اقناع و سوگیری‌های وکلا در پرونده‌های کیفری: رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی - حقوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان‌شناسی، گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی،واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

4 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران.

چکیده

اقناع ازجمله مباحث چشم­گیر در حوزۀ تحلیل گفتمان و به‌ویژه تحلیل گفتمان انتقادی - حقوقی است؛ از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل سوگیری­های وکلا در به­کارگیری روش­های اقناع قضات بربنیاد نظریۀ لاکلا و موف (1985، 2001 و 2002) انجام ‌شده است. روش نوشتار پیش­رو آمیخته (کیفی و کمی) به‌صورت توصیفی - تحلیلی بوده و نگارندگان برای گردآوری داده­ها با مراجعه به دادسراها، دادگاه­های شهر تهرانو دفاتر وکلا با مطالعۀ صدها پرونده و مشاهدۀ ده­ها بازجویی در سال­های (1397) و (1398) توانسته­اند به­ روش فیش­برداری، متن بیست پاره­گفتمان از مکالمات مشارکان گفتمان را بررسی کنند، پیکرۀ گفته­شده تجزیه و ­تحلیل و آشکار شد که بیشترین روش اقناع­سازی وکلا، سوگیری مثبت همچون برجسته­سازی و سوگیری منفی همچون حاشیه­رانی است. این دو مفهوم، به‌صورت‌های گوناگون در عرصۀ منازعات گفتمانی پدیدار می­شوند. در پایان، نتایج نشان داد که حاشیه‌رانی و برجسته­سازی هر کدام، نقاط قوّت و ضعف خود را دارند؛ همچنین، یافته­ها بیان­گر آن است که مفاهیم برجسته‌سازی و حاشیه­رانی شیوه­هایی برای حفظ و استمرار قدرت و هژمونی گفتمان به‌شمار می­روند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آسیایی، مریم (1393). بررسی فرآیند اقناع در سخنرانی­ها و مناظره­های کاندیدای یازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری ایران (نگاه موردی به دکتر حسن روحانی). پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی. شیراز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
آقاگل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. چاپ اول، تهران: علمی‌و فرهنگی.
ارمغانی، مریم (1393). بررسی مقایسه­ای بیلبوردهای فارسی و انگلیسی ازمنظر فنون اقناع. پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد زبان­شناسی همگانی. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
الیاسی، محمد حسین (1388). مبانی نظری اقناع و مجاب­سازی. فصلنامۀ مطالعات بسیج، 12 (45)، 41-75.
باغینی­پور، مجید (1383). اقناع و برخی تدابیر آن: بحثی در سخن­کاوی انتقادی. زبان و زبان­شناسی، 19 (1)، 67-88.
دهقان، مسعود و بهمن حیدری (1397). بررسی ویژگی­های سبک کلامی گروهک منسوب به داعش: مطالعۀ موردی عملیات تروریستی خردادماه (96) در تهران. پژوهش­های زبان­شناسی، 10 (2)، 55-66.
سلطانی، سید علی­اصغر (1383). تحلیل گفتمان به­مثابۀ نظریه و روش. فصلنامۀ علوم سیاسی، 7 (28)، 87-100.
سلطانی، سید علی‌اصغر (1387). قدرت، گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر نی.
سورین، ورنر جی و جیمز دبلیو تانکارد (1381). نظریه­های ارتباطات. مترجم: علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران.
شرف­الدین، حسین (1387). جزوۀ آموزشی جامعه­شناسی تبلیغ. جلسۀ هفتم. قم: دانشکدۀ صدا و سیما.
صحفی، مولود و رحمان صحرا­گرد (1392). بررسی نقش جملات پرسشی در جهت اقناع مشتری در فروشگاه­های شهر شیراز. مجموعه­مقالات دومین همایش آموزش زبان فارسی و زبان­شناسی فارس، 1-9.
کیا، علی­اصغر و رحمان سعیدی (1383). مبانی ارتباط، تبلیغ و اقناع. تهران: مؤسّسۀ انتشاراتی روزنامۀ ایران.
متولی، کاظم (1384). افکار عمومی و شیوه­های اقناع. چاپ اول، تهران: بهجت.
مک­دانل، دایان (1380). مقدّمه­ای بر نظریۀ گفتمان. مترجم: حسین­علی نوذری. تهران: فرهنگ گفتمان.
References
Alexander, P. A. H. Fives, M. M. Buehl, & J. Mulhern (2002). Teaching as Persuasion. Teaching and Teaching Education, 18 (7), 795-813.
Beneva, W. L. & P. J. Beneva, (2008). Persuasive Messages the Processes of Influence. Wiley-Blackwell; 1 edition.
Cheles, L. & L. Sponza (Ed.) (2001). The Art of Persuasion: Political Communication in Italy from 1945 to 1900s. Manchester University Press.
Fairclough, N. (1989). Language and power. London: Longman.
Groot, G. R. (2003). Language and Law. The Netherlands: Maastricht University Press.
Halliday, M. A. K. (1985). An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Amold.
Hovland, C. L., A. A. Lumsdaine & F. D. Sheffield (1953). Experiments on Mass Communication. Princeton: Princeton University Press.
Jorgensen, M. & L. Phillips (2002). Discourse Analysis as Theory and Method. London: SAGE Publications.
Laclau, E. & C. Mouffe (1985). Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. London: Verso.
----------------------------- (2001). Hegemony and socialist strategy. London: verso.
---------------------------- (2002). Recasting Marxism in James martin: Antonio Gramsci, critical Assessment of leading Political philosophers. Routledge 7.