مقایسه ساختار واژگانی کتاب‌های تألیف و ترجمه‌شده برای کودکان براساس اصول صرف طبیعی: مطالعه موردی پایگاه دادگان زبان‌ فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

3 استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.

4 استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

در همه جای جهان، بخشی از ادبیات کودکان به کتب ترجمه‌شده از زبان‌های دیگر اختصاص دارد. مطالعه ساختار و ویژگی‌های زبانی این کتاب‌ها، که از ملاک‌های انتخاب کتاب توسط خود کودکان، والدین و شورای کتاب کودک است، بسیار اهمیت دارد. یکی از مهم‌ترین وجوه زبان‌شناختی ترجمه کتاب کودک، واژه‌گزینی مناسب است؛ زیرا مترجم باید از میان تعداد محدودی واژه که دامنه واژگانی او را شامل می‌شود، معادل مناسبی را انتخاب کند تا انتقال محتوا و فهم کتاب برای کودک آسان شود. مسئله پژوهش حاضر این است که چه تفاوتی میان شیوه‌های گزینش واژه‌ها در کتب تألیفی و ترجمه‌ای برای کودکان در چارچوب نظریه صرف طبیعی وجود دارد و با محک اصول این نظریه، مترجمان تا چه اندازه توانسته‌اند واژه‌های مناسبی را انتخاب کنند؟ این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و به‌لحاظ روش اجرا، از نوع پژوهش‌های ترکیبی است. داده‌های پژوهش از پایگاه دادگان زبان فارسی استخراج شدند. یافته‌های آمار استنباطی نشان داد که براساس معیارهای نظریه صرف طبیعی (تصویرگونگی، شفافیت، دوگانگی و طول کلمه) اختلاف معناداری بین واژه‌های کتب تألیفی و ترجمه‌ای وجود ندارد، اگرچه براساس آمار توصیفی در پارامترهای تصویرگونگی و طول کلمه کتب تألیفی از نرخ طبیعی‌تری برخوردارند. این یافته‌ها مؤید آن است که درمجموع مؤلفان و مترجمان حوزه کتاب کودک در انتخاب واژه‌های مناسب، موفق عمل کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Differences in the Lexical Structure of Children’s Authored and Translated Books Based on the Principles of Natural Morphology: A Case Study of Persian Linguistic Database (PLDB)

نویسندگان [English]

  • Sara Rezghi 1
  • Arezoo Najafian 2
  • Fatemeh Yosefirad 3
  • Seyede Fatemeh Alavi 4
1 Ph.D. Student of General Lingustics, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payam Noor University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Linguistics and Foreign Languages, Payam Noor University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Linguistics and Foreign Languages, Tehran, Iran.
چکیده [English]

All over the world, translated books make up a significant part of children’s literature. Therefore, studying the linguistic structure and features of these books, and also the factors based on which children, their parents, and Children’s Books Council approve of a book, is essential. One of the most crucial linguistic aspects of children’s books translation is choosing the appropriate set of vocabulary since the translator is supposed to select proper equivalents from kids’ limited vocabulary to facilitate conveying the content and hence, their comprehension of the book. The current research is mainly concerned with how different these word choice methods are through the framework of natural morphology theory as well as how successfully translators have managed to select the proper set of vocabulary using this theory. concerning the aim, this is applied research involving mixed methods. The data were extracted from PLDB. The inferential statistics findings indicated that the principles of natural morphology (iconicity, transparency, binarity, and word length), no significant difference was observed between the words in authored versus translated books, Although, based on descriptive statistics, authored books have a more natural rate in the parameters of iconicity and word length. Thus the results indicate that overall, the translators & authors of children’s books have successfully managed to select the right set of vocabulary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • children’s authored books
  • translated children’s books
  • the principles of Natural Morphology
  • children's literature
  • children’s books
افراشی، آزیتا (۱۳۷۸). نگاهی به شفافیت و تیرگی معنایی در سطح واژه‌های مرکب. فصلنامه متن‌پژوهی ادبی، 2(۹-۱۰)، 61-74. https://doi.org/10.22054/ltr.2000.6206
امری، سیده عفت (۱۳۹۲). تحلیل ساختمان صرفی کلمات مرکب کتب درسی دوره ابتدایی با رویکرد صرف طبیعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور.
ایزدی خالق‌آبادی، مطهره (۱۳۹۳). بررسی بسامد وقوع انواع هجا و محدودیت‌های توزیعی و ترکیبی انواع هجا در کلمات بسیط فارسی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشتة زبان‌شناسی، دانشگاه سمنان.
ثمره، یدالله (۱۳۷۸). آواشناسی زبان فارسی (آواها و ساخت آوایی هجا). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حق‌بین، فریده (۱۳۷۹). نگرشی به نظریة صرف طبیعی. فصلنامة علمی-‌پژوهشی علوم‌انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 10(۳۶)، ۲۳-۴۳.
حق‌شناس، علی‌محمّد (1371). آواشناسی (فونتیک). تهران: آگاه.
شقاقی، ویدا (۱۳۸۶). مبانی صرف. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
صفوی، کورش (1379)، درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: سوره مهر.
فخر، فرناز (۱۳۹۲). بررسی زبان‌شناختی ادبیات داستانی کودکان گروه سنی «الف»، «ب» و «ج». پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشته زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
قرشی، محمّدحسین (۱۳۸۵). بررسی مشکلات ترجمه ادبیات کودکان. تهران: صنم.
غفاری، مهبد (۱۳۸۲). شفافیت و تیرگی معنایی در زبان فارسی. مجله مطالعات ایران، مرکز تحقیقات فرهنگ و زبان ایران، 2(3)، 89-114.
کوشکی، فاطمه؛ مظفری، زهرا (۱۳۸۶). بررسی فرایند ترکیب در زبان فارسی براساس نظریه صرف طبیعی. پازند، 3(11)، ۲۷-۳۸.
نوکاریزی، محسن؛ ضیغمی، مجید (۱۳۹۲). مقایسة میزان اهمیت ملاک‌های رایج انتخاب کتاب کودک برای والدین و کودکان در شهر مشهد. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۱۹(3)، ۳۴۳-۳۶۱.
وضعیت کتاب‌های کودک و نوجوان (۱۴۰۱.). برگرفته از لینک isna.ir/xdMkYT
یوسفی، فاطمه؛ البرزی، محبوبه (۱۳۹۶). بررسی مراحل حل مسئله و ویژگی‌های حل‌کنندگان مسئله در ادبیات کودکان در ایران (برمبنای بررسی و مقایسه داستان های تألیفی و ترجمه‌ای سال‌های 1385-1380 رده‌های سنی ب و ج). مجله مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، 8(2)، ۵۵-۷۸. https://doi.org/ 10.22099/jcls.2016.3865