی و گویش­های خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، (13)،1-23.
راسخ­مهند، محمد (1388). بررسی معنایی تکرار در زبان فارسی. مجلۀ زبان­شناسی، 23 (47)، 65-74.
رضی­نژاد، سیدمحمد و فریده الله­یاری (1395). بررسی فرایند تکرار در زبان کردی در چهارچوب نظریۀ بهینگی. پژوهش­های زبانی، 7 (2)، 59-75.
شقاقی، ویدا (1367). فرایند دوگان­سازی. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد، دانشگاه تهران.
-------- (1379). فرایند تکرار در زبان فارسی. مجموعه­مقالات چهارمین کنفرانس زبان­شناسی نظری و کاربردی. جلد اوّل، 519-533.
-------- (1391). مبانی صرف. تهران: سمت.
-------- و تهمینه حیدرپور بیدگلی (1390). رویکرد نظریۀ بهینگی به فرایند تکرار با نگاهی بر واژه­های مکرّر فارسی. مجلّۀ پژوهش­های زبان­شناسی، (1)، 45-66.
صفوی، کورش (1380). از زبان­شناسی به ادبیات. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
کلباسی، ایران (1391). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. چاپ پنجم. تهران: مؤسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
همایونفرخ، رحیم (1339). دستور جامع زبان فارسی. چاپ دوم. تهران: علمی.
Crystal, D. (2003). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. USA: Blackwell Publishing.
Inkelas, S. & C. Zoll, (2005). Reduplication: Doubling in morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
Kager, R., (1999). Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Katamba, F. & J. Stonham (2006). Morphology.(2ⁿ Ed.). NewYork: Palgrave Macmillan.
McCarthy, J. J. (1981). A Prosodic Theory of Nonconcatenative Morphology. Linguistics Inquiry, 12 (3), 373-418.
------------------- & A. Prince (2001 [1993a]). Prosodic Morphology: Constraint Interaction and Satisfaction. Linguistics Department Faculty Pablication Series. 14. At: http://roa.rutgers.edu/files/ 482-1201.
------------------------------ (1995) Faithfulness and reduplicative identity. at: http://roa.rutgers.edu/files/60-0000.
Russell, K. (1997). Optimality theory and morphology. In: D. Archangeli & D. T. Langerdoen (Eds.), Optimality Theory: An Overview (pp. 102-133(. Oxford: Blackwell.
مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران
دوره 3، شماره 15
دی 1395
صفحه 55-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار