فرایندهای واجی در کردی سنندجی در چارچوب واج‌شناسی نوایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات، گروه زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

پژوهش پیش‌رو به بررسی تعدادی از فرایندهای واجی در گونۀ سنندجی از کُردی سورانی در چارچوب واج‌شناسی نوایی می‌پردازد. واج‌شناسی نوایی به‌عنوان یکی از نظریه‌های مطرح و بسیار کاربردی در این حوزه، ابزاری را فراهم کرده است که به‌وسیلۀ آن می‌توان دامنۀ اعمال هر قاعدۀ واجی را در قالب هفت سازۀ نوایی تعریف نمود. نکتۀ تأمل‌برانگیز درخصوص این نظریه، ارتباط آن با حوزه‌های دستور، صرف و گفتمان است. در این نوشتار سعی شده است تا با بررسی تعدادی از قواعد واجی، در هریک از سطوح هفت‌گانۀ نوایی، لزوم وجود این سازه‌ها در گویش سنندجی از زبان کردی، اثبات گردد. درنهایت، با بررسی قواعد واجی در سطوح مختلف مشخص گردید که در زبان موردِبررسی، اعمال قواعد واجی، بسیار وابسته به اطلاعات نحوی هستند و در اکثر موارد مقولۀ واژگانی کلمۀ موردنظر، کاملاً بر اعمال قاعده تأثیرگذار است؛ به‌طوری‌که در واژه‌های هم‌نامی که مقولۀ واژگانی‌شان با یکدیگر متفاوت است و در یک محیط آوایی مشابه قرار می‌گیرند، قاعده به‌صورت متفاوتی عمل می‌کند. به این معنی که در برخی موارد شاهد اعمال قاعده در یکی از آن مقوله‌های واژگانی هستیم؛ درحالی‌که در مقولۀ دیگر قاعده اعمال نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phonological Processes in Sanandaji Kurdish: A Prosodic Phonology Approach

نویسندگان [English]

  • Nastaran Divani 1
  • Mandana Nourbakhsh 2
1 Ph.D. Student of Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Linguistics, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

.The current research delves into phonological processes in the Sanandaji dialect of Sorani Kurdish within the framework of prosodic phonology. Prosodic phonology, a prominent approach in this field, offers a practical method for defining the scope of each phonological rule through seven prosodic constituents. This approach emphasizes the interaction between grammar and phonology. By examining specific phonological rules, the paper aims to provide evidence for each prosodic constituent in the Sanandaji dialect of Kurdish. Ultimately, the study demonstrates that the application of phonological rules in this language is heavily influenced by syntactic content and the lexical category of the word. Additionally, it highlights that the application of the rule varies in homonymous words with different lexical categories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • prosodic phonology
  • prosodic constituents
  • prosodic hierarchy
  • Kurdish language
  • Sanandaji Kurdish

مراجع

بی‌جن‌خان، محمود؛ نوربخش، ماندانا (1385). واج‌شناسی نوایی و زبان فارسی. نامه پژوهشگاه میراث فرهنگی، ویژه‌نامه زبان‌شناسی، (14-15)، 18-33.
دیوانی سنندج، نسترن؛ قطره، فریبا (1401). تصریف فعل در کردی سنندجی در چارچوب ساخت‌واژۀ ساختی. فصلنامۀ مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 11(2)، 17-33.
فتاحی، مهدی؛ بی‌جن‌خان، محمود (1394). پیرامون واج‌شناسی فعل در کردی: نگاه بهینگی به تنوع گویشی. جستارهای زبانی، ۶(۷)، ۱۶۵-182.
قادر الله، ویسی‌آذر؛ محمدی بلبلان آباد، صادق؛ غلامی، وحید؛ ورزنده، امید (1400). واژه‌بست‌های ضمیری کردی موکری : تحلیلی نوایی. نشریه مطالعات زبان و گویش های غرب ایران، 9(3 (پیاپی 34))، 25-45.
کریمی‌دوستان، غلامحسین (1381). ساختمان هجا در زبان کردی. مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی مشهد، 35(1-2 (پی‌درپی 136-137))، 235-248.
کریمی، یادگار (1389). ساخت اضافه در سطح رابط نحو و صورت آوایی. زبان‌پژوهی، 2(3)، 173-193.
محمدی بلبان‌آباد، صادق؛ علی‌نژاد، بتول؛ رضایی، والی (1399). گروه واژه‌بست در زبان کردی: واج‌شناسی نوایی. پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، 10(20)، 259-278.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار