ساختار تصریفی فعل در بلوچی سرحدی گرنچین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه سیتان و بلوچستان

2 استادیار، دانشگاه ولایت ایرانشهر

3 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

بلوچی سرحدّی رایج در منطقۀ گرنچین زیر شاخه‌ای از بلوچی غربی (رخشانی) است که عناصر ساختواژی مختلفی در ساختار فعل به کار می‌برد. هدف از پژوهش حاضر ارائۀ توصیفی همزمانی از ساختار تصریفی فعل در قالب صورت‌های خودایستا و ناخودایستا در بلوچی سرحدّی گرنچین است. داده‌های پژوهش از طریق ضبط گفتار آزاد و مصاحبه با 10 گویشور بومی بیسواد با میانگین سنی 50-80 سال گرد‌آوری شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در ساختار فعل خودایستای بلوچی سرحدّی چهار عنصر ساختواژی می‌توان یافت: (1) جزء فعلی، (2) ستاک فعلی در قالب ستاک حال یا ستاک گذشته، (3) وند‌ها به صورت پیشوندی (پیشوند وجوه امری و التزامی، پشوند نفی و پیشوند نهی) و پسوندی (پسوند زمان گذشته، پسوند سببی، و شناسه‌های شخصی)، و (4) فعل ربطی اسنادی که به دو صورت کامل و پی‌بستی (کوتاه) به کار می‌رود. صورت‌های فعل ناخودایستای بلوچی سرحدّی شامل مصدر، وجه وصفی (اسم فاعل و اسم مفعول) و اسم مصدر است، که همه از ستاک فعل و پسوندهای خاصی ساخته می‌شوند.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


دبیر‌مقدم، محمد (1384). ساختهای سببی در زبان فارسی. در: محمد دبیرمقدم، پژوهش‌های زبان‌شناختی فارسی (مجموعه مقالات) (صص 18-82). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مشکوالدینی، مهدی (1388). دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی. تهران: سمت.
 
Ahangar, A. A. (2007). A Description of Verbal System in Sarhaddi    Balochi of Granchin. Orientalia Suecana, 56, 7-24.
Axenov, S. (2006). The Balochi Language of Turkmenistan. Sweden: Uppsala University.
Baranzehi, A. N. (2003). The Sarawani dialect of Balochi and Persian influence on it. In: C. Jahani, and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours: Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern Times (pp. 75-111). Weisbaden: Reichert.
Barjasteh Delforooz, B. (2003). The Structure of Present and Past Stems in Balochi Compared to Old, Middle and New Persian. In: C. Jahani, and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours: Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern Times (pp. 19-32). Weisbaden: Reichert.
Buddruss, G. (1989). Aus Dem Leben Eines Jungen Balutschen, Von Ihm Selbst Erzählt. Abhandlungen für die Kunde desMorgenlandes. Stuttgart.
Booij, G. (2007). The Grammar of Words: An Introduction to Morphology (2nd edition). New York: Oxford University Press.
Jahani, C. and A. Korn, (2009). Balochi. In: G. Winfuhr, (Ed.), The Iranian Languages (pp. 634-692). London, New York: Routledge.
Jahani, C., A. A. Ahangar, and M. Noorzaie (2012). A Comparison among Aspect Markers in Balochi Dialects of Turkmenistan, Afghanistan, Sistani Sarhaddi, Granchin Sarhaddi, Sarawani, and Koroshi. In: Articles of the First International Conference on Iran's Desert Area Doalects (pp. 2263-2275)
Katamba, F. and J. Stonham (2006). Morphology (2nd edition). New York: Palgrave Macmilian.
Mahmoodi Bakhtiari, B. (2003). Notes on the Tense System in Balochi and Standard Persian. In: C. Jahani, and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours: Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern Times (pp. 133-145). Weisbaden: Reichert.
Noorzaei, M. and C. Jahani (2012). The Distribution and Role of the Verb Clitic =a/a= in Different Balochi Dialects. Orientalia Suecana. LXI, 170-185.