جایگاه زبان ترکی در میان دختران دانش‌آموز در خانواده‌‌های ترک‌زبان مهاجر ساکن شهرستان بهارستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان‌شناسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان‏شناسی همگانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

در پژوهش پیشِ ‌رو جایگاه زبان ترکی درمیان گروهی از دانش‌آموزان دبیرستانی دختر ساکن شهرستان بهارستان واقع در استان تهران بررسی می‌شود؛ والدین این دانش‌آموزان ترک‌زبان بوده و پیش‌تر به این شهرستان مهاجرت نموده‌اند. هدف از این پژوهش، در چارچوب تحلیل حوزه‌ای فیشمن (1964)، بررسی نقش و جایگاه زبان ترکی درکنار زبان فارسی در دو حوزۀ خانواده و مدرسه درمیان این گروه از دانش‌آموزان است. داده‌های پژوهش با کمک پرسش‌نامه و مشاهدة مستقیم در یک بازۀ زمانی طولانی گردآوری شد. این پژوهش از نوع کمّی است و تحلیل داده‌ها به‌وسیلۀ نرم ‏افزار (SPSS) انجام گرفت و باتوجّه‌ به ماهیت پرسش‌های پژوهش از آزمون آماری t تک‌گروهی و خی دو نیکویی برازش استفاده شد. نتایج نشان داد که این گروه از دختران باوجودِ تسلط به زبان ترکی، تمایل دارند هم در حوزۀ غیررسمیِ خانواده و هم حوزۀ رسمیِ مدرسه با سایر افراد ترک‌زبان بیشتر به زبان فارسی گفت‌وگو نمایند. همچنین، این پژوهش آشکار نمود که زبان ترکی درمیان دانش‌آموزان خانواده‌های مهاجر ترک‌زبان جایگاه و موقعیت خود را به‌طور چشمگیری از دست داده ‌است و زبان ترکی در حوزه‌های محدودتری به‌کار می‌رود. زبان غالب، یعنی گونۀ فارسی تهرانی، در بیشتر موقعیت‌ها و حوزه‌ها جایگزین زبان ترکی شده است و بیم آن می‌رود که نسل دوم و سوم این مهاجران، تک‌زبانه شده و زبان بومی و مادری‌شان را برای همیشه فراموش کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایمانی، محمود (1383). بررسی جایگاه و کاربرد زبان‌های ترکی و فارسی در میان گویشوران شهر قم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور.
داوری اردکانی، نگار؛ موسی‌کاظمی، مهدی (1387). زبان نایینی: زوال یا بقا؟ گویش‌شناسی، 5 (1)، 42-54.
ذوالفقاری، سیما (1376). گویش بختیاری بقا یا زوال: بررسی زبانی-اجتماعی در شهر مسجدسلیمان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
رنجبر، کتایون (1384). بررسی وضعیت دوزبانگی در میان دانش‌آموزان دبیرستانی ساکن استان کرمانشاه. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
عبدالکریمی، سپیده (1396). درآمدی بر زبان‌شناسی اجتماعی. تهران: آوای خاور.
غفارثمر، رضا (1398). مبانی جامعه‌شناسی زبان. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
فریدونی، جاوید (1377). چندزبانگونگی: تحقیقی در تجزیه و تحلیل حوزه‌ای. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه شیراز.
مدرسی، یحیی (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مدرسی، یحیی (1393). زبان و مهاجرت. تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.