ارزیابی دیدگاه فلبر و لانگاکر در طبقه‌بندی مفهومی واژه‌های محتوایی فرهنگ لغت‌‌ معین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران ‌جنوب، تهران، ایران.

2 استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران.

3 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه تهران، دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، تهران‌، ایران.

چکیده

طبقه‌بندی واژه‌ها به‌منظور ‌ساماندهی و دسترسی‌ آسان ‌به ابعاد مختلف آن­ها و همچنین تجمیع ‌‌اطّلاعات، از موضوعاتی است که از دیرباز در حوزۀ مفهوم‌شناسی و اصطلاح‌شناسی مورد توجّه‌ پژوهش­گران‌ بوده است. پژوهش حاضر دو هدف عمده دارد. هدف اوّل این است که براساس دو رویکرد مفهومی ‌‌فلبر (1984) و ‌لانگاکر (2008 و 2013) منتخبی از واژه‌های محتوایی فرهنگ ‌لغت معین را به طبقه‌بندیِ معنایی کند تا کارایی این دو رویکرد در طبقه‌بندی واژه‌های عمومی این فرهنگ ‌لغت و نیز امکان تلفیق دو رویکرد و دستیابی به انگاره‌ای ‌جامع‌تر را بررسی کند. هدف دوم این است که با مفهوم‌شناسیِ مدخل‌های مستخرج از فرهنگ لغت پیش­گفته، مفاهیم زیربنایی آن­ها را شناسایی و دسته‌بندی کند و مزایا و معایب طبقه‌بندیِ به‌دست‌آمده را با دو طبقه‌بندی فلبر و لانگاکر مقایسه نماید. داده‌های پژوهش شامل (‌990) واژۀ محتوایی است که به­روش تصادفی نظام‌مند از فرهنگ معین استخراج شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که طبقه‌بندی فلبر و لانگاکر هیچ‌کدام کارایی لازم برای طبقه‌بندی همۀ واژه‌های فرهنگ لغت را ندارند و تلفیق این دو نیز ما را به طبقه‌بندی جامع و کارآمدی نمی‌رساند؛ بنابراین، راه‌حل را در مفهوم‌شناسی مدخل‌های واژگانی یافتیم که درنتیجۀ آن، تعداد (45) مفهوم شناسایی و در قالب الگویی منسجم ارائه شد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باقرالهاشمی، زهرا (1390). بررسی معناشناختی واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حوزۀ حمل‌ونقل درون‌شهری از دیدگاه فلبر. پایان‌نامۀ کارشناسی­ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران.
پرویزی، نسرین (1382). شاخص‌های معناشناختی واژه‌های فرهنگستان زبان و ادب‌فارسی. مجموعه­مقالات دومین هم‌اندیشی مسائل واژه‌‌گزینی و اصطلاح‌شناسی، زیرنظر علی کافی (صص. 294-310). تهران: نشر ‌آثار.
صناعتی، مرضیه (1387). مفهوم‌شناسی در واژه‌سازی زبان فارسی. رسالۀ دکتری زبان‌شناسی. دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
معین، محمد (1387). فرهنگ فارسی معین (یک‌جلدی). تهران: آراد.
References
Asher, R. E. & Simpson, J. M. Y. (1994). The Encyclopedia ofLanguage and Linguistics. Vol. 2. Elsevier
Felber, H. (1984). Terminology Manual. Vienna: Infoterm.
Field, J. (2004). Psycholinguistics: the key concepts. London & New York: Routledge.
Langacker, R. W. (1987). Foundations of Cognitive Grammar (Vol. I): Theoretical Prerequisites. Stanford: Stanford University Press.
---------------------- (2008). Cognitive Grammar: A Basic Introduction. Oxford: Oxford University Press.
---------------------- (2013). Essentials of Cognitive Grammar. Oxford: Oxford University Press.
Weissenhofer, P. (1995). Conceptology in Terminology Theory, Semantics and Word-Formation: A Morpho-Conceptually Based Approach to Classification as Exemplified by the English Baseball Terminology. IITF-series 6. Vienna: International Network for Terminology.