بررسی ساخت بند موصولی در کردی کرمانجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

بند موصولی در زبان‌های ایرانی به­طور معمول به‌صورت بند پیرو در جمله ظاهر می‌شود و در نقش توصیف‌گر، اسم یا گروه اسمی پیش از خود را توصیف می‌کند. در پژوهش حاضر ساخت بند موصولی در کردی کرمانجی بررسی شده است؛ به این منظور، نظرات آر ام دبلیو دیکسون (2010) مبنای انجام پژوهش قرار گرفت. از نظر دیکسون این ساخت را به‌طور کلّی می‌توان به دو گونۀ متعارف و نا‌متعارف تقسیم کرد که هریک مشخّصه‌های نحوی خود را دارند. وی همچنین بند‌های موصولی را به‌لحاظ اطّلاعی که درمورد هستۀ پیش از خود می‌دهند، به بند‌های تحدیدی و غیر ‌تحدیدی تقسیم می‌کند؛ از آنجا که بندهای تحدیدی اطّلاع لازمی درمورد هسته ارائه می‌دهند، غیر‌ قابل‌حذف هستند و بندهای غیر‌ تحدیدی را چون اطّلاع اضافه می‌دهند، می‌توان حذف کرد. در کرمانجی افزون بر این دو نوع، ساخت موصولی دیگری باعنوان ساخت اسنادی وجود دارد که در آن بر هستۀ اسمی تأکید می‌شود. در این گویش هیچ بند موصولی‌ای وجود ندارد که بدون هستۀ اسمی به‌کار رود و باید به‌طور قطع دارای هستۀ اسمی باشد. بند‌های موصولی در کرمانجی برونی هستند و پس از هسته واقع می‌شوند. داده‌های پژوهش حاضر از راه مصاحبه با چند گویشور و کتاب ئه‌ز ئنسانم (قلیکی‌میلان، 1380) جمع‌آوری شده‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


درزی، علی و تفکری‌ رضایی، شجاع (1389). پوچ‌واژه در زبان فارسی. مجلّة پژوهش‌های زبان‌شناسی، 2 (2)، 57-73.
صفوی، کوروش (1380). گفتارهایی در زبان‌شناسی. تهران: هرمس.
قلیکی میلان، موسی (1380). ئه‌ز ئنسانم. ارومیه: نشر صلاح‌الدین ایوبی.
مشکوة‌الدینی، مهدی (1387). دستور زبان فارسی واژگان و پیوند‌های ساختی. تهران: سمت.
References
Andrews, A. D. (2007). Relative clauses. pp. 206–236 of Shopen 2007: Vol. 2.
Carnie, A. (2006). A Generative Introduction. Black Well Publishing.
Dixon, R. M. W. (2010). Basic linguistic theory: Grammatical Topics. Vol.2. Oxford: Oxford University Press.
Givon, T. (2001). Syntax an introduction. Vol.1. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Keenan, E. & B. Comrie (1979). Data on the Noun Phrase Accessibility Hierarchy. Language 55, 333-51
Payne, T. E. (2006). Exploring language structure. Cambridge: Cambridge University Press.
Radford, A. (2007). Minimalist Syntax Revisited. University of Essex.
--------------- (2009). Analyzing English Sentences: A Minimalist Approach. Cambridge University Press.
Watters, D. E. (2002). A grammar of Kham. Cambridge: Cambridge University Press.