استعارۀ تصویری در کارتون‌های شهروندی با موضوع محیط زیست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم‌انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم‌انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ علوم‌انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش استعاره‌های تصویری در بیان و انتقال پیام در کارتون‌های شهروندی است. برای دستیابی به این هدف، در قالب مطالعه‌ای موردی، تعداد هفت کارتونِ منتشرشده در وبگاه‌های فارسی‌زبان داخلی استخراج و در چارچوب نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980، 1999؛ لیکاف، 1993) و نظریۀ استعارۀ چندوجهی (فورسویل، 1996؛ 2008؛ 2009) تحلیل شدند. موضوع تمامی این کارتون‌ها «محیطِ‌زیست» بوده و پرسش اصلی پژوهش این است که برای بیان اهمیّت و لزوم حفظ محیطِ‌زیست از چه استعاره‌های مفهومی و چه استعاره‌های تصویری‌ای استفاده شده است و حوزه‌های مبدأ و مقصد در این استعاره‌ها کدام‌اند؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کارتون‌ها ازلحاظ حوزۀ مبدأ به دو دسته تقسیم می‌شوند: در یک دسته، از حوزۀ مبدأ دال بر مفاهیم منفی و ناخوشایند (مانند دود و زباله) استفاده شده است و استعارۀ مفهومی زیربنایی آن‌ها عبارت است از «آلودگی، مرگ است». در دستۀ دیگر، از حوزۀ مبدأ دال بر مفاهیم مثبت و خوشایند (مانند ابزارهای کمک تنفسی) استفاده شده و براساس استعارۀ مفهومی «درخت، زندگی است» شکل گرفته‌اند. بنابراین، تقابل مفهومی بین درخت و آلودگی ازیک‌طرف، و تقابل میان مفاهیم زندگی و مرگ ازطرف دیگر، زیربنای اصلی پیام کارتون‌ها را تشکیل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Pictorial Metaphor in Citizen Cartoons: A Case Study on Environmental Issue

نویسندگان [English]

  • Bahare Ghaderi nezhad 1
  • Mahnaz Karbalaie Sadegh 2
  • Hayat Ameri 3
1 Ph.D. Student, Department of Linguistics, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Linguistics, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this research is to investigate the role of pictorial metaphors in expressing and conveying the message of citizenship cartoons. To achieve this goal, in the form of a case study, seven cartoons published in Persian-language websites were extracted and analyzed in the framework of conceptual metaphor theory (Lakoff & Johnson, 1980, 1999; Lakoff, 1993) and multimodal metaphor theory (Forceville, 1996; 2008; 2009). The subject of all these cartoons is ‘the environment’ and the main question of the research is what conceptual metaphors and what pictorial metaphors have been used to express the importance and necessity of environmental protection and what are the source and target domains of these metaphors? The results show that cartoons are divided into two categories in terms of their source domain. In one category, the source domain refers to negative and unpleasant concepts (such as smoke and garbage), and their underlying conceptual metaphor is ‘pollution is death’. In the other category, the source domain refers to positive and pleasant concepts (such as respiratory aids) and is based on the conceptual metaphor of ‘tree is life’. Thus, the conceptual contrast between the tree and pollution on the one hand, and between the concepts of life and death on the other, form the main basis of the cartoons message.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pictorial metaphor
  • conceptual metaphor
  • cartoon
  • citizenship cartoon
  • environment

مراجع

آقابابایی، احسان؛ ویسی، رحمان؛ ژیانپور، مهدی؛ خادم‌الفقرایی، مهنوش (1395). گفتمان‏های حاکم بر نظام نشانه‌شناختی تابلوهای شهری (مطالعۀ موردی: تابلوهای شهرداری بین سال‏های 1388 تا 1390 در شهر اصفهان). مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 12(44)، 99-118.
بصائری، سلمان؛ خزائی، محمّد (1392). جلوه‌های استعاره در نظام نشانه‌ای دیداری پوسترهای عاشورایی. نقد ادبی، 6(22)، 49-65.
پورابراهیم، شیرین (1393). بررسی استعاره‌های تصویری‌‌-‌‌کلامی در چند پوستر مناسبتی زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی، 6(1)، 19-35.
پورابراهیم، شیرین (1395). نقش استعارة تصویری در تحلیل انتقادی کلام: مطالعة کاریکاتورهای سیاسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی، 8(1)، 37-52.
جولایی، کامیار؛ همتی، طاهره (1396). استعا‌ره‌ها و مجازهای مفهومی در تبلیغات رسانه ملّی؛ رویکردی شناختی و پیکره‌بنیاد. پژوهش‌های ارتباطی، 24(92)، 55-71.
رضایی، فاطمه (1395). بررسی استعاره‌های کلامی و غیرکلامی در پوسترهای مذهبی و ملّی براساس رویکرد شناختی فورسویل. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
غیاثیان، مریم سادات؛ وندحسینی، مینا؛ زندی، بهمن؛ احمدخانی، محمّدرضا (1397). خوانشی بر استعاره‌های تصویریِ روزنامۀ همشهری در بحران‌های زیست‌محیطیِ کلانشهر تهران. مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم‌انسانی، 10(4)، 169-195.
منفرد، نرجس؛ حق‌بین، فریده (1393). سازوکار معناپردازی رنگ در بیلبوردهای تجاری شهر تهران: مطالعۀ موردی بیلبوردهای تجاری شرکت بیمۀ معلم، پودر تاژ و اسنک چی‌توز. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 2(5)، 61-84.
منفرد، نرجس؛ حق‌بین، فریده (1398). بازنشانه‌‏سازی بافتِ موقعیت در رسانۀ محیطی آگهی‌‏نماها (بررسی موردی شهر تهران). زبان‌شناسی اجتماعی، 2(8)، 101-118.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار